آموزش نوع برخورد با دانش آموزان مبتلا به بیماری های خاص
نقل قول:
اولیای مدارس و دانش‌آموزان باید اطلاعات کافی در مورد بیماری درگیر و شرایط مراقبت و زمان‌های بحرانی داشته باشند که باعث فراهم کردن شرایط مناسب‌تر برای دانش‌آموزان بیمار است.
برخی از بیماری‌ها شرایطی را برای افراد به وجود می‌آورد که صرف نظر از استعداد، فراگیری و دیگر توانایی‌های دانش‌آموزان باعث تفاوت در نوع زندگی و وضعیت دانش‌آموزان بیمار و با سایر دانش‌آموزان می‌شود.
سلامت در دنیای امروز به عنوان یکی از محوری‌ترین فعالیت‌های بشری از اهمیت خاصی برخوردار است، گرچه پیش از این در جوامع مختلف بیماری‌های واگیردار از دغدغه‌های اصلی بوده، اما در دنیای پیشرفته و توسعه یافته امروز، نوع نگرش به سلامت تغییر کرده است. امروزه بیماری‌های غیرواگیر نیز از پیچیدگی‌های خاص خود برخوردارند که مدیریت آنها نیزمشکل است. بیماری‌هایی که علاوه بر خود شخص، خانواده را نیز برای تمام عمر درگیر کرده و هزینه زیادی را نیز به خانواده تحمیل می‌کند.
زندگی دانش‌آموزانی که مبتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت، آسم، هموفیلی، صرع و غیره هستند نیز با تفاوت‌هایی همراه است که رعایت دستورات درمانی در طول روز از محدودیت‌های خاص آن شرایط است.
اولیای مدارس و دانش‌آموزان باید اطلاعات کافی در مورد بیماری درگیر و شرایط مراقبت و زمان‌های بحرانی داشته باشند که باعث فراهم کردن شرایط مناسب‌تر برای دانش‌آموزان بیمار است.
آسم
آسم یکی از بیماری‌های است که در فصل مدرسه و هوای سرد شدت بیشتری پیدا می‌کند و لازم است دانش‌آموزان مراقبت‌های لازم را برای پیشگیری از ورود ویروس به جسم خود انجام دهند و افرادی که درگیر بیماری هستند باید به درمان خود توجه بیشتری نشان دهند.
دکتر محمد حسین اسلامیان، فوق تخصص آلرژی و ایمنولوژی بالینی در این باره به دانش آموزان مستعد این بیماری توصیه می‌کند: دانش‌آموزانی که از بیماری آسم رنج می‌برند لازم است تا در کنترل شرایط بیماری خود دقت بیشتری داشته باشند و در پیگیری‌های درمانی خود کوتاهی نکنند.
دیابت
نکته قابل اهمیت در رابطه با کودکان مبتلا به دیابت این است که اولیای مدرسه و همکلاسی‌ها باید بدانند که یک کودک یا نوجوان دیابتی در بین آن‌هاست و به همین دلیل لازم است اطلاعات کافی درباره دیابت و علائم آن، به خصوص هیپوگلیسمی یا قند خون پایین و چگونگی درمان آن داشته باشند.
علاوه بر این، اولیای مدرسه باید درک کنند که یک فرد دیابتی در زمان‌های مشخص، نیاز به تغذیه و یا رفتن به دستشویی دارد و این زمان‌های مشخص می‌تواند حتی در حین درس و کلاس باشد. اگر غلظت قند خون در این افراد به کمتر از 50 میلی‌گرم درصد برسد، فرد دیابتی دچار علائمی مانند گرسنگی شدید، لرزش بدن و ریزش عرق، دلشوره و تپش قلب، فقدان تمرکز، خواب آلودگی، مورمور شدن اطراف دهان، پوست مرطوب، سرد و رنگ پریده، سر درد، گود رفتگی دور چشم‌ها و سست شدن زانوها می‌شود که این موارد از جمله علائم هیپوگلیسمی است، بنابراین دانش‌آموزان دیابتی در این وضعیت نیاز به همکاری و حمایت دارند.
انجمن دیابت نیز به اولیای مدرسه و معلمان در برخورد با چنین دانش‌آموزانی توصیه می‌کند:
- لازم است به دانش‌آموز دیابتی، در هر زمان حتی در کلاس درس، اجازه داده شود قند خون خود را تست و گاه نیاز است معلم برای ثبت نتیجه تست به او کمک کند.
- درصورت کاهش قند خون بیمار دیابتی باید به وی اجازه نوشیدن و خوردن مواد غذایی حتی حین ارائه درس در کلاس لازم داده شود.
- اولیای مدارس و معلمان (به ویژه معلم ورزش)، باید از علائم هیپوگلیسمی و چگونگی درمان آن مطلع باشند و بدانند مواد قندی سریع‌الجذب در کجا نگهداری می‌شوند و به چه شکل باید در اختیار دیابتی قرار گیرند.
- دانش‌آموز دیابتی هنگام تزریق انسولین باید اجازه تماس با منزل را داشته باشد تا درمان وی بدون هر گونه اشتباهی، دنبال شود.
- هرگز نباید یک دانش‌آموز دیابتی در وضعیت هیپوگلیسمی به تنهایی به منزل فرستاده شود.
- در صورت هیپوگلیسمی شدید (تشنج) و در دسترس نبودن آمپول "گلوکاگن"، باید بیمار دیابتی فورا به نزدیک‌ترین مرکز پزشکی رسانده شود.
- همچنین حتما به علائم هیپوگلیسمی و هایپرگلیسمی (قند خون بالا) در دانش‌آموزان دیابتی توجه شود.
- معلمان و به طور کلی تمام کسانی که با بیمار دیابتی ارتباط نزدیک دارند، لازم است در دوره‌های آموزشی دیابت شرکت کنند تا به موقع بتوانند به دانش‌آموزان دیابتی خود یاری رسانند.
هموفیلی
در بیماری هموفیلی، بیمار با کوچکترین خراش دچار خونریزی‌های طولانی مدت می‌شوند و این عارضه در مدت زمان طولانی که کودک در مدرسه به سر می‌برد ممکن است با خطرات زیادی همراه باشد، براین اساس والدین باید حتما بیماری دانش‌آموز را به مدیر مرکز آموزشی محل تحصیل کودک اطلاع دهند و او را از خطرات احتمالی که امکان بروز آن می‌رود باخبر کنند. به ویژه باید توجه داشته باشند که این ملاحظه و مراقبت ویژه نباید منجر به انزوای دانش‌آموز شود.
علاوه بر اطلاع رسانی به اولیا مدارس برای برای شخص بیمار نیز آموزش هایی ارائه شود به ویژه دانش آموزان مقطع اول دبستان نیز باید این آموزشها را ببینند.
کوروش مالمیر مدیرعامل کانون هموفیلی ایران از زاویه دیگری به نحوه مواجهه اولیای مدارس با کودک هموفیلی می‌پردازد و با اشاره به تنبیهاتی که ممکن است در برخی مدارس وجود داشته باشد، می‌گوید: مدرسه باید در جریان بیماری باشد و بداند که تنبیهات بدنی می‌تواند چقدر برای دانش‌آموزان مبتلا به هموفیلی خطرساز باشد. همچنین مربیان ورزش باید دقت داشته باشند که دانش‌آموز را مجبور به انجام تمرینات سنگین و یا حرکاتی که موجب ضربه به مفاصل می‌شود، نکنند.
نکته مهم در والدین دانش آموزان مبتلا به هموفیلی این است که به رعایت استراحت در طول درمان بیماری هموفیلی دقت شود و در صورتی که دانش‌آموز خونریزی داشت و درمان او کامل نشده بود، والدین به هیچ وجه کودکان را وادار به مدرسه رفتن نکنند چرا که باعث تشدید آسیب و خونریزی و معلولیت در مفاصل می‌شود. اگر دانش‌آموز نیاز به فیزیوتراپی و سایر درمان‌ها برای بهبودی داشت حتما درمان را کامل کنند تا به طور کامل خطر آسیب از کودک بیماری دور شود.
مدیرعامل کانون هموفیلی ایران با هشدار نسبت به سرویس مدارس که حمل و نقل دانش‌آموز مبتلا به هموفیلی را بر عهده دارد، می‌گوید: برخی از وسایل نقلیه تعداد زیادی از بچه‌ها را در اتومبیل جای می‌دهند که ممکن است باعث ضربه‌هایی به کودکان مبتلا به هموفیلی شود که آسیب‌های جدی برای آنان به همراه دارد بنابراین والدین و مدرسه باید در انتخاب سرویس مدرسه دقت بیشتری برای این دانش‌آموزان به خرج دهند.
صرع
خانواده‌هایی که دارای فرزند مبتلا به صرع هستند نیز همیشه این نگرانی را دارند که سلامتی کودکان مصروعشان در مدرسه چگونه حفظ می‌شود و در صورت تشنج برای کودکشان چه اتفاقی می‌افتد. دکتر کوروش قره گوزلی رییس انجمن صرع ایران، درباره نکاتی که دانش‌آموزان مبتلا به صرع باید در ایام مدرسه به آنها توجه کنند، اظهار می‌کند: تمام معلمان و اولیای مدرسه باید در جریان وضعیت کودکان مصروع و همچنین داروی مصرفی آنها باشند تا بتواند عکس العمل مناسبی در زمان حمله داشته باشند. بحث ایمنی این افراد در سرویس مدرسه نیز بسیار مهم است و کودک مصروع در سرویس مدرسه باید جای خاصی داشته باشد وعلاوه بر مسئول سرویس مدرسه، راننده و تمام هم سرویسی‌های دانش آموز باید از شرایط او آگاهی کامل داشته باشند. فراموش نشود صرع حملاتی را ایجاد می‌کند که تفاوت‌های زیادی بین انواع آنها در شکل ظاهری، تاثیر روحی کودک و نحوه برخورد با آن وجود دارد. نحوه برخورد مناسب در زمان تشنج این گونه است که معلم در زمان تشنج دانش‌آموز مبتلا به صرع باید خونسرد باشد و به سایر کودکان اطمینان دهد که وی در عرض چند دقیقه بهبود خواهد یافت.
همچنین کودک مصروع را به آرامی و با احتیاط روی زمین خوابانیده و اطراف او را از آنچه که امکان صدمه رساندن دارد، تخلیه کنند. در اقدام بعدی جسمی صاف و نرم زیر سر او بگذارد تا به زمین برخورد نکند و کودک را به یک پهلو بچرخانید تا راه هوایی او تمیز بماند و ترشحات دهانش خارج شود. سعی در باز نگه داشتن دهان با زور و همچنین نگه داشتن زبان وی نداشته باشد و چیزی در دهان کودک نگذارد. مایعات و یا غذا در دهان وی نریزد. فقط وقتی هوشیاری کودک کاملا طبیعی شد، می‌تواند به وی آب بنوشاند. سعی در جلوگیری از حملات تشنجی با گرفتن وی نداشته باشد. با مصرف منظم داروها، حملات بسیاری از کودکان کنترل می‌شود. مصرف بعضی از داروها به شکل سه یا چهار وعده در روز است و خواه ناخواه در زمان مدرسه نیز بایستی مصرف شوند. لذا مصرف صحیح و به موقع دارو و با نظارت والدین و معلم است و نباید مورد غفلت قرار بگیرد.
تالاسمی
در دانش آموزان مبتلا به تالاسمی باید برنامه خونگیری به گونه‌ای تنظیم شود که با فعالیت تحصیلی آنان تداخل کمتری داشته باشد ضمن آن که دکتر مجید آراسته رییس هیات مدیره انجمن تالاسمی توصیه کرد: دانش‌آموزان و دانشجویان مبتلا به تالاسمی در سال تحصیلی به مقدار کافی بخوابند چون کم‌خوابی، کم‌خونی آنان را تشدید می‌کند.
