عبادت چهل روز و فوايد ترك گناه
من مي خواهم عملي را ترك كنم. سخني از يكي از معصومين(ع) شنيده ام كه مي فرمايد: « هر كس 40 روز خود را به خاطر خدا پاك كند، ادامه راه را خدا به او نشان مي دهد» اين حديث معتبر و قطعي است؟
آن چه در منابع روایی وجود دارد مضمون ذیل است که در روایات فراوانی آمده است . رَسُول خدا –ص- در روایتی می فرماید :
مَا أَخْلَصَ عَبْدٌ لِلَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ أَرْبَعِينَ صَبَاحاً إِلَّا جَرَتْ يَنَابِيعُ الْحِكْمَةِ مِنْ قَلْبِهِ عَلَى لِسَانِهِ ؛
هر بنده ای که چهل روز خود را برای خداوند متعال خالص گرداند چشمه های حکمت از قلبش بر زبانش جاری می گردد . ( بحارالأنوار 67 242 باب 54 )
مطلب مورد نظر در آیه 69 سوره عنکبوت ذکر شده است :
وَ الَّذِينَ جاهَدُوا فِينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا وَ إِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ
و آنها كه در راه ما (با خلوص نيت) جهاد كنند قطعا هدايتشان خواهيم كرد و خدا با نيكوكاران است.
در این آیه هم تعبير به جهاد تعبير وسيع و مطلقى است و هم تعبير فينا، بنا بر اين هر
گونه جهاد وتلاشى را كه در راه خدا و براى او و به منظور وصول به اهداف الهى صورت
گيرد شامل مىشود،خواه در طريق كسب معرفت باشد، يا جهاد با نفس، يا مبارزه با
دشمن يا صبر بر طاعت، يا شكيبايى در برابر وسوسه معصيت، يا در مسير كمك به افراد مستضعف، و يا انجام هر كار نيك ديگر.
كسانى كه در اين راهها به هر شكل و هر صورت براى خدا مجاهده كنند مشمول حمايت و هدايت الهى هستند.
منظور از سبل در اينجا راههاى مختلفى است كه به سوى خدا منتهى مىشود: راه جهاد
با نفس، راه مبارزه با دشمنان، راه علم و دانش و فرهنگ، خلاصه جهاد در هر يك از اين راهها سبب هدايت به مسيرى است كه به خدا منتهى مىشود.
اين وعدهاى است كه خداوند مؤكدا به همه مجاهدان راهش داده، و با انواع تاكيدات (لام تاكيد و نون تاكيد ثقيله) آن را مؤكد ساخته و پيروزى و ترقى و موفقيت را در گرو دو چيز شمرده، جهاد و خلوص نيت.
ر. ک : تفسیر نمونه ج 16 ، ص 349
منظور از چله و چله نشيني:
آن است که انسان چهل روز با مراقبت و مواظبت به ياد حق و ذکر و عبادت و توجه به او
مشغولباشد و امور غير ضروري و غير لازم را که باعث پراکندگي خاطر و تفرقه فکر
ميگردد و در حد امکان ترک نمايد و همه انديشه و فکرش خداوند و ياد او و اطاعت او
باشد به عدد چهل در روايات توجه و عنايت خاصي شده است.
در قرآن کريم مدت خلوت حضرت موسي(ع) را در کوه طور با خداوند چهل روز ذکر مي کند:
«و واعدنا موسي ثلاثين ليله و اتممناها بعشرفتم ميقات ربه اربعين ليله»(اعراف، آيه 142).
در روايات آمده است: «من خلص لله اربعين يوما فجر الله ينابيع الحکمه من قلبه علي لسانه؛ هر کس خود را چهل روز براي خداوند خالص و پاک گرداند، خداوند چشمه هاي حکمت را از قلبش بر زبانش جاري مي سازد (عيون اخبار الرضا(ع) ، ج 2، ص 85).
انسان در چهل سالگي به کمال عقل مي رسد: «اذا بلغ اربعين سنه فقد بلغ منتهاه» (خصال، ص 545)
و خداوند در قرآن کريم در اين باره مي فرمايد: «حتي اذا بلغ اشده و بلغ اربعين سنه قال رب اوزعني ان اشکر نعمتک التي انعمت علي» (احقاف، آيه 15).
در روايت آمده است: «من قدم اربعين من المؤمنين ثم دعا استجب له؛ هر کس چهل مؤمن را جلو خود قرار دهد و سپس دعا نمايد، دعاي او مستجاب مي گردد» (عده الداعي، 128).
چله نشيني به اين معناست که انسان در مدت چهل روز کمال مراقبت و توجه به خداوند
را داشتهباشد و سعي بليغ در ترک گناهان و دوري از محرمات الهي داشته باشد و در
اين مدت با ياد الهي و ذکر او و عبادت خالصانه شبستان وجودش را از نور و صفا لبريز
سازد و زمينه تابش انوار الهي و درخشش آفتاب فطرت را در درون خويش فراهم آورد.
آثار چله نشيني بستگي کامل به زمينه هاي موجود در انسان و اراده و توجه و همت و
اخلاص او دارد که به حسب افراد از شدت و ضعف برخوردار است ولي به هر حال در اين
مدت، قلب انسان نوراني و با صفا مي گردد و مطالب ظريف و عالي معنوي و معارف دين
را بهتر و عميقتر مي فهمد و درک مي کند و زمينه براي عروج معنوي و تعالي روح انسان
فراهم مي گردد. البته انسان بايد توجه داشته باشد که به دام انسان هاي فريبکار و بي
بهره از معنويت که ادعاي معنويت و درويشي دارند ولي هيچ نصيبي ازعدد چهل ريشه در فرهنگ دينى ما دارد.
در قرآن كريم آمده است وعده بين خداوند و حضرت موسى جهت سخن گفتن با خداوند و
نزول تورات چهل شبانهروز بوده است. به همين جهت برخى عدد چهل را عددى كامل
میدانند.
در روايتى از پيامبر گرامى اسلام آمده است:
«من اخلص لله اربعين يوما فجر الله ينابيع الحكمة من قلبه على لسانه؛
هر كس چهل روز فقط براى خداوند تعالى اخلاص ورزد خداوند چشمههاى حكمت را از قلبش بر زبانش جارى مىسازد (سفينه البحار، شيخ عباس قمى، ماده خلص).
اما خصوصيت عدد چهل و اسرار نهفته در اين عدد چيست، براى ما روشن نيست. البته
چه بسا با توجه به ويژگىهاى انسان، تكرار «چهل بار» موجب يك ملكه معنوى و تعميق
يك رفتار پسنديده و قابليت نزول فيض خاص خداوند مىشود. از امام باقر(ع) روايت شده
است كه هيچ بندهاى چهل روز ايمانش را به خداى عزوجل خالص نگرداند يا فرمود هيچ
بندهاى ذكر خدا را در چهل روز نيكو انجام ندهد جز آن كه خداى عزوجل او را نسبت به
دنيا زاهد سازد و درد و داروى دنيا را به او بنمايد، پس حكمت را در دلش ثابت كند و
زبانش را به آن گويا سازد...»، (كافى، ج 3، ص 27، ح 6).
نظرت چیه؟
