خون هراسی ترس بیمارگونه و نامعقول از خون است. در موارد حاد این ترس می‌تواند باعث واکنش‌های فیزیکی شود که در بسیاری از ترس‌های دیگر غیر معمول است. مثل سنکوب و غش کردن. متاسفانه در کشور ترس از خون به دلیل آموزه های غلط دوران کودکی تشدید می شود.
به هنگام مشاهده‌ی منظره‌ی خون، عصبی به نام «واگ» در بدن این افراد بنا به دلایل نامشخصی موجب افت فشار خون و ضربان قلب شده که در نتیجه‌ی آن جریان خون و متعاقب آن میزان اکسیژن دریافتی مغز کاهش یافته و خون به سمت پاها جریان پیدا می کند و موجب از حال رفتن فرد می‌شود. تا پیش از این گفته می‌شد «خون هراسی» دارای ریشه‌های ژنتیکی باشد اما آزمایشات انجام شده بر دوقلوهای دارای ژن‌های مشابه نشان داد نقش عوامل خارجی مانند تجربیات فردی و حوادث گذشته، نقش بسیار پررنگ‌تری در بروز این نوع ترس دارند و بیش از ۶۰ درصد موارد گزارش شده، بعد از وقوع تجربیات هراسناک بروز کرده‌اند.
در حقیقت حدود 15درصد از بزرگسالان با دیدن خون عش میکنند.
خوشبختانه با تمرین و مواجه شدن مداوم با خون میتوان این ترس را درمان کرد.
روش درمان خون هراسی
روش کار به این صورت است که ابتدا درباره خون و آثار آن مطالعاتی داشته باشید و در ضمن آن عکس ها و تصاویری که از افراد مجروح گرفته شده و در حد معمولی است، را مشاهده کنید. این کار آنقدر باید ادامه پیدا کند تا کاملا ترس و اضطراب احتمالی به وجود آمده از دیدن تصاویر از بین برود.
وقتی توانستید کاملا به اعصابتان مسلط شوید باید سعی کنید کم کم با مشاهده صحنه های واقعی تمرین کنید. برای این کار وجود مددکار یا فرد دیگری که شما را کمک کند لازم است، به این ترتیب که فرد مذکور سعی می کند خون ریزی های معمولی مثل یک زخم سطحی در بدن یا مثلا شکستگی های معمولی را در بیمارستان ها و یا صحنه هایی چون ذبح حیوانات کوچک مثل مرغ را به شما نشان دهد.
باید صحنه های ترس انگیز را به ترتیب از کمترین ترس تا بیشترین ترس ابتدا در ذهن و خیال خود تصور کنید و این کار را آنقدر تکرار کنید که موقعیت برایتان عادی شود، سپس همین ترتیب را در صحنه واقعی به تنهایی یا با کمک مددکار انجام دهید.
این برنامه باید همواره با آرامش بخشی، و تلقین دهی از طرف خود یا مددکار صورت گیرد. در ابتدا هم اگر توان روبرویی مستقیم را ندارید، می توانید از طریق تماشای فیلم یا تجسم ذهنی و خیالی صحنه های خونین این کار را بکنید و بعدا از صحنه های واقعی استفاده کنید. این کار آنقدر باید ادامه پیدا کند تا شما کاملا بتوانید هیجان های خود را کنترل کنید و در دیدن خون به صورت عادی واکنش نشان دهید.
نکته ای که لازم است به آن دقت داشته باشید این است که هرگز نباید برای پنهان کردن ترس و اضطراب خود هنگام دیدن خون تلاش کنید، زیرا این کار سبب بدتر شدن وضعیت شما خواهد شد.
نکته دیگر اینکه در مواجهه با صحنه های ترس آور، باید به ترتیب از موقعیت هایی که کمترین ترس را ایجاد می کند شروع کنید و تا به موقعیت هایی که بیشترین ترس را دارد ادامه دهید. در هر موقعیت هم مواجهه را باید آنقدر ادامه دهید تا کاملا دیدن آن صحنه برایتان عادی شود. رعایت این ترتیب هم در مواجهه واقعی لازم است و هم در مواجهه خیالی و ذهنی.
یعنی شما باید صحنه های ترس انگیز را به ترتیب از کمترین ترس تا بیشترین ترس ابتدا در ذهن و خیال خود تصور کنید و این کار را آنقدر تکرار کنید که موقعیت برایتان عادی شود، سپس همین ترتیب را در صحنه واقعی به تنهایی یا با کمک مددکار انجام دهید.
هرگز نباید برای پنهان کردن ترس و اضطراب خود هنگام دیدن خون تلاش کنید، زیرا این کار سبب بدتر شدن وضعیت شما خواهد شد.
نکته آخر اینکه روشی که در بالا برای درمان ترس شما پیشنهاد کردیم یک روش عمومی است که برای تمام ترس های نامعقول مفید است، ولی در خصوص ترس از خون روش دیگری هم وجود دارد که تجربه موفقی در درمان داشته است. در این روش فرد هنگام مواجهه با خون، باید عضلات دست ها، پاها و سینه خود را منقبض کند تا اینکه صورتش آکنده از گرما شود و سعی کند مدتی در همین حالت بماند.
با استفاده از این روش در 90 درصد موارد مشکل فرد از بین می رود. البته لازم است قبل از مواجهه شدن با ترس این کار را تمرین کنید. یعنی ابتدا عضلات بدن را منقبض کند و وقتی صورتش گرم شد، عضلات خود را رها کند و از انقباض در آورد. بعد دوباره این کار را تکرار کند و آنقدر ادامه دهد تا مهارت کافی بدست آورد و بتواند از آن در هنگام ترس به راحتی استفاده کند.
تفاوت فوبیای خون با فوبیاهای دیگر
افرادی که دچار فوبیای ارتفاع، آب، تاریکی و… هستند هنگامی که در شرایط هراس آور قرار می‌گیرند به صورت معمول با افزایش ضربان قلب و فشار روبرو می‌شوند. این حالتها ناشی از اضطراب شدید آنها است اما در فوبیای خون اوضاع به صورت کامل متفاوت است. افرادی که به فوبیای خون، آمپول یا جراحت مبتلا هستند، وقتی از موقعیت موجود می‌ترسند، با افت شدید فشار خون و افت فاحش ضربان قلب مواجه می‌شوند. این پیامد فیزیولوژکی تنها مختص فوبیای خون، آمپول و جراحت است و در انواع دیگر فوبیا مشاهده نمی‌شود. درمان فوبیای خون نیز، با توجه به وجود این تفاوت در نشانه ها ، با روشهای درمانی فوبیاهای دیگر متفاوت است.
یکی از روشهای درمان فوبیا حساسیت زدایی منظم است؛ یعنی مواجه کردن تدریجی فرد با موقعیت هراس آور. در این روش هم سعی میکنیم به فرد آموزش دهیم هربار با انجام تکنیک‌هایی، از افت فشار و ضربان قلب خود جلوگیری کند.
سرمشق گیری، روش درمانی دیگری است. در این روش یک نفر، با انجام کاری که از فرد مبتلا به فوبیا برنمی‌آید، به او نشان می‌دهد که مواجهه با آن موقعیت هراس آور امکان پذیر است؛ برای مثال پانسمان یک زخم را مقابل چشمان او عوض میکنند.
روشهای دوم و سوم، برای درمان فوبیاهای دیگر هم کاربرد دارد اما همانگونه که اشاره شد روش اختصاصی برای درمان فوبیای خون ، روش (تنش کاربردی) است.
در فوبیاهای دیگر، نشانه های فیزیولوژیک در فرد نمایان می‌شوند؛ یعنی او دچار اضطراب می‌شود و افزایش فشار و ضربان قلب پیدا می‌کند؛ سپس متخصص تلاش می‌کند این عوارض را از بین ببرد اما در فوبیای خون سعی می‌شود قبل از بروز نشانه ها، با اقداماتی از ایجاد آنها جلوگیری شود.
| در این مورد میتونید با متخصصین کانون مشاوران ایران، مشاوره تلفنی/تخصصی داشته باشید |
| دفتر قیطریه: |
| ۰۲۱-۲۲۶۸۹۵۵۸ خط ویژه |
