بطور طبیعی تفاوت در سن بلوغ دختر و پسر این روند را طوری نهادینه کرده که پسرها باتوجه به دیرتر بالغ شدنشان باید از دخترها بزرگ تر باشند. با این حال فاکتور سن به تنهایی نمی تواند تضمین کننده یک ازدواج موفق باشد.
اختلاف سن در ازدواج
خیلی وقت ها زوجینی را می بینیم که با اختلاف سنی خیلی زیاد در کنار هم خوشبخت هستند و گاهی وقت های اختلاف سنی زوجین باعث کشمکش و جدایی گشته است. پس به نظر می رسد سن یکی از فاکتور های مهم در زمان ازدواج است که باید به آن توجه ویژه کرد به همین مناسبت گفتگویی ترتیب داده با خانم دکتر فهیمه ملک زاده عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد و از اساتید برجسته دانشگاه الزهرا تا به طور مبسوط این مسئله را مورد ارزیابی قرار دهیم.
فاصله سنی مناسب چه اهمیتی درموفقیت زندگی زناشویی دارد؟ و آیا نقش مهمی را در این زمینه ایفا می کند؟
ازدواج عبارت از فرایند علاقمندی، كشش جسمی، جنسی، روانی و به دنبال آن فراهم سازی شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی، شغلی، خانوادگی، شخصی دو جنس مخالف ( زن ومرد یا دختر و پسر) در جهت ایجاد یك زندگی مشترك توأم با تفاهم، محبت، پویایی، زایندگی، و هدفمند كه در راس آن بیشترین تأثیرات را مذهب ، اعتقاد، عرف و دین دو طرف دارد.
موفقیت یک ازدواج به سطح بلوغ و تجربیات دو طرف بستگی دارد. واقعیت این است که وقتی پای عشق و ازدواج به میان می آید، فاصله سنی جادویی وجود ندارد.
نکته مهم این است که تعریف تفاوت سن و پذیرش آن، کاملا به فرهنگ و تربیت خانوادگی بستگی دارد. در مساله ازدواج درصورت فراهم بودن نیازهای اساسی و شناخت متقابل نمی توان فاصله سنی را از عوامل و عناصر اصلی دوام زندگی دانست. با این حال هرچقدر فاصله و اختلاف سنی بین زن و مرد کمتر باشد غالبا آنها به درک بهتری از یکدیگر می رسند.
میزان موفقیت ازدواج هایی که با اختلاف سنی بالا رخ میدهد چه قدر است ؟
بدیهی است زن و مرد هرقدر تناسب و سنخیت بیشتری داشته باشند پیوند و ازدواج مستحکم تری خواهند داشت.در این راستا معیارهای زیادی وجود دارد از جمله:
یکی از معیارهای انتخاب همسر هماهنگی و تناسب بین زوجین از نظر فاصله سنی است. به هر حال افرادی که در محدوده سنی نزدیک هم باشند، تجربه ها و خاطره های یکسانی دارند و پیش زمینه فرهنگی مشابهی برای درک کردن یکدیگر خواهند داشت. دختر و پسری که در سن ازدواج قرار دارند باید حتی امکان از نظر فکری در یک سطح باشند. اگرچه تفاوت سن در فرهنگ ما اهمیت دارد ولی میزان آن را هیچ علم و منطقی با قاطعیت تخمین نزده است.
در مورد فاصله سنی زوجین زمانی که خانم از آقا بزرگ تر است غالباً در جامعه دیدگاه منفی تر وجود دارد، آیا این گونه از ازدواج ها موفق خواهد بود؟
بطور طبیعی تفاوت در سن بلوغ دختر و پسر این روند را طوری نهادینه کرده که پسرها باتوجه به دیرتر بالغ شدنشان باید از دخترها بزرگ تر باشند. با این حال فاکتور سن به تنهایی نمی تواند تضمین کننده یک ازدواج موفق باشد.
لیکن انگیزه زوج ها برای ازدواج با یکدیگر در این زمینه بسیار موثراست. گاهی افراد با انگیزه های اقتصادی با افرادی ازدواج می کنند که تفاوت سنی بسیار زیادی با آنها دارند؛ ازدواجی بدون پایه های عاطفی و شناخت که نبودن عامل علاقه در این نوع از ازدواج ها آنها را با شکست مواجه می کند. در این صورت نمی توان گفت شکست این زندگی تنها به خاطر بالابودن سن یکی از دو زوج بوده است.
اگر چه بهترین و معمولی ترین وضعیت ازدواج این است که سن پسر کمی از سن دختر بیشتر باشد، یا حداقل مساوی باشند( مثلا 1 الی 5 سال). این مسئله از یک جهت به خاطر این است که مدت باروری در خانمها محدود بوده و با آقایان متفاوت است. ونیز اینکه قدرت باروی در خانمها زودتر از آقایان شروع می شود، همچنین نیاز است که آقایان قبل از ازدواج، علاوه بر بلوغ جسمی و فکری، به استقلال اقتصادی نیز برسند، که این به زمان بیشتری نیاز دارد. به هر حال این نسخه غیر قابل نقض نیست که لازم به توضیح است.
توضیح اینکه فرد باید بداند که ازدواج امر مقدسی است. وباید با آداب وشرایط خاص خود صورت گیرد. همسر انتخابی می بایست تمام معیارهای اساسی و مهم مورد نظر فرد را که لازمه یک زندگی توام با خوشبختی هست را دارا باشد. این بدان معنا نیست که در تمام این پارامترها و معیارها صد درصد و کامل باشد چرا که معمولا نمی توان فردی را پیدا کرد که تمام معیارهای مورد نظر را داشته باشد، بلکه به این معناست که حداقل نمره قبولی را داشته باشد.
ازدواج عبارت از فرایند علاقمندی، كشش جسمی، جنسی، روانی و به دنبال آن فراهم سازی شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی، شغلی، خانوادگی، شخصی دو جنس مخالف ( زن ومرد یا دختر و پسر) در جهت ایجاد یك زندگی مشترك توأم با تفاهم، محبت، پویایی، زایندگی، و هدفمند كه در راس آن بیشترین تأثیرات را مذهب ، اعتقاد، عرف و دین دو طرف دارد
نکته مهم اینکه اختلاف سنی دختر و پسر نباید آنقدر زیاد باشد که دوره رشدی آنها متفاوت شود و در علاقه ها، سرگرمی ها ، طرز نگرش و بینش و انرژیهای روانی با هم متفاوت و یا احتمالا درگیر شوند. مثلا ازدواج دختر 16 ساله ای را با پسر 30 ساله در نظر بگیرید. در حالیکه دختر در آغاز راه هیجانات، علاقمند به شیطنت های نوجوانی، کوهنوری و جست و خیز و مهمانی و .... است ، پسرکار و تفکر و مطالعه ، فیلم و موسیقی و گوشه ساکت خانه جهت استراحت را بیشتر می پسندد. همچنین دیدگاه آقا توام با تجربه و احتیاط است و دیدگاه دختر نوجوان ریسک و فعالیتهای نو و بدیع است.
نکته مهم بعدی این است که علاوه بر سن شناسنامه ای باید به سن و بلوغ عقلی، اجتماعی، فرهنگی و ظاهر وی نیز توجه کرد. بعضی وقتها دختری ممکن است 3 سال از پسری بزرگتر باشد، اما با نشاط و پرانرژی است. و علاقمندیها و تمایلات مشترکی با پسر دارد. لذا علاوه بر سن تقویمی، لازمست که به ظاهر ، طرز فکر و نگرش هم توجه عمیق شود.
آیا نوع نگرش خود همسران هم در این زمینه تاثیر گذار است؟
بطور کلی نحوه تفکر پسر و دختر، نسبت به اختلاف سنی در ازدواج ( بزرگتر بودن دختر از پسر)، بسیار مهم است. اگر پسری از همان اول با تردید به بزرگتر بودن همسرش بیندیشد، او آمادگی دارد که بعدها با کنایه اطرافیان به هم بریزد و این مسئله را مرتب به رخ همسرش بکشد. اما در برابر پسری که درگیر این گونه مسائل نیست به سادگی از کنار این مسئله می گذرد. همچنین دختری که به این مسئله (سن زیاد) حساس هست. بعدها هر مسئله را در رابطه اشان به خودش و سن بالایش نسبت می دهد. که این موضوع از آسیب پذیریها وبحرانهای چنین ازدواجهایی هست.
واکنش خانواده ها نسبت به این نوع ازدواج ها معمولا چگونه است؟ آیا دیدگاه خانواده می تواند باعث شکست و یا موفقیت در این نوع از ازدواج ها شود؟
نظر خانوادهای دو طرف هم در این زمینه از آنجا مهم است که ممکن است با سخت گیریهای خودشون منجر شوند که دختر و پسر نظرشان کم کم به هم عوض شود.
خانواده ها باید با این مسئله منطقی برخورد کرده وقبل از اینکه بررسی کنند واکنش منفی نشان ندهند گاهی این گونه ازدواجها نتایج خیلی خوبی داشته بلکه باید به آنان کمک کنند که بهترین تصمیم را بگیرند و توجه داشته باشند که سن یکی از معیارهای ازدواج است نه همه معیارها.اگردوطرف شرایطی خوبی برای زندگی مشترک دارند بهتر است با آنان همراه شد.
چه آسیب هایی ممکن است در کمین زوجی هایی باشد که در آن زن از همسرش بزرگ تر است؟
از آسیب هایی که ممکن است در صورت بزرگ تر بودن خانم پیش بیاید این است که:
ممکن است بجای نقش همسری نقش مادری به عهده بگیرید؛ یعنی زن با سن بالاتر از مرد چون خود را پخته‌تر، باتجربه‌تر و عاقل‌تر از مرد کم‌سن و سال می‌‌‌داند (که غالب اوقات میتواند نگاه درستی هم باشد) در طول زمان با تغییر نگاه همسری به نگاه مادری، شروع به نصیحت، اندرز، سرزنش و آموزش شوهر خود میکند و در عین حال ممکن است یکی از این اتفاق‌ها بیفتد: گاهی زن دچار خستگی، درماندگی و استیصال میشود چون شوهر در حال مبارزه و حل مشکلاتی است که زن آن را قبل‌تر به نوعی تجربه کرده و برخی رفتارها، ناپختگی‌ها و حتی خطرکردن‌های معقول مرد برایش جذاب نیست و حتی او را به نوعی بی‌مسئولیت تصور میکند. در برخی موارد، مرد برای حفظ اقتدار مردانه، شروع به مقابله و ایستادگی در مقابل همسرش میکند طوری که حتی شاید نظرهای پخته و منطقی او را هم نپذیرد و محیط پرتنشی ایجاد کند.
همچنین اگر بر اساس توانایی مالی زن ازدواج انجام شده باشد.، چند حالت ممکن است پیش بیایید؛ زن احساس عشق واقعی از مرد نگیرد، زن به خاطر مسئولیت امور مالی، دچار فرسودگی جسمی و روانی شود و رابطه به تعارض کشیده شود. البته بعضی از مردان بخصوص مردان وابسته که همیشه دنبال فرد حامی در زندگی خود بوده‌اند یا از لحاظ مالی وضعیت چندان مطلوبی ندارند، این وضعیت را احتمالا با رضایت می‌پذیرند.
ونیز اگر ازدواج با تصور تغییر کردن و خود را وفق دادن انجام شده باشد؛ این اشتباه رایج وجود دارد که افراد، مخصوصا خانمها فکر میکنند با تزریق عشق و محبت و علاقه می‌‌‌توانند طرف مقابل را تغییر دهند که به‌هیچ‌وجه درست نیست. در بیشتر موارد این رفتار باعث بروز تغییرات ماندگار و نهادینه در طرف مقابل نمی‌‌‌شود. از طرفی، دور شدن از خود واقعی و خود را مطلوب دیگری کردن، بالاخره به‌تدریج باعث نارضایتی از خود میشود و کم‌کم تنش و بحران با بازگشت به خود واقعی ایجاد خواهد شد.
در هر حال توصیه اکید می شود با اختلاف سن (بزرگتر بودن خانم)قبل از دادن جواب مثبت به یکدیگر حتما از یک مشاورمتخصص کمک بگیرند. اگرتصمیم گرفتید جواب مثبت بدهید دیگر مردد و حساس نباشید.
اگر زوجی برای مشاور به شما مراجعه کنند که دارای اختلاف سنی مناسبی نباشند چه توصیه هایی به آنها خواهید کرد؟
*مراقب باشید به همسری کنترل گر تبدیل نشوید، از آنجا که تفاوت سنی میان زوجین خصوصاً زمانی که مرد بزرگ تر است و دختر هم در سنین بسیار پایین به سر می برد می تواند زمینه ناهمسانی در اندیشه و افکار فردی و اجتماعی را میان همسران فراهم آورد، این احتمال وجود دارد که دچار بحران شوند.
در واقع بسیاری از افراد بزرگ تر در ازدواج های بافاصله سنی زیاد معتقدند مسئولیت «تربیت» همسر نوجوان شان به عهده آنها واگذار شده است در نتیجه ممکن است ناخواسته در مقام یک والد شروع به سخت گیری و کنترل خارج از عرف همسر نوجوان شان کنند.
*مسلما در ازدواج هایی با شکاف سنی بالا خصوصا زمانی که زوجین کم سن و سال هستند، فرد کوچک تر ممکن است به تفریحات، سرگرمی ها و رفتارهایی علاقه مند باشد که شاد و پرهیجان است اما از نگاه فرد بزرگ تر چندان پسندیده و مقتضی مقام و شان فرد متاهل نیست.لذا توصیه می شود در کناریکدیگر باشید نه در مقابل.
بسیاری از خانم هایی که در سنین پایین و در اوج نوجوانی زندگی مشترک را آغاز کرده اند ممکن است بعد از گذشت سال ها از زندگی شان به دنبال شکوفایی استعدادهایشان باشند.
در چنین شرایطی مرد ممکن است شاهد آزمون و خطاهای زن برای به دست آوردن شغل، جایگاه اجتماعی، حل مشکلات شخصی و ارتباطی اش باشد. در واقع فرد کوچک تر با حرکت به سمت سنین رشد و پختگی، رفتارهایی را نشان می دهد که در واقع مقتضی سن اوست و بخشی از فرآیند طبیعی رشد محسوب میشود.
اینجا است که ممکن است شوهر (همسر بزرگ تر) که تاکنون همسرش را فردی صرفاً «تابع» می شناخته، ممکن است با ایجاد چنین تغییراتی به اشتباه بیندیشد که او مشغول سرکشی و طغیان است و باید در مقابل چنین تغییراتی ایستادگی کرد. در شرایط مذکور چنانچه زوجین از قدرت گفت وگوی منطقی و انعطاف بر سر تغییرات به وجود آمده برخوردار نباشند دیر یا زود شاهد جدایی عاطفی و روحی آنان از یکدیگر خواهند بود.لذا در این گونه موارد باید بتوانند بحران را مدیریت کنند.
ازدواج عبارت از فرایند علاقمندی، كشش جسمی، جنسی، روانی و به دنبال آن فراهم سازی شرایط اقتصادی، اجتماعی، علمی، شغلی، خانوادگی، شخصی دو جنس مخالف ( زن ومرد یا دختر و پسر) در جهت ایجاد یك زندگی مشترك توأم با تفاهم، محبت، پویایی، زایندگی، و هدفمند كه در راس آن بیشترین تأثیرات را مذهب ، اعتقاد، عرف و دین دو طرف دارد
بعضی با تمسک به ازدواج پیامبر و حضرت خدیجه فاصله های سنی زیاد میان زوجین را توجیه میکنند آیا این یک استثناست یا میتواند الگو باشد؟
برخی باتمسک به ازدواج پیامبر (ص)با حضرت خدیجه(س)ازدواج با دختر سن بالاتر را توجیه می کنند باید عرض کنم ، اول اینکه ایکاش در تمام امور آن بزرگواران را الگو قرار می دادیم نه فقط مواردی راکه قصد داریم....
دیگر اینکه ازدواج چیزی نیست که ما از استثناها بهره بگیریم بلکه ازدواج در مورد هر فرد شرایط خاص خود را دارد و اهداف افراد در این مورد متفاوت است هر فرد باید در مورد مذکور شرایط ،خصوصیات واهداف خود را مد نظر قرار دهد .بله خیلی موارد داریم که علی رغم اختلاف سنی ازدواج های موفق و پایداری بوده اند بستگی به شرایط و اهداف طرفین داردکما اینکه ما بعنوان یک مسلمان وپیرو جضرت می توانیم زندگی آن بزرگواران را بعنوان زوج خوشبخت وموفق الگوقراردهیم.
در پایان لازم می دانم این نکته را یادآور شوم که در ازدواج سن نمی تواند مهمترین نقش را داشته باشد بلکه این ایمان، اخلاق، گذشت و محبت است که باعث استحکام پیوند زوجین می شود.
نظرت چیه؟
نوشته اصلی توسط ستیلا
