ایرانیان رسوم زیبا و منحصر بفردی برای استقبال از سال جدید دارند که نه تنها به عنوان بخشی از فرهنگ تاریخی و تاریخ فرهنگی آنان قلمداد می شود که به عنوان یکی از وجوه جذاب این مرز و بوم در دیدگاه جهانیان جلوه می کند. یکی از زیباترین جلوه های نوروز سفره هفت سین است، خوراکی هایی چون سرکه ، سماق،سمنو ، سیر ، سنجد و سیب به همراه قرآن کریم ،سبزه، ماهی قرمز ، آیینه ، سکه و … سفره زیبای هفت سین را مزین می سازند.سفره هفت سین یک مراسم فاخر است که اجزاء آن همگی ریشه گیاهی دارند و هر کدام نمایانگر و سمبل نیکی هایی است که افراد در سال پیش رو برای یکدیگر آرزو می کنند. سفره در فرهنگ فارسی، نماد یگانگی بخشیدن به مفاهیمی جداگانه است؛ چه بر روی آن قرار داده شوند و چه در اطراف آن گرد آیند. بستری که افراد خانواده را گرد می‌آورد تا به یاد بیاورند که روابط آنها بر پایه اعتماد و علایق مشترک برقرار است و این بند اتصال می‌بایست به مناسبت‌های مختلف تقویت شود.
خواص هفت سین
اکثر مواد غذایی مورد استفاده در این سفره، سرشار از مواد معدنی و ویتامین‌هایی است که ضمن تقویت سیستم دفاعی بدن، جسم انسان را در بلند مدت در مقابل خطرات ابتلا به بیماری‌های سخت و مزمن مانند سرطان و بیماری‌های قلبی- عروقی محافظت می‌‌کند. به عبارتی از گذشته دور توجه به مواد غذایی مصرفی و نقشی که در حفظ سلامت ایفا می‌کنند، وجود داشته است. یعنی هدف فرهنگی این نمادهای از نقش سلامتی بخش آنها جدا نبوده و درواقع این دو به طریقی با هم هم‌خوانی دارند.در اینجا خواص اجزاء خوراکی سفره هفت سین ( سنجد ، سماق ، سمنو ، سیب ، سرکه ، سیر ) را بررسی می کنیم.
سنجد:
سنجد در هفت سین نماد عشق و دلباختگی است. سنجد را از دیر باز به عنوان دارویی سنتی می‌شناختند. اگر سنجد را گیاهی صرفا دارویی بنامیم، سخنی به گزاف نگفته ایم زیرا خواص این درخت در تمام اندام های آن از ریشه و چوب گرفته تا پوست و میوه آن منتشر است و استفاده گسترده ای در صنایع غذایی،بهداشتی،دارویی،عطر سازی و چوب دارد.قسمت میان بر یا آردی شکل میوه سنجد حاوی ۲ نوع قند و هفت نوع چربی اشباع شده و نشده است که در طب سنتی به عنوان قابض و در درمان بیماری های دندان،لثه،اسهال و زخم معده کاربرد دارد.
جالب است بدانید بخش درون بر یا هسته چوبی سنجد ۱۷ نوع اسید امینه و تعدادی پروتیین با خواص متعدد دارویی در خود دارد بطوریکه شکل آسیاب شده آن بصورت کامل و یا پخته شده میوه کامل آن ( همراه با پوست ) می تواند در بهبود دردهای ناشی از آرتروز موثر باشد.
روغن هسته سنجد اثرات مفیدی در برطرف ساختن التهابات غشا مخاطی در انواع زکام و عفونتهای تنفسی دارد. همچنین جوشانده، شیره و عرق شکوفه سنجد خواص دارویی متعدد از جمله تاثیر بر بهبود کیفیت گوارشی دارد.
میوه خشک سنجد قابض است. به همین جهت در درمان اسهال سودمند است. آرد میوه سنجد به علت داشتن مقدار زیادی قند، در درمان اسهال به کار می رود. آرد گوشت ، پوست وهسته سنجد مقوی معده و بدن است. برای این منظور آرد تمام میوه آن را با کمی شیره انگور در شیرحل و نوش جان کنید. میوه سنجد سر شار از ویتامین های A و B و حاوی کمی ویتامین K است.
مصرف سنجد برای کسانی که مشکل عضلانی و مفصلی دارند، می‌‌تواند موثر واقع شود. میزان کلسیم در سنجد بسیار بالا است و از نرمی استخوان جلوگیری می‌‌کند.
سماق:
سماق یکی دیگر از اقلام سفره هفت سین است که نماد طلوع خورشید و رنگ زندگی به شمار می آید. سماق درختی است که میوه های خوشه ای شکل و به رنگ قرمز و قهوه ای دارد، طعم آن در ابتدا گس بوده و بعد از رسیدن ترش می شود. سماق ماده غذایی است که به عنوان چاشنی زندگی بر سفره هفت سین قرار داده می شود. کلمه «سماق» در زبان آرامی به معنای قرمز است و اطلاق این نام به گیاه به خاطر رنگ قرمز میوه آن است.این چاشنی تحریک کننده اشتها است و به سبب وجود تانن در ترکیب آن، قابض و پاک کننده معده است و از انواع اسهال حاد و مزمن و خونریزی معده جلوگیری می کند. همچنین می تواند در مقابله با التهابات لثه مفید باشد. بد نیست بدانید غرغره کردن دم کرده آن برای ورم گلو و دهان موثر است.در مورد مصرف سماق باید خاطر نشان کرد که مصرف میوه تازه آن می تواند مسمومیت زا باشد و افراد بایستی صرفاً از نوع خشک آن استفاده کنند.
سمنو:
سمنو، در میان اجزا سفره هفت سین ، نماد زایش و بارورى گیاهان است و از جوانه‌هاى تازه رسیده گندم تهیه مى‌شود. شاید در بین مواد غذایی که بر سفره هفت‌سین چیده می‌شود، تنها ماده غذایی پخته و یا فرآری شده، سمنو است. طعم شیرین این غذا و خاصیت سیرکنندگی آن، از جمله ارزش‌های غذایی آن است. در بسیاری از مناطق ایران، سمنو به عنوان میان‌وعده یا حتی بخشی از غذای اصلی خانوار جایگاه ویژه خود را دارد.سمنو خوراکی ای است که طی فرآیندی در زمان جوانه زدن گندم ایجاد می شود. در این مرحله مواد قندی گندم که بصورت نشاسته ذخیره شده بود تبدیل به مالتوز می شود و طعم شیرین پیدا می کند. از طرف دیگر پروتئین های آن قابلیت هضم و جذب بهتری دارد و بر میزان ویتامین C آن افزوده می شود.سمنو حاوی پروتئین بالا و چربی کم است، همچنین حاوی ویتامین های A ، E ، K و گروه B در کنار کلسیم، پتاسیم و فسفر است. مزه شیرین آن حاصل قند طبیعی است اما باید در نظر داشت که هر صد گرم آن حاوی ۳۰۰ کیلوکالری است. لذا مصرف بیش از اندازه آن مانند هر خوراکی دیگری می تواند منجر به اضافه وزن و چاقی شود.سلنیم و منیزیم موجود در جوانه گندم در جلوگیری از انواع سرطان و به خصوص فیبر موجود در آن در پیشگیری از بروز سرطان کولون موثر است.
سیب:
سیب، نماد بارورى و زایش است. در گذشته از سیب به عنوان غذای خدایان و الهه‌ها یاد شده است. همچنین به عنوان پاداش کار نیک هدیه داده می‌‌شد. در دانش سلامت مصرف سیب را مترادف بی‌نیازی از مراجعه به پزشک می‌دانند. با استناد به مطالعات صورت گرفته بر ترکیب مواد مغذی سیب می‌توان این اعتقاد را درست دانست. ضرب المثلی انگلیسی می گوید مصرف روزانه یک عدد سیب شما را از مراجعه به پزشک معاف می کند؛«One apple a day, keep doctor away»درخت این میوه در اغلب نقاط دنیا یافت می شود.
این میوه محبوب به واسطه نوع ترکیبات تشکیل دهنده آن نظیر ریبوفلاوین ، ویتامین های C ، A و مواد معدنی مانند آهن ، منیزیم و پتاسیم اثر مثبتی بر روی طراوت پوست و رفع ناراحتی های شایعی مثل خشکی پوست، ترک خوردگی و رنگ پریدگی دارد. ساختار اسکلتی میوه سیب موجب شده است تا جویدن آن باعث تمیز شدن لثه ها و دهان شود و با از بین بردن باکتری های دهان اثر مفیدی بر روی بهداشت دهان و دندان دارد.سیب به واسطه وجود ویتامین B فراوان یک خوراکی آرامش بخش است. دم کرده پوست سیب به همراه عسل یک نوشیدنی موثر برای رفع استرس های عصبی است. این میوه سموم بدن ، بخصوص اسیداوریک را دفع می کند و در نتیجه درمان خوبی برای مبتلایان به روماتیسم، درد مفاصل و نقرس است. سیب ترشحات غدد ، بخصوص بزاق و ترشحات معده را تقویت و به هضم غذا کمک می کند.وجود فیبر فراوان در میوه و پوست سیب ، سبب می شود تا مصرف آن موجب تنظیم فعالیت گوارشی و نیز اثر پیشگیری کننده در مقابل سرطان های روده بزرگ داشته باشد. کسانی که از ناراحتی معده رنج می برند ، برای هضم آسانتر این میوه آن را به صورت رنده شده یا پخته میل کنند . برای درمان یبوست و تنبلی روده و کبد سیب رسیده را با پوست بخورید. میوه نارس سیب ، بدون پوست برای درمان اسهال تجویز می شود.
سرکه:
سرکه، عضو دیگری از هفت سین نوروز ، حاصل بخشی از فرآیند تخمیر انگور و سرشار از اسید سیتریک است که مصرف آن موجب افزایش جذب کلسیم و سهولت هضم غذا می شود. استفاده از سرکه به عنوان چاشنی سالاد موجب طعم دهندگی و تحریک اشتها می شود. سرکه نه تنها طعم مطبوعی به غذاها می دهد بلکه هضم بسیاری از مواد از جمله گوشت را آسان می کند. مالیدن سرکه به محل نیش زنبور، پشه و سایر حشرات مفید است.مخلوط کمی سرکه و عسل کبودی دور چشم را برطرف می کند. در حین مصرف باید مواظب باشید وارد چشم نشود. سرکه همچنین در رفع بوی بد دهان موثر است و نیز بخور رقیق شده آن برای رفع علایم ناشی از سرماخوردگی مفید است.همچنین برای سرکه خواصی مانند جلوگیری کننده فشارخون و کاهنده کلسترول قائل هستند. خاصیت ضدقارچی و میکروبی سرکه بر روی مسمومیت‌های غذایی به اثبات رسیده است.باید در نظر داشته باشید مصرف سرکه در مبتلایان به زخم معده و ضعف اعصاب می تواند زیان بخش باشد.باور غلطی که در مورد سرکه رایج است اثر چربی سوزی آن است ، باید بدانید که چنانچه فرد از رژیم غذایی درستی پیروی نکند ، سرکه نقشی در کاهش وزن وی ندارد.
سیر:
اگر چه سیری که بر هفت سین می‌گذارند، نماد محرک شادى در زندگى به شمار مى‌رود، اما ایرانیان قدیم به مناسبت‌های مختلفی از جمله «سیر سور» این ماده غذایی مفید را به عنوان نعمتی سلامت بخش مورد توجه قرار می‌داده‌اند. به گفته برخی از متخصصین اگر سیر به جای طبیعت در آزمایشگاه ساخته شده بود، می‌توانستیم از آن به عنوان اکسیر حیات یاد کنیم.سیر ازجمله خوراکی هایی است که معمولا به عنوان چاشنی برای خوش طعم شدن غذا استفاده می شود. علاوه بر آن که سیر به صورت خام ، پخته یا ترشی مصرف می شود، در طب و داروسازی نیز استفاده های فراوان دارد. از زمان های گذشته اقوام گوناگون برای این گیاه خواص دارویی بی شماری قایل بودند. مکاتب مختلف طب سنتی نیز برای سیر ، خواص ویژه ای ذکر می کنند و به اثرات مثبت این گیاه بر سلامتی انسان ها تاکید دارند.برای سیر ، اثر ضد عفونی کننده ، اشتها آور، پایین آورنده فشارخون ، چربی و کلسترول بد و همچنین معالجه اسهال ، سردرد و سرگیجه ذکر شده است. مالیدن به پوست سر و خوردن سیر تازه ، موی تازه می رویاند و منگنز موجود در آن موجب می شود موهای سفید شده بریزند و موی سیاه به جای آن ها بروید. ماسک سیر رنده شده و عسل نوعی پیلینگ (لایه برداری پوست) و از بین برنده جوش و لک صورت است.از دیدگاه پزشکی مدرن نیز سیر سرشار از ریزمغذی های مهم برای حفظ تندرستی نظیر آهن، کلسیم، منیزیوم، اسیدفولیک و ویتامین ث است. همچنین مقادیری از روی و ویتامین های گروه ب نیز در ترکیب آن یافت می شود.همچنین خواص ضد عفونی کننده سیر مشخص شده است. اگر چه پیش از این دانشمندان، آلیسین را ماده موثر سیر می شناختند. اکنون مشخص شده که ترکیبات مختلفی در تاثیرات متفاوت سیر بر حفظ سلامت نقش دارند که می توان از اس-الیسیتئین به عنوان مهمترین آنها نام برد. همچنین میزان قابل توجهی از آنتی اکسیدان ها را در ترکیب خود دارد. وجود این ترکیبات باعث می شود تا سیر تبدیل به یک خوراکی پرخاصیت شود و گنجاندن آن در سبد خوردنی ها مورد تاکید متخصصان تغذیه قرار گیرد.بر این اساس و بر طبق تحقیقات باید گفت مصرف سیر می تواند خاصیت ضد سرطانی داشته باشد. همچنین این گیاه با تغییر در ترکیبات چربی های خون و اثر کاهندگی بر تصلب شرائین، از یکسو باعث پیشگیری از بروز سکته های قلبی و مغزی می شود و از سوی دیگر فشارخون را کاهش می دهد. به طوری که در برخی پژوهش ها نشان داده شده است که مصرف سیر می تواند تا هفت میلیمتر جیوه از فشارخون کم کند.نکته قابل توجه این است، گرچه سیر و بسیاری از خوراکی های دیگر خواص مفیدی دارند که انسان ها می توانند از آنها بهره مند شوند اما در بسیاری از موارد نمی توانند جایگزین داروهای مورد نیاز بیماران باشند. به عبارت دیگر هرچند سیر می تواند منجر به کاهش فشارخون شود ولی این اثر به اندازه ای نیست که مبتلایان به بیماری پرفشاری خون را از مصرف دارو بی نیاز کند و این افراد نباید از درمان اصلی خود غفلت کنند و ضروری است که مبتلایان به فشارخون توجه اکید به توصیه های پزشک معالج خود داشته باشند و برای کنترل بیماری خود به مصرف سیر اکتفا نکنند.
آخريشم سكه هست كه همتون خوب خواصشو ميدونيد
سال خوبي داشته باشيد
نظرت چیه؟
