هر اندازه استادان برای ضرورت مطالعه قبل از امتحان استدلال كنند، دانشجويان به اندازه كافی مطالعه نمی‌كنند.
دلم شور می‌زنه، هیچی بلد نیستم٬ بعید می‌دونم بتونم کل کتاب رو بخونم و... این قبیل جملات، این روز‌ها در ایام امتحانات زیاد در بین دانشجویان شنیده می‌شود و بازار کپی کردن جزوات داغ می‌شود، دانشجوی خوب کلاس٬ هماهنگی جهت درس خواندن و نگرانی و اضطراب‌ها نیز گرم است؛
هنگامی که جوانان با سختی تمام از غولی به نام کنکور رد می‌شوند وارد دانشگاه شده و این فکر در ذهنشان تداعی می‌شود که دیگر دوران سختی به سر آمده و مدرک گرفتن و اخذ نمره، آسان می‌شود و همین امر سبب شده که در طول ترم تحصیلی درس را جدی نگیرند و با استراحت و رفتن به تفریح و سینما با دوستان و همچنین هم‌دانشگاهیان متوجه گذر زمان و رسیدن امتحانات پایان ترم نمی‌شوند.
این دانشجویان با تمام شدن ترم به فکر کپی جزوات درسی و خواندن مطالب یک ترم در شبهای زودگذر و سریع امتحانات می‌شوند. حال چگونگی تند خواندن جزوات و اخذ نمره قبولی درس مربوطه آن هم در شبهای پر استرس امتحانات یک مسئله کم‌نظیری بوده که فکر روان‌شناسان را همواره به خود مشغول کرده است.
بی‌سوادی، بحران بی‌صدا
نظام‌های آموزشی جهان برای سنجش و ارزیابی عملکرد خویش به گروه‌های مختلفی تقسیم بندی می‌شوند به طوری که در گروهی تفکر، سرمایه گذاری در بلند مدت را داشته و در گروهی دیگر به دنبال سرمایه گذاری کوتاه مدت و نتیجه گیری در زمان کم هستند.
در این بین والدین فرزندان نیز به گروه‌های مختلف تقسیم بندی می‌شوند به طوری که عده‌ای از پدر و مادر‌ها برای فرزندان خود از همان شروع سال تحصیلی شروع برنامه ریزی کرده و درس‌ها را گام به گام با جلو رفتن کتاب زمینه‌های یادگیری را فراهم می‌کنند.
و همچنین خانواده‌های دیگر فرزندان را رها کرده و در شب امتحان تازه یادشان می‌افتد که فرزندشان امتحان و درسی دارد که در همین زمان او را به فراگیری درس‌ها تشویق می‌کنند و حتی انتظار اخذ معدل بالا از فرزندشان را دارند.
این مشکلات و مسائل هم مربوط به نظام آموزشی کشور بوده و هم مربوط به فرهنگ مطالعه و استفاده از اوقات دانش‌آموزان دارد.
جعفر بای آسیب‌شناس در گفتگو با باشگاه خبرنگاران با اشاره به نظام‌های آموزشی مختلف اظهار داشت: دسته‌ای از نظام‌های آموزشی در طول زمان و به صورت تدریجی فعالیت‌های دانشجویان را به صورت مداوم و تدریجی زیر نظر قرار می‌دهد در چنین نظامی شب امتحان معنایی ندارد و فراگیران پیوسته در حال امتحان هستند.
برای روزهای امتحان آماده هستید؟
وی بیان کرد: در نظام‌های آموزشی در دنیا نتیجه گرا و به صورت فینالی بوده و در پایان دوره آموزشی از فراگیران یک آزمون به عمل می‌آورند. که در این نظام، ارزشیابی به صورت تدریجی نبوده و عملکرد یادگیری بچه‌ها در پایان ایام کلاس و امتحان مشخص می‌شود.
این آسیب‌شناس با بیان اینکه در نظام‌های نتیجه‌گیری دانشجویان در طول دوره آموزش آزاد هستند، افزود: در این نظام‌ها دانش‌آموزان باید شب امتحان را با تمام توان و قوی تلاش کرده تا در آزمون نمره قبول و خوب کسب کنند و این وپژگی نظام‌های جهان سومی است که در پایان دوره معمولاً به وسیله مسئولان آموزش، امتحان سخت و فشرده‌ای از دانشجویان گرفته می‌شود.
قرص ریتالین و باقی قضایا
محمد‌رضا عظیمی مشاوره و روان‌شناس خانواده با اشاره به این مطلب که دانشجویان بیشتر از قرص‌های روانگردان مانند گرامادون، ریتالین و شیشه استفاده می‌کنند می‌گوید: یکی از دلایل استفاده از این قرص‌ها الگو برداری و نقش پذیری از گروه هدف است.
وی ادامه می‌دهد: تقویت حافظه، افزایش تمرکز و دقت دانشجویان در هنگام درس خواندن به ویژه شبهای امتحان از علل گرایش دانشجویان به قرص ریتالین است.
این روان‌شناس با اشاره به اینکه فرد بعد از مدتی که قرص را به طور موقتی و برای موقعیت‌های خاصی استفاده می‌کند به مرور به این ماده اعتیاد پیدا می‌کند، ادامه می‌دهد: زرد شدن رنگ پوست، مشکلات کبدی، نارسایی کلیه، اضطراب، بی‌قراری، پرخاشگری، رفتار عصبی از عوارض روحی و جسمی شایع در این افراد است و بعد از مدتی فرد را از پا در می‌آورد.
با این ترفند درس را مثل آب خوردن پاس شوید!
بای ابراز داشت: استرس و اضطراب شب امتحان مصیبتی است که فراگیران و خانواده‌های آنان را درگیر می‌کند. به طوری که بسیاری از فراگیران در این روش از آموزش در کوتاه‌مدت مطالب فراوانی را به خاطر می‌سپارند و پس از امتحان نیز آنچه را که فرا گرفته‌اند، به سرعت فراموش می‌کنند.
مغزتان را برای امتحان آماده کنید!
این آسیب‌شناس ادامه داد: آنان می‌خواهند تا فقط در امتحان نمره قبولی بگیرند، زیرا یادگیری به معنای واقعی کلمه در این گونه از نظام‌های آموزشی برای فراگیران اتفاق نمی‌افتد، زیرا دانش‌آموزان و دانشجویان فقط مطالب را طوطی‌وار به خاطر سپرده و پس از امتحان و اخذ نمره قبولی باید به سرعت با مطالب دیگر جایگزین کنند.
وی اضافه کرد: در نظام‌های آموزشی فرآیند محور دانشجویان امتحان می‌دهند تا بهتر بیاموزند و چنانچه مطالب را به درستی نیاموزند، مجدداً آن‌ها را باز‌آموزی می‌کنند و این درست در مقابل نظام‌های نتیجه‌گرا است.
شب امتحان و آمادگی لازم برای آن
وی گفت: اولیا باید اعتماد به نفس دانشجویان را بالا ببرند و محیط خوب و آرامی را در ایام امتحان فراهم و از رفت و آمدهای غیرضروری جلوگیری کنند و همچنین به تغذیه فراگیران توجه ویژه‌ای داشته باشند.
مظهری متخصص گفت: در ایام امتحان خوردن غذاهای نشاسته‌ای مثل ماکارونی، برنج و نان به دلیل بالا بردن کیفیت خواب افراد بسیار مفید است و همچنین در صبح امتحان به منظور بالا بردن کارایی مغز مواد پروتئین و فیبر و همچنین عسل می‌تواند، تمرکز حواس را برای پیاده‌سازی مطالبی که فراگرفته سودمند است.
آب بخورید تا ۲۰ بگیرید!
وی بیان کرد: برای بیدار ماندن آب زیاد میل کنید و از مصرف نوشیدنی‌هایی مانند قهوه و نسکافه جداً خودداری کنید زیرا این مایعات سبب بروز اضطراب در افراد می‌شود و مطالعه شما را مختل می‌کند.
این متخصص با بیان اینکه در شب امتحان غذاهای جدید را امتحان نکنید، افزود: از خوردن مکمل‌ها به شدت پرهیز کنید زیرا از عکس‌العمل این مواد در ساعات آتی هیج اطلاعی ندارید و برای بهبود علمکرد مغز از سبزی‌های پررنگ مثل اسفناج، فلفل دلمه‌ای، بروکلی و هویج استفاده کنید.
در ایام امتحانات این موادغذایی را بخورید
در شبهای امتحان میان وعده‌های مغزی مثل انجیر خشک، آلو و دانه‌های روغنی مثل تخمه‌های آفتاب‌گردان را نباید غافل شد، زیرا این مواد باعث شده انرژی به سلول‌های مغزی انتقال یابد.
وی ادامه داد: مغز با اسیدهای چرب امگا ۳ عمیق‌تر کار می‌کند و این اسید‌ها در ماهی‌ها و آبزیان به وفور یافت می‌شود و در شبهای امتحانی دانشجویان می‌توانند به جای پفک و چیپس از آجیل استفاده کنند.
رازهای محرمانه برای روزهای امتحان
مظهری تصریح کرد: خوردن شیر و خرما برای حفظ آرامش و دور شدن ذهن از افکار غلط بسیار مفید است و برای اینکه دانشجویان صبح سرحال بیدار شوند، شام سنگینی نباید میل کنند.
وی تأکید کرد: فرزندان در ایام امتحانات از خوردن شیرینی و دسر و همچنین غذاهای تهیه شده از آرد تصفیه شده به علت ایجاد اختلال در سیستم مغز جلوگیری کنند.
وی در پایان گفت: خوردن یک لیوان آب پرتقال به شادابی فرد در روز امتحان کمک شایانی می‌کند و برای خواب آلود نبودن در سر جلسه امتحان باید از مصرف کربوهیدرات‌ها خودداری کرد.
گفتنی است، در نظام‌های فرآیند محور طول زمان یادگیری طولانی بوده و فراگیران می‌توانند آموخته‌های خود را جامه عمل پوشانده و از آن استفاده بهتری انجام دهند، زیرا مطالعه این گونه به صورت عمقی و کاربردی خواهد بود.
نظرت چیه؟