برای خون دماغ ده ها علت وجود دارد و به همین دلیل است معمولا یافتن عامل خونریزی برای پزشک آسان نیست. با دکتر ابراهیم رزم پا، فوق تخصص جراحی سر و گردن و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره علل خونریزی از بینی و راه های برخورد با آن گفت و گو کرده ایم.
[replacer_img]
علت خونریزی از بینی چیست؟
به طور کلی، اگر بخواهیم خونریزی از بینی را تقسیم بندی کنیم به 2 گروه بزرگ تقسیم می شود؛ خونریزی هایی که منشا آنها از خود بینی است و خونریزی هایی که منشا آنها غیر از بینی است. در این مواقع، خونریزی از بینی علامتی برای بیماری است و بیماری اصلی باید پیدا شود. با توجه به تقسیم بندی، می توان به تشخیص درست و درمان رسید. خونریزی ممکن است از بخش های جلویی یا پشتی بینی باشد. خونریزی هایی که از قسمت پشتی بینی ایجاد می شوند، ممکن است کم به نظر برسند چون گاهی وارد حلق می شوند و بیمار آن را می بلعد. در صورت استفراغ فرد، موارد بالاآورده شده به خون آغشته است.
مشکلاتی که در بینی وجود دارند و باعث خون دماغ می شوند کدام اند؟
ممکن است تومور خونریزی دهنده در مجرای بینی وجود داشته باشد. گاهی هم مخاط بینی خشک است.استفاده از اسپری های کورتونی بینی که افراد معمولا برای درمان آلرژی استفاده می کنند باعث خشکی می شود. این طور به نظر می رسد که خونریزی از بینی در تابستان و در اثر گرمای زیاد بیشتر است در حالی که خون دماغ مشکلی است که در فصل سرد سال شیوع بیشتری دارد چون در زمستان هوای اتاق به دلیل استفاده از سیستم های گرمایشی خشک است و مخاط بینی هم در چنین هوایی شکننده می شود و احتمال پارگی مویرگ ها بیشتر خواهدشد.
گاهی هم بینی بعد از عمل جراحی دچار خونریزی می شود. معمولا قبل از عمل جراحی طی آزمایش هایی وضعیت خونی بیمار مشخص می شود ولی بعضی از بیماری های ناشناخته انعقادی وجود دارند که هنوز هم نمی توان با آزمایش آنها را مشخص کرد.
در این موارد بینی خونریزی می کند. به همین دلیل با و جود جواب آزمایش بی مشکل باز هم از بیمار درباره وضعیت بندآمدن خون هنگام جراحت های قبلی سوال پرسیده می شود. تغییر ارتفاع و فشار ناگهانی هوا هم باعث صدمه به مخاط و خونریزی از بینی می شود.
لطفا به بیماری های زمینه ای که باعث خون دماغ می شوند بیشتر اشاره کنید.
خونریزی از بینی در بیماری هایی مانند افزایش فشار خون (معمولا افزایش فشار خون ناگهانی باعث خونریزی از بینی می شود)، بیماری های کبدی، اختلالات انعقاد خون مانند هموفیلی و بعضی از سرطان های خون مشاهده می شود. به طور کلی، هر بیماری ای که بتواند اختلالی در سیستم انعقادی خون و عوامل خونی ایجاد کند، می تواند باعث خونریزی از نقطه ای از بدن یا بینی فرد شود.
داروها نیز نباید فراموش شوند. داروهای ضدانعقاد مانند هپارین، وارفارین و آسپیرین می توانند سیستم انعقادی را دچار اختلال کنند. (مصرف داروهایی مانند وارفارین و هپارین باید کاملا با نر پزشک انجام شود و بیماران باید مدام پایش شوند.) این نوع از خونریزی ها، طولانی و شدید هستند و تا زمانی که عامل برطرف نشود، ادامه خواهند یافت. کمبود ویتامین D، A و K هم می تواند باعث خون دماغ شود که علت آن خشک شدن مخاط نرم است.
یکی از شکایت های عموم این است که هنگام تمیز کردن بینی، لکه خون دیده می شود. علت چیست؟
یکی از شایع ترین علل خونریزی از بینی دستکاری بینی است. هنگام تمیز کردن، مخاط ظریف بینی دستکاری می شود. اگر خشکی هم وجود داشته باشد، مخاط شکننده تر خواهدشد. گاهی هم فرد با فین کردن دچار خونریزی می شود. این موضوع نگران کننده نیست. افرادی که عمل جراحی زیبایی بینی یا پولیپ و... انجام می دهند تا مدتی بعد از جراحی دچار خونریزی بعد از فین کردن می شوند. بعضی از بیماران هم انحراف تیغه بینی دارند و چون بخشی از انحراف بیشتر در معرض هواست، بینی خشک تر می شود و مخاط خونریزی می کند. این افراد نیز تا انحراف بینی شان عمل نشود، خونریزی شان برطرف نخواهدشد.
کدام خون دماغ خطرناک است و فرد باید زود به پزشک مراجعه کند؟
80-70 درصد خون دماغ ها بی خطر هستند و با اقدامات معمولی خانگی قطع می شوند. شستشوی بینی با آب سرد یا قرار دادن کیسه یخ کنار مجرای بینی به مدت 5-4 دقیقه در این مواقع توصیه می شود. سر باید به طوری نباشد که خون بلعیده شود چون خطر اینکه خون وارد مجاری تنفسی شود هم وجود دارد. هنگام خواب نیز برد باید به حالت نیمه نشسته بخواهد تا فشار خون در قسمت فوقانی بدن کمتر باشد. اگر خونریزی چند بار تکرار شود یا مقدارش زیاد باشد، حتما باید علت مشخص شود زیرا ممکن است فرد بیماری ناشناخته ای داشته باشد.
بعضی از بیماران می گویند خونریزی از بینی داشته اند و رگ بینی آنها سوزانده شده. این چه نوع درمانی است و چه زمانی از آن استفاده می شود؟
اگر بیماری با این مشکل به ما مراجعه کند، پنبه ای را به قطره لیدوکائین آغشته می کنیم و داخل مجرا قرار می دهیم. بعد از چند دقیقه عروق منقبض می شوند و خون بند خواهدآمد، ولی گاهی رگ بزرگ و مشخصی وجود دارد که خونریزی می کند و با این اقدامات نمی توان خون را متوقف کرد. برای متوقف کردن این خونریزی از کوتر برقی استفاده می شود البته در مواقعی که خونریزی وسیع است، کوتر کردن به خصوص اگر در تیغه بینی و دو طرف باشد، صلاح نیست چون ممکن است باعث سوراخ شدن تیغه شود. می توان با آندوسکوپی بینی و سینوس ها، رگ خونریزی دهنده را پیداکرد.
نظرت چیه؟