از لحاظ عرف دوره کودکی بعد از نوزادی آغاز میشود و تا رسیدن به سن قانونی ادامه پیدا خواهد کرد.
و حد فاصل بین نوزادی و نوجوان را عرف عام دورهای کودک می دانند. علما حقوق می گویند .
که پسر و دختری که به بلوغ شرعی نرسیده باشند از محجورین می باشند .
و به محض رسیدن به دوره بلوغ در او محو خواهد شد که بدون اینکه نیاز به صادر کردن حکم از طرف حاکم شرع باشد .
و اگر قبل از بلوغ به حدی برسد که دارای تمیز باشد او را صغیر ممیز می دانند.
- سن بلوغ و رشد با آشکار شدن یکی از پنج شرایط برای طفل به وجود میآید که عبارت میباشد .
- از رشد کردن موی در پای بدن، احتلام در پسر ها و همینطور حیض در دختران ، رسیدن به سن ۹ سال تمام در دختران و ۱۵ سال تمام در پسران .
- و توانایی های بارور شدن دختران می باشد. اگر این خصوصیات در فردی مشاهده نشود کودک می باشد.
- و در غیر این صورت نوجوان یا جوان خواهد بود و نیز بیان شده که صغار جمع صغیر می باشد .
- و در اصطلاح صغیر به فردی گفته می شود که از لحاظ سن به نمو جسمانی و روحی ضروری برای زندگانی اجتماعی نرسیده است.
بنابراین مقطعی از عمر انسان به دوره کودکی مختص می باشد که هرچند که از نظر عرفی و حقوقی مرز دقیقی برای آن مشخص نشده است.
به دلیل اینکه شرایط محیطی و وراثتی و تغذیه در آن دارای تأثیر می باشد.
ولی با آشکار شدن یکی از حالت های فوق انسان از شرایط کودکی خارج میشود.
و به دوره نوجوانی و جوانی می رسد.
کودکی فرصتی می باشد برای بزرگ شدن و بنابراین باید بزرگ شدن را در قالب چارچوب هایی آورد.
تا از حد معمول بالاتر نرود و مرکز های فرهنگی و تربیتی مثل کانون پرورش کودکان میتواند این فضا را به فراهم کردن بپردازد.
- در الفاظ عامیانه به سن ۳ تا ۱۷ سال کودک می گویند در صورتی که باید این تعریف را به اصلاح کردن پرداخت.
- بصورت معمول کودکی را به دو قسمت کودکی اول و کودکی میانه تعریف میکنند که کودکی اول ۳ تا ۶ سال را شامل خواهد شد.
- و کودکی میانه ۶تا ۱۷ سال ولی در دنیای امروز بر سر این تعریف اختلاف نظر های متعدد موجود می باشد .
- که با تجمع عقیده ها می توانیم سن ۶ تا ۸ سال را به عنوان کودکی به تعریف کردن بپردازیم.
- که خوشبختانه نظام های آموزشی نیز بر طبق اهمیت این دوره برنامه بخصوصی را برای این رده سنی در نظر دارند.
بدون تردید در هر دورهای از زندگی تواناییها و ظرفیتهای بخصوص خود را دارد که بر طبق آن باید یاد بگیرد.
یا انتظارات شخص مقابل را برطرف کند که خانواده ای که برای دوران کوتاه کودکی فرزند خود با دیگر دوره ها فرقی قائل نمی باشند.
نمیتوانند توانایی و مهارت مطلوبی را نسبت به ظرفیت آن یاد بگیرند.
و این مسئله موجب به وجود آمدن تنش در دیگر روابط و چرخه رشد شخص خواهد شد .
که بنابراین اگر خانواده ها از ارزش این دوره غافل بماند و آگاهی کامل دارا نباشند امکان دارد .
موجب تداخل در دوره های رشد و هم در کودکی بشوند .
که این امر اختلالات رفتاری زیادی را در بزرگسالی برجای خواهد گذاشت.
برای تعریف کردن دوره های رشد اختلاف نظرهای موجود می باشد.
ولی بر اساس دیدگاه برخی از روانشناسان زندگی انسان به ۸ مرحله تقسیم میشود:
- ۱. مرحله قبل از تولد.
- ۲. نوزادی و نوپایی .
- ۳. کودکی اول ۳ تا ۶ سال.
- ۴. کودکی میانه ۶ تا ۱۲ سال.
- ۵. جوانی ۱۲ تا ۲۰ سال.
- ۶. بزرگسال جوان ۲۰ تا ۴۰ سال.
- ۷. میانسالی ۴۰ تا ۶۵ سال.
- ۸. اواخر دوره بزرگسالی ۶۵ سال به بعد.
اولین سوالی که به صورت طبیعی کودک ذهن خواهد رسید مربوط به همین مسئله می باشد .
که کودکان به طور دائم از بزرگترها این را می پرسند که خدا که می باشد و کجاست و غیره .
خیلی از خانوادهها جوابی برای گفتن ندارند و با تشر زدن کودک را از شنیدن جواب منع خواهند کرد.
و افراد دیگر هم که جواب آنها را میدهند نیز نمی توانند کودک خود را به قانع کردن بپردازد.
روانشناسان اعتقاد دارند که والدین ابتدا بلوغ فکری کودک را به شناسایی کردن بپردازند.
و مشاهده کنند که کودک هایی را درک خواهند کرد و بعد از آن با لغاتی مانند قدرتمند .
و همیشه ، همه جا و همین طور قوی و خوب را مورد استفاده قرار دهند و شیوه دیگر این می باشد .
که پیش از جواب دادن از او سوال کنید که نظر خودت چه می باشد و با استفاده کردن از تصورات خودش به او جواب دهید.
ولی نکته ای که باید به آن توجه کرد این میباشد که تلاش کنیم از همان دوران کودکی ارتباط صمیمی بین کودک و خدا به وجود آوریم.
و با تعریف کردن داستان های خیالی و غیره خدا را در ذهن کودک ترسناک جلوه ندهیم.
- کنجکاوی سرمنشاء رشد ذهنی و فیزیکی کودک به حساب می آید.
- و ما به خاطر بی حوصله بودن و ناآگاهی خودمان نباید این حس را از میان ببریم.
- که بنابراین تا جایی که مطلع می باشیم باید به کودک جواب بدهیم.
- و در صورت نبود اطلاعات خیلی راحت برای کودک خود بازگو کنیم.
که نمی دانیم و حتی از آنها بخواهیم که برای متوجه شدن آن موضوع باهم دیگر یا به تنهایی به دنبال جواب بگردد .
که این امر موجب باز شدن ذهن کودک و ارتقای یادگیری و آشنایی با مفاهیم محدود بودن اطلاعات خواهد شد.
بر طبق آموزه های دینی و علمی کودک در این زمان از سن نباید به صورت مستقیم تحت آموزش واقع شود.
بلکه باید همه آموزش ها از راه بازی کردن و سرگرمی به او یاد داده شود.
منبع: کودک و نوجوان