آیا از قدرت افکار بر بدن آگاهی دارید؟ قطعا تا به حال زیاد شنیده اید که علت نیمی از بیماری‌های جسمی، استرس است. استرس و فشار روانی از پوست و مو تا قلب و معده فرد را تحت تاثیر قرارداده و می‌تواند عملکرد آنها را مختل یا به آنها آسیب برساند. بر عکس آن نیز صادق است که شرایط نامساعد جسمانی، می‌تواند باعث ایجاد مشکلات روانی شود. ارتباط ذهن با بدن مسئله ایست که خیلی از افراد روزانه با آن درگیرند اما یا متوجه آن نمی‌شوند یا به آن اهمیت نمی‌دهند. در این مقاله درباره چگونگی اثر و ارتباط افکار بر بدن به طور مختصر و برخی تمرین‌ها برای بهبود این ارتباط صحبت شده است.
روایتی از سوم شخص
مهرنوش، دانشجوی دکترا در دانشگاه دولتی است. او قد بلند، خوش هیکل و جذاب است. شغل و دوستان خوبی دارد و همه چیز عالی به نظر می‌رسد. اما کاملا اینطور نیست. مهرنوش مبتلا به دیابت است. در حالی که او شغل خود را دوست دارد، باز هم برای شروع یک کسب و کار مضطرب است. او اغلب از خودش عصبانی است و در مقابل اشتباهات کوچک دیگران سریعا پرخاش و واکنش منفی نشان می‌دهد. اما نکته ترسناک این است که او علیرغم مراقبت کامل و دقیق از میزان قند خون خود، باز هم یک یا دوبار در ماه به کمای دیابتی می‌رود. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟
مهرنوش با اینکه عادت‌های ناسالمی ندارد، اما اضطراب و استرس او مانع از توجه به نشانه‌های پایین آمدن قند خون در برخی از مواقع می‌شود و او را به خطر می‌اندازد. متخصص برای درمان او، برخی از تمرین‌های ذهن آگاهی برای کاهش و قدرت افکار بر بدن، مدیریت استرس و شیوه‌های منظم مراقبت از دیابت به او پیشنهاد شده است.
مهرنوش پس از این درمان، بلافاصله بعد از اینکه حس کند قند خون او پایین آمده، اقدامات لازم را انجام داده و از کما جلوگیری می‌کند. در طول این روند و با کاهش اضطراب، هورمون‌های استرس زا نیز کمتر ترشح می‌شود و به دنبال آن، خشم و پرخاش ناشی از ترشح این هورمون‌ها نیز از بین رفته، کنترل و آرامش او بیشتر شده و طبیعتا دیگر کمای دیابتی را تجربه نکرده است.
ارتباط افکار و بدن چگونه است؟
داستان مهرنوش، یک نمونه خوب از آن چیزی است که ما به عنوان ارتباط ذهن و بدن مد نظر داریم. یعنی افکار، احساسات، باورها و نگرش‌های شما می‌تواند به طور مثبت یا منفی بر عملکرد بیولوژیکی تان اثر بگذارد. به عبارت دیگر، ذهن شما می‌تواند بر سلامت بدن تان اثر بگذارد.
از سوی دیگر، آنچه با بدن و جسم خود انجام می دهید (اعمالی مثل تغذیه، ورزش و حتی ژست‌های بدنی) نیز می‌تواند بر وضعیت ذهنی شما تاثیر بگذارد. این جریان، نتیجه یک رابطه پیچیده بین ذهن و بدن است. به عنوان نمونه می‌توانید مقاله تاثیر ورزش و افسردگی را مطالعه کرده و ببینید چگونه فعالیت‌های جسمانی، روی روان و مغز اثر می‌گذارد.
مغز و سیستم عصبی محیطی، سیستم غدد درون ریز، سیستم ایمنی بدن و تمام اعضای بدن و تمامی پاسخ‌های احساسی و هیجانی دارای یک زبان شیمیایی مشترک هستند و مداوم با یکدیگر در ارتباط بوده و از هم جدا نیستند. بنابراین، آگاهی از ارتباط متقابل و به شدت گسترده فکر و بدن در تمام ابعاد، می‌تواند به شما برای بهبود سلامت جسمانی و روانی تان کمک کند.
تفاوت ذهن و مغز چیست؟
مهم است که در این روند، متوجه تفاوت ذهن و مغز باشید. تعریف ما از ذهن شامل تمام حالات ذهنی یعنی؛ افکار، تصورات، احساسات، باورها، نگرش‌ها و... می‌باشد. اما مغز یک سخت افزار است که به فرد اجازه می‌دهد تا این حالت‌های ذهنی را تجربه کند. به عبارت دیگر، مغز سخت افزار کامپیوتر است که عملا تا محتوایی در آن قرار نگیرد، قابل استفاده نیست و آن محتوا و نرم افزارها، ذهن و فعالیت‌های ذهنی است. هر چه سیستم مغز قوی‌تر و ورزیده‌تر باشد، نرم افزارها قدرتمندتر و کاراتر عمل می‌کنند.
حالت‌های ذهنی می‌تواند به طور کامل آگاهانه یا ناخودآگاه باشد. فرد می‌تواند به محیط واکنش نشان دهد بدون آنکه آگاه باشد که چرا اینکار را کرده است. هر واکنش ذهنی، دارای فیزیولوژی مرتبط با خود می‌باشد که اثر مثبت و منفی در بدن می‌گذارد. مثلا اضطراب هورمون استرس و محبت هورمون عشق تولید می‌کند.
بسیاری از درمان‌های ذهنی بدنی، با تمرکز روی آگاهی بیشتر از وضعیت ذهنی و استفاده از این افزایش آگاهی برای هدایت حالات هیجانی و ذهنی در یک مسیر بهتر با تخریب کمتر است.
درمان های ذهنی _ بدنی چیست؟
برخی از فعالیت‌ها وجود دارند که از آنها با عنوان تمرین‌های ذهنی بدن نیز نامبرده می‌شود. یعنی فعالیت‌هایی که بدن برای تقویت و آرامش ذهن می‌تواند انجام دهد و متقابلا ذهن برای بهبود عملکرد بدن می‌تواند از آن بهره ببرد. برخی از این روش‌ها عبارتند از:
_ درمان شناختی – رفتاری زیر نظر یک روانشناس بالینی
_ مراقبه و مدیتیشن
_ نماز و عبادت
_ خلاقیت درمانی و هنر درمانی (رقص، موسیقی، نقاشی و...)
_ یوگا
_ بیوفیدبک
_ ورزش و استخر
_ تای-چی
_ هیپنوتیزم
توجه: بسیاری از فعالیت‌هایی که گفته شد، تخصصی هستند و باید زیر نظر فرد متخصص آموزش و انجام شود تا با اطمینان بیشتری منتظر نتیجه مثبت و بهبودی باشید.
نظرت چیه؟
