در بین تمام سندرمهای عمده روانپزشکی تعریف و توصیف اسکیزوفرنی از همه دشوارتر است. علت عمده این مشکل این است که در طول 100 سال گذشته مفاهیم بسیاری از اسکیزوفرنی در ممالک مختلف و بوسیله روانپزشکان مختلف بیان شده است. تفاوتهای ریشهای عقاید در این زمینه تا به امروز دوام دارد ..
اسکیزوفرنی سندرمی بالینی شامل آسیب شناسی روانی متغیر اما عمیقا ویرانگری است که شناخت،هیجان،ادراک و سایر جنبه های رفتار را درگیر می کند. بروز این تظاهرات در افراد مختلف و در طول زمان متغیر است اما تاثیر بیماری همواره شدید و معمولا دیرپاست. اسکیزوفرنی معمولا قبل از 25 سالگی شروع می شود و تا آخر عمر پایدار باقی می ماند و هیچ یک از طبقات اجتماعی از ابتلای به آن مصون نیستند. کم توجهی و انزوای اجتماعی که به دلیل ناآگاهی عمومی نسبت به این اختلال گریبان گیر بیماران می شود،این بیماران و خانواده هایشان را در غالب موارد آزار می دهد. هرچند که که اسکیزوفرنی به مثابه یک بیماری واحد توصیف می شود،احتمالا مرکب از یک گروه اختلالاتیست که سبب شناسی ناهمگونه داشته،و بیمارانی را در بر می گیرد که تظاهرات بالینی،پـاسخ درمانی،و سیر بیماری آنها یکسان نیست. نکته ی مهمی که می بایست مورد توجه بالینگران باشد آن است که تشخیص اسکیزوفرنی کاملا مبتنی بر شرح حال روانپزشکی و معاینه ی وضعیت روانی است. هیچ گونه روش بررسی آزمایشگاهی برای تشخیص اسکیزوفرنی وجود ندارد.
تــــــــاریخچــه
اگر چه احتمالاً بیماری اسکیزوفرنی برای هزاران سال با ما بوده است اما فقط از اواخر قرن نوزدهم این بیماری به عنوان یک اختلال متمایز شناخته شده است. اولین بار این بیماری در سال 1896 ، هنگامی که امیل کراپلین پیشنهاد کرد که سه نوع اصلی روان پریشی وجود دارد شناسایی گردید. کراپلین اعتقاد داشت که این بیماری معمولا در نوجوانی شروع میشود و موجب یک تباهی غیر قابل برگشت میشود. در سال 1911 بلولر روانپزشک سوئیسی اعلام کرد که این اختلال همیشه «پیشرس» نبوده است و اغلب تا تباهی کامل نمیروند.
ملـاک هـای تشخیـصی اسکیـزوفرنـــی
ملاک a : دو یا چند علامت از موارد زیر در یک دوره یک ماهه دوام داشته باشد
- هذیان
- توهم
- رفتار آشفته
- تکلم آشفته
ملاک b : اختلال در عملکردهای شغلی و تحصیلی
ملاک c : علائم فوق حتما باید 6 ماه دوام داشته باشد
ملاک d : اختلال ناشی از اثرات جسمی مستقیم یک ماده یا یک بیماری طبی عمومی نباشد
*حتمـا باید سه ملـاک وجود داشته باشند و تنهـا یکی از ملـاک های بالا،دال بر وجود اسکیزوفرنی نمی بـاشد.
بحث در مورد نشانه ها و علایم بالینی اسکیزوفرنی سه نکته ی اصلی را به ذهن متبادر می کند. اولا هیچ نشانه یا علامت بالینی وجود ندارد که برای اسکیزوفرنی مشخصه ی قطعی باشد؛ یعنی هر نشانه یا علامتی که در اسکیزوفرنی دیده می شود در سایر اخلالات روانپزشکی و عصب شناختی نیز ممکن است دیده شود. ثانیا علایم هر بیمار در طول زمان تغییر می کند. مثلا بیمار ممکن است توهم های متناوبی داشته باشد و قدرتش برای عملکرد با کفایت در موقعیت های اجتماعی گاه خوب و گاه بد باشد. ثالثا بالینگر باید به سطح آموزش بیمار،توانایی هوشی،و اینکه از چه فرهنگ و خرده فرهنگی است توجه داشته باشد.
همـه گیر شنـاسی
شیـوع اسکیزوفرنی در مردان و زنان مساوی است ولی شروع و سیر بیماری در دو جنس تفاوت دارد. اسکیزوفرنی در مردان زودتر از زنان شروع می شود. اولین بستری در بخش روانپزشکی در سنین کمتر از 25 سالگی شامل حال بیش از نیمی از مردان و فقط یک سوم زنان مبتلا به اسکیزوفرنی می شود. بیشترین سن شروع در مردان، 10-25 سالگی است و در زنان 25-35 سالگی است. بر خلاف مردان توزیع سنی اسکیزوفرنی در زنان دو وجهی است،و در میان سالی نیز به نقطه ی اوج دیگری می رسد. قریب به 3 تا 10 درصد زنان مبتلا،اولین بار پس از چهل سالگی این بیماری را نشان می دهند. شروع اسکیزوفرنی قبل از ده سالگی یا بعد از شصت سالگی بی نهایت نادر است. برخی مطالعات نشان داده است که مردان بیشتر از زنان ممکن است دچار علایم منفی شوند و زن ها بیشتر از مردان ممکن است قبل از شروع بیماری،کارکرد اجتماعی بهتری داشته باشند. در کل،فرجام بیماران مونث بهتر از بیماران مذکر است. مواردی از اختلال که پس از 45 سالگی شروع می شود با شروع دیررس نامیده می شود.
منبـــــع : برگرفته از کتـاب آسیب شنــاسی روانــــی