شناسایی هشت راهبرد آزاردهنده در رابطه زوجین (۱)

[moshaver-editor]

کتاب های زیادی درباره خانواده های ناکارآمد و نقش آن در ایجاد مسائل و مشکلات ارتباطی نوشته شده است. خانواده های ناکارآمد برای وادار کردن و کنترل اعضای خود از ایجاد شرم و ترس استفاده می کنند. والدینی که ناتوان، به هم ریخته و فاقد کنترل هستند معمولا فرزندانشان را وادار می کنند تا نیازهای عاطفی و جسمانی خانواده را برآورده سازند. ترس از مورد حمله واقع شدن یا طرد شدن باعث می شود که کودکان از نیازها و احساسات خود چشم پوشی کنند و انرژی خود را بر ارضای خواسته های والدین خود متمرکز کنند.
«آن ساز لعنتی را کنار بگذار و خواهرت را به مدرسه برسان. یک کار مفیدی انجام بده!» «بگو ببینم پسر حالت چطوره؟ مگر زبونتو موش خورده؟ ینی نمیخوای با پدرت حرف بزنی؟ خیلی خب پدرتم نمی خواد با تو حرف بزنه! حالا برو بیرون، برو تو اتاقت!»
توجه داشته باشید که چگونه این فرزندان بخاطر حس شرمساری یل ترس، خواسته های والدین را برآورده می سازند این نوع مکانیزم کنترل بسیار نیرومند است. آنها واقعا کودکان را وادار به تسلیم شدن می کنند تا برای احساس امنیت کامل در خانواده از خواسته های خود چشم پوشی کنند.
به عنوان یک کودک ممکن است شاهد رفتار تهدیدآمیز یا تحقیرآمیز والدین با یکدیگر یا با خواهرو برادرهایتان بوده باشید. ممکن است خود شما یکی از قربانیان راهبردهای آزاردهنده بوده باشید این تجربه ها هرگز فراموش نمی شوند. ممکن است یاد گرفته باشید که تهدید و شرمنده کردن دیگران گاهی اوقات باعث حل تعارض می شود. ممکن است هم آموخته باشید که با ایجاد درد و رنج می توان اشخاص را کنترل کرد. این فرایند سرمشق دهی یا یادگیری از طریق مشاهده است. وقتی مادرتان خسته است و برای خرید کردن از مغازه به کمک شما نیاز دارد، با تنبل و خودخواه خواندن شما به شما حمله می کند. شما با بی میلی در کار خرید به او کمک می کنید اما همچنین یاد می گیرید که افراد از طریق لقب دادن و ایجاد احساس گناه در دیگران، به خواسته های خود می رسند. وقتی پدرتان داد می زند و شما را تهدید می کند که به دلیل خندیدن و صحبت کردن با صدای بلند، باید دوستانتان را از خانه بیرون ببرید،ر شما پیام او را می گیرید و اجرا می کنید. همچنین یاد می گیرید که تهدید کردن راه فوری و موثری برای رسیدن به خواسته هایتان است. اکنون به عنوان یک فرد بزرگسال وقتی در یک موقعیت تعارض برانگیز قرار می گیرید یا وقتی خواسته هایی دارید ممکن است از روش هایی که در کودکی شاهد آن بودید استفاده کنید. ممکن است به همان راهبردهای مضری که قبلا آماج آنها بوده اید متوسل شوید. بنابراین مهم است که آنها را در روابط خودتان شناسایی کرده و بر آن آگاه شوید.

روشهایی که در پی می آید همان راهبردهای آزاردهنده ای است که بطور معمول در روابط زوجین بکار برده می شوند:
１- اهمیت ندادن یا بی توجهی: پیام این راهبرد به همسرتان این است که خواسته های او مهم نیست و نیازهای او به اندازه نیازهای شما اهمیت، شدت و مشروعیت ندارد. هدف شرمنده کردن او برای موافقت با خواسته های خودتان است.
«به خاطر خدا عزیزم! تو که تمام روز را در منزل بودی و تلوزیون تماشا می کردی! چرا از من می خواهی که قبض ها را پرداخت کنم؟» (پیام اصلی: نیاز من به استراحت به تمایل و دلیل تو برای امتناع از این کار ارجحیت دارد)
«وقتی برای دیدن برادرت می رویم تنها کاری که هردوی شما انجام می دهید این است که در خانه می نشینید و بازی می کنید. حتی برای هواخوری هم بیرون نمی روید. حداقل وقتی به خانه مادرم می رویم همه با هم صحبت می کنند و یک فضای خانوادگی و عاطفی واقعی وجود دارد.» (پیام اصلی: نیاز من به دیدن مادرم مهمتر است چون ما کارهای واقعی و مهمتری انجام می دهیم)
２- کناره گیری/ ترک کردن: پیامی که در این راهبرد وجود دارد این است که «اگر آنچه را من می خواهم انجام ندهی، از پیش تو می روم.» تهدید به ترک کردن به قدری اضطراب زا ست که فرد مقابل ممکن است برای اجتناب از آن تسلیم شود و دست از خواسته ود بردارد.
«شیما من فکر می کنم که این کار مفید است. اگر وقتی ماشین من در تعمیرگاه است مرا سر کارم نرسانی، فکر نمی کنم ادامه رابطه ما فایده ای داشته باشد.» (پیام اصلی: یا مرا به سرکارم می رسانی یا تو را تنها خواهم گذاشت)
وقتی همسر داوود به او گفت که برای شرکت در یک همایش سه روزه مجبور است به شیراز برود، واکنش او اینطور بود: «هرکاری دوست داری بکن». بعد با دهن کجی ادامه داد :«امشب حوصله تماشای تلوزیون را ندارم». بعدا می بینمت. با بیحوصلگی سرش را تکان داد و گفت: «منتظر من نباش» (پیام اصلی: اگر تو بروی من سرد خواهم بود و از من توقع ابراز عشق و صمیمیت نداشته باش)
گاهی اوقات کناره گیری به صورت سردی عاطفی شدید است. گاهی اوقات به شکل دوری از گفتگو است. اما یک چیز گرانبهایی را از بین می برد: پیوند عاطفی عمیق که نیروی حیات بخش هر رابطه ای است.
３- تهدید کردن: در اینجا شما آشکارا به همسرتان می گویید که به او آسیب خواهید زد.
«من به اندازه کافی خرابکاری تو را تحمل کرده ام. هیچ شغلی برای تو مناسب نیست. بابک یا باید این کار را انتخاب کنی یا همه چیز را به خانواده ات خواهم گفت» (پیام اصلی: یا آنچه را که من می خواهم انجام می دهی یا آبرویت را می برم)
«باشد دیگر از تو نمی خواهم این کار را انجام دهی (رفتار جنسی) شاید از کس دیگری خواستم» (پیام اصلی: یا از نظر جنسی آنگونه که من می خواهم عمل کن یا به تو خیانت می کنم)
در این راهبرد یکی از طرفین وعده می دهد که به عنوان وسیله ای برای کنترل کردن فرد مقابل فعالانه به او آسیب خواهد زد. این راهبرد می تواند یک راهبرد پر خطر یا پر سود باشد چون در عین حال که ممکن است شما را به خواسته تان رساند، می تواند رای شما بسیار گران تمام شود و موجب خشم و انزجار فرد مقابل شود.
４- سرزنش کردن: در اینجا روشی که به کار می رید انداختن تقصی نیاز خودتان به گردن فرد مقابل است. «اگر واقعیت را درباره خودت می گفتی، من مجبور نبودم در این خلاء عاطفی زندگی کنم. هر وقت از تو می پرسم چه اتفاقی افتاده است؟ همیشه بدگویی می کنی. جریان چیست؟» (پیام اصلی: من به خاطر بی کفایتی تو احساس پوچی می کنم)
روش دیگر، سرزنش همسرتان بخاطر نیازش است. «اگر به حرف من گوش میکردی و بچه ها را با مترو به باغ وحش می بردی، این اتفاق نمی افتاد. ماشین اینطوری داغون نمی شد و تو مجبور نبودی برای درست کردن آن این همه دچار دردسر شوی» (پیام اصلی: مشکل را خودت ایجاد کردی پس خودت هم درستش کن)
توجه داشته باشید در اینجا به همان اندازه که همسرتان را بخاطر یک نیاز سرزنش می کنید، به همان اندازه از او انتظار دارید که خودش آن را جبران نماید.