روش های که برای تربیت فرزندان یک خانواده به کار می رود عمدتا در بین فرهنگ ها و جوامع گوناگون بنا به آداب و رسومات رایج بسیار متفاوت است. این روش ها معمولا شامل تربیت های آسانگیر، طرد کننده، کمال گرا، بسیار مطیع، بسیار مسئول، بسیار جدی و تنبیه کننده هستند. بر همین اساس نمی توان یک رویه واحد و الگوی مشترک برای همه آنها در نظر گرفت.
دلیل این امر هم دغدغه ها و مشکلاتی است که والدین بنا به مقتضیات زمان و شرایط اجتماعی دارند. امکان دارد تربیت کودک و کنترلی که از سوی والدین بر آنها اعمال می شود بسیار زیاد باشد و در مناطقی دیگر این کنترل اصلا جدی گرفته نشود. برابر دسته بندی های انجام شده دسته بندی هایی کلی برای نوع فرزند پروری به وجود آمده است که آن را به چهار سبک تقسیم نموده اند.
تربیت به روش مستبدانه
یکی از سبک هایی که برای تربیت فرزندان در برخی فرهنگ ها بسیار رایج است و والدین به آن اعتقاد دارند فرزند پروری مستبدانه است. این روش به طور معمول بر اعمال کردن قوانین سفت و سخت و عدم انعطاف پذیری از سوی والدین تاکید دارد که با کنترل بیش از حد بر روی فرزند موجبات کناره گیری اجتماعی و پایین آمدن اعتماد به نفس و همچنین عزت نفس پایین را فراهم می آورد.
دلیل این امر هم رفتار های زورگویانه ی پدر و مادر است که این اجازه را به فرزند نمیدهد که استقلال کافی را در طول رشد به دست بیاورند. به همین دلیل زمانی که به مرحله تصمیم گیری می رسند دچار استرس بیش از اندازه و اضطراب شده و تصمیم گیری را برای آنها بسیار دشوار می کند.
انسان های مطیع که توانایی خلاقیت در دوران کودکی از آنها سلب شده است و قدرت مخالفت در برابر اندیشه ها و نظرات دیگران را ندارند و قادر نخواهند بود در اجتماع نظرات خود را بیان کنند و همچنین در برقراری روابط عاطفی با دیگران با مشکل جدی مواجه می شوند در زمره گروهی قرار می گیرند که در کودکی به روش مستبدانه پرورش یافته اند.
به روش مسامحه آمیز و آسان
فرزند پروری آسان یا مسامحه آمیز یکی دیگر از سبک های تربیت فرزندان به شمار می رود که والدین هیچ گونه قوانینی سفت و سختی برای کنترل فرزندان خود ندارند و در بسیاری از مواقع با محبت های بیش از حد به آنها باعث می شوند که نتوانند در مواقع حساس کنترل زندگی خود را به دست بگیرند.
یکی از بزرگترین معایبی که این روش دارد عدم آشنایی فرزندان با حد و مرز هایی است که باید آنها را رعایت کند و تابع آنها باشد. در این سبک پدر و مادر بچه های خود را به معنای واقعی آزاد گذاشته اند و هیچ گونه نظارت مثبتی در جهت هدایت مثبت آنها ندارند و در برخی مواقع که قدرت مقابله با فرزندان خود را ندارند و این توانایی را در خود نمی بینند، عصبی شده و ناخودآگاه دست به تنبیه و خشونت می زنند که اثرات مخرب این رفتار در دراز مدت خود را نشان خواهد داد.
تربیت به روش غفلت آمیز
یکی دیگر از سبک های تربیت فرزندان روش غفلت آمیز است. در این روش معمولا والدین کاری به کار فرزندان خود ندارند و نمی توانند برای آنها وقت بگذارند. علاوه بر اینکه هیچ گونه آموزشی برای یادگیری قوانین زندگی از طرف پدر و مادر اعمال نمی شود، بلکه با محبت و صمیمیت نیز بیگانه هستند. افرادی که با این روش بزرگ شده و تحویل جامعه می شوند غالبا در خطر ابتلا به اعتیاد و افزایش رفتار پرخاشگرانه و عدم اعتماد به نفس به دلیل آنچه که در کودکی نیاموخته اند هستند.
ارتباط محدود با کودک دارای نتایج بسیار خطرناکی است. بر همین اساس است که روانشناسان بر روی توجه و ارتباط نزدیک با آن ها تاکید بسیار زیادی دارند.
به روش مقتدرانه و دو سویه
آخرین روش از سری روش های تربیت فرزندان که از بهترین آنها نیز می باشد فرزند پروری مقتدرانه و دوسه است. این روش با قوانین سفت و سخت همراه با مشارکت کودکان در تصمیم گیری های جمعی در فضایی محبت آمیز همراه است. اقتدار زیاد و مشارکت دو سویه موجب می شود که مرز های بین والدین و فرزندان به هم نریزد و ارزش های بین آنها به طور کامل حفظ شود.
در این روش احترام حرف اول را میزند و اعمال قوانینی مانند تشویق و یا تنبیه در فضایی کاملا صمیمی همراه با پذیرش فرزند همراه است. روش تربیتی مقتدرانه بچه ها را با اعتماد به نفس بالا و نیز عزت نفس بسیار زیادی بار می آورد که موجب می شود در آینده بتوانند مسئولیت های بزرگ را بر عهده بگیرند.
نظرت چیه؟