متخصصان سلامت روان در هنگام تشخیص یک فوبیا، باید از مهارت ها و تشخیص بالینی در کنار یک لیست نوشته شده از معیار تشخیص استفاده کنند که در راهنمای تشخیص و آماری (dsm-iv، چهارمین ویرایش) وجود دارد.

اکثر علائم فوبیاها شباهت بسیار زیادی با سایر اختلال های سلامت روان و همچنین بیماری های فیزیکی دارند. یک فوبیا می تواند به عنوان یک ترس شدید و غیرعقلایی تعریف شود.

بر اساس تعریف dsm-iv سه نوع فوبیا وجود دارند: فوبیای خاص، فوبیای اجتماعی و فوبیای مکان های باز. هر یک از این فوبیاها معیارهای تشخیص منحصر به فردی دارند.
تشخیص تفاوت ها

یکی از مهمترین مراحل در تشخیص یک فوبیا، تشخیص این مورد می باشد که آیا علائم موجود از طریق یک اختلال دیگری بهتر توضیح داده می شود.

فوبیاها می توانند از طریق ترس های خاص و متمرکز تشخیص داده شوند که افراد بالغ دچار شده، آن را به عنوان یک مورد غیرعقلایی در نظر می گیرند.

واقعیت مربوط به متمرکز بودن ترس، فوبیاها را از سایر اختلال ها، همانند اختلال اضطراب عمومی شده، مجزا می کند به نحوی که اضطراب دارای مبنای گسترده تری می باشد.

افراد دچار شده به فوبیا از یک مورد یا موقعیت خاصی رنج می بدند که منجر به ترس آنها می شود.

داشتن توانایی لازم برای تشخیص ترس به صورت یک مورد غیرعقلایی، اختلال های اضطرابی را از سایر اختلال های روان پریشی، همانند اسکیزوفرنیا، جدا می کند.

افرادی که از اختلال های روان پریشی رنج می برند، بر این باور هستند که ترس آنها بر مبنای یک خطر واقعی می باشد، هرچند که ماهیت خطر برای سایر افراد غیرمنطقی به نظر می رسد.

معیار رایج

هر یک از فوبیاها دارای مجموعه منحصر به فردی از معیارهای تشخیص می باشند. با این وجود، یک سری نقاط اشتراکی ما بین آنها وجود دارد. معیار تشخیصی که در تمامی فوبیاها مشابه هستند، عبارتند از:
محدود کننده زندگی:

یک فوبیا در صورتی تشخیص داده می شود که از طرق مختلفی، تاثیر قابل توجهی بر روی زندگی فرد دچار شده به آن بگذارد.
اجتناب:

برخی از افراد که در آنها فوبیا به صورت بالینی تشخیص داده شده است، این توانایی را دارند که موقعیت ترسناک را مدیریت کنند.

با این وجود، تلاش برای اجتناب از موقعیت ترسناک یک معیار مهمی برای تشخیص یک فوبیا می باشد.
اضطراب انتظاری:

افراد دارای فوبیا، تمایل دارند تا منتظر اتفاقات پیش رو باشند، که می تواند مربوط به یک مورد یا موقعیت ترسناک باشد.
تشخیص یک فوبیا خاص

به منظور اینکه یک فوبیای خاص تشخیص داده شود، یک یا چند مورد یا موقعیت باید به عنوان عوامل ترس شناخته شوند.

افراد دارای فوبیاهای خاص، در اغلب مواقع دچار اختلال های اضطرابی هم می باشند، و این امر باعث می شود که انجام دادن تشخیص دقیق با مشکلاتی مواجه باشد.

تشخیص فوبیای اجتماعی

فوبیای اجتماعی عبارت از فوبیای تعامل داشتن با سایر افراد در موقعیت های اجتماعی می باشد. فوبیای اجتماعی می تواند فقط به یک موقعیت مربوط باشد، یا می تواند عمومی شود تا شامل تمامی یا اکثریت مجموعه های اجتماعی شود.

علائم مربوط به فوبیای اجتماعی شدید در اغلب مواقع شباهت زیادی با فوبیای مکان های باز و شلوغ دارد. تفاوت موجود در علت دقیق ترس می باشد.