با رشد علم پزشکی گزینههای بسیاری برای انجام زایمان در دسترس میباشد. هر مادر میتواند با توجه به شرایط بدنی و ترجیحات خود از بین زایمانهای گوناگون از جمله، زایمان در آب، زایمان طبیعی و سزارین یک موارد را انتخاب نماید. امروزه مادران بسیار زیادی خواهان انجام زایمان در آب میباشند. اگر خواهان انجام این نوع زایمان هستید؛ اما با آن آشنایی ندارید در ادامه برای شناخت جامعتر زایمان در آب با ما همراه باشید.
انواع زایمان به چه صورت می باشد؟
انتخابهای بسیار گستردهای در هنگام زایمان برای خانومها وجود دارد، با توجه به شرایط بدنی و بررسیهای پزشک متخصص مادر میتواند زایمان بدون درد را تجربه نماید.
•زایمان طبیعی یا فیزیولوژیک
•سزارین
•زایمان با فورسپس یا وکیوم
•زایمان طبیعی در آب
1-زایمان طبیعی یا فیزیولوژیک
در این نوع زایمان که از متداولترین نوع زایمان میباشد، جنین در کانال زایمان قرار میگیرد. در زایمان طبیعی عمل خاصی توسط ماما و یا پزشک صورت نمیگیرد و فقط در حین انجام زایمان بر روی فرآیند زایمان نظارت دارند که خطری سلامت مادر و جنین را تهدید نکند. در این روش آمادگی مادر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار میباشد، مادرانی که قصد انجام این نوع زایمان را دارند باید از قبل از لحاظ روحی و روانی آمادگی کامل داشته باشند.
در زایمان فیزیولوژیک محدودیتی از نظر وضعیت برای مادر وجود ندارد و زایمان میتواند به صورت نشسته و یا ایستاده بسته به راحتی و شرایط مادر به کمک ماما و یا پزشک صورت گیرد. برخی از خانومها در زایمان طبیعی از هیچ گونه داروی آرامبخش و یا تسکین هنده درد استفاده نمیکنند و فقط از تکنیکهایی مانند تنفس کنترل شده به همراه آرامش برای غلبه به درد استفاده میکنند.
میزان درد زایمان طبیعی
میزان درد زایمان طبیعی، یکی از دغدغههای مادران باردار میباشد و حتی در برخی از شرایط سبب وحشت آنها نیز میشود. میتوان گفت درد زایمان همانند درد داشتن دندان برای چندین ساعت میباشد، پس با این توضیحات نیازی به نگرانی و داشتن وحشت در برابر درد زایمان نمیباشد.
مراحل زایمان طبیعی
در مرحلهی اول شما با دردهای ابتدایی رو به رو خواهید شد، برای مادرانی که زایمان اول خود را تجربه میکنند این درد حدود 10 الی 12 ساعت و برای مادرانی که زایمان دوم به بعدشان میباشد این درد حدود 5 الی 6 ساعت میباشد. در این مرحله دهانه رحمی میتواند از 4 سانتی متر به 7 سانتی متر تبدیل گردد که منجر به پدیدار شدن دردهای فعال در مادر میگردد و همچنین علائمی همچون خشکی در ناحیه دهان، دردهای متغیر در کمر و گرمی را تجربه نمایند. در مرحله انتقالی دهانه رحم از 8 سانتی متر به 10 سانتی متر میرسد که دردناکترین و البته کوتاهترین مرحله محسوب میشود.
در مرحلهی دوم پس از خروج سر نوزاد از کانال زایمان مابقی قسمتهای بدن با لیز خوردن به راحتی خارج میگردد و برای اولین بار پس از پاک کردن صورت نوزاد شما قادر به شنیدن صدای نوزادتان هستید. پس از خروج نوزاد بندناف هنوز به شما متصل میباشد که با اتمام ضربان بند ناف و پیچش آن توسط پزشک آن را میچینند.
2-سزارین
سزارین، یکی از رایجترین زایمان بدون درد در بین خانومها میباشد. در عمل سزارین برشهایی در نواحی شکم و رحم مادر برای خروج جنین از آن برش صورت میگیرد. در برخی از کشورها، از جمله کشور ما ایران اغلب در علم پزشکی ترجیح بر انجام زایمان طبیعی میباشد؛ اما در صورتی که موانعی برای انجام زایمان طبیعی وجود داشته باشد به سراغ عمل سزارین میروند، این موانع به شرح زیر میباشند:
•در صورتی که حالت قرار گیری نوزاد به صورت سر به پایین نباشد، سزارین پیشنهاد میشود.
•تغییراتی در ضربان قلب نوزاد پدیدار شود، زایمان مادر باید به صورت سزارین باشد.
•حالتی که جفت دهانه رحم را بپوشاند و برای جفت مشکل پدیدار گردد.
•زمانی که در ابتدا پهلو، شانه، باسن و یا پاهای نوزاد وارد کانال زایمان شود انجام زایمان ضروری میباشد.
•در حالتی که یک حلقه از بند ناف جلوی ورودی دهانه رحم قرار گیرد یا به اصطلاح افتادگی بند ناف رخ دهد، سزارین بهترین گزینه میباشد.
در نظر داشته باشید سزارین در برخی از شرایط میتواند خطر پارگی رحم( در امتداد خط اسکار) را برای مادرانی که در زایمان بعدی خود از زایمان طبیعی و یا فیزیولوژیک استفاده میکنند را افزایش دهد.
مراحل سزارین
اولین مرحله از مراحل عمل سزارین برای زایمان در مادر، اتصال آنژیوکت به مادر برای انتقال مایعات در حین عمل به بدن وی میباشد. پس از اتصال آنژیوکت در گام دوم با تزریق داروهای بیحسی به نخاع و یا شکم مادر وی را بیحس میکنند، ممکن است در برخی از شرایط و با تشخیص پزشک مادر نیاز به بیهوشی داشته باشد. پس از بیحسی و یا بیهوشی مادر، پزشک با ایجاد یک برش افقی مقداری بالاتر از ناحیه تناسلی و همچنین بر روی رحم ایجاد میکند تا بتواند نوزاد را از طریق آن برش از شکم خارج نماید.
در نهایت نوزاد از طریق برش ایجاد شده بر روی شکم مادر، خارج میشود و برش ایجاد شده توسط بخیه به طور کامل بسته میشود.
3-زایمان با فورسپس و یا وکیوم
تصور کنید در حال زایمان میباشید و مدت زمان بسیار زیادی فشار میآورید؛ اما نتیجهای حاصل نمیشود. در چنین موقعیتی پزشک استفاده از فورسپس و یا وکیوم را مطرح میکند. در روش زایمان فورسپس ویا وکیوم با استفاده وسیلهای مخصوص از راه رحم نوزاد خارج میشود. در سالهای 2016 الی 2019 حدود 3 درصد از زایمانها به کمک این روش صورت میگرفت. استفاده از وکیوم در هنگام زایمان به رضایت مادر بستگی دارد و اجباری در انجام آن نیست.
4-زایمان طبیعی در آب
روشی جدید که یک زایمان بدون درد محسوب میشود، زایمان طبیعی در آب میباشد. در زایمان طبیعی در آب به محض پدیدار شدن درد زایمان در مادر، وی وارد یک وان به عمق 45 سانتی متر میشود. در این روش زایمان به علت دارا بودن دمای مناسب آب مادر درد کمتری را احساس میکند و به مرور از شدت اولیه درد کاسته میشود، با فشارهای متداول و یک نواخت و همچنین به کمک ماما و یا پزشک نوزاد متولد میشود.
زایمان طبیعی بدون درد
روشهای گوناگونی هستند که میتوانند درد شما را در حین زایمان کاهش دهند و زایمان بیدرد را برای شما به ارمغان آورند، یکی از راهها تزریق داروهایی میباشد که میتواند در کنترل درد زایمان نقش اساسی داشته باشد. علاوبر داروها برای داشتن زایمان طبیعی بیدرد توجه و استفاده از تکنیکهای کنترل تنفس درصد بسیار زیادی از درد را تسکین میدهد. زایمان طبیعی در آب با توجه دارا بودن دمای ویژه آب بر درد زایمان مادر و آرامش بیشتر نوزاد در هنگام تولد نقش بسیار اساسی دارد.
زایمان طبیعی بدون درد با دارو
تزریق دارو در هنگام زایمان کمک بسیار زیادی به مادر در کنترل درد زایمان میکند و باعث میشود تا مادر درد کمتری را تجربه نماید.
*اپیدورال و یا اسپاینال
اپیدورال و یا اسپاینال داروهای هستند که توسط سوزن بسیار نازک در هنگام زایمان برای کنترل درد مادر به وی ترزیق میگردد، میزان داروی بیهوشی که به مادر تزریق میگردد حجم بسیار کمی دارد. تزریق اپیدورال میتواند منجر به حالت تهوع، افت فشار و همچنین حالت تهوع در مادر گردد. تزریق اسپاینال در محل کیسه مانند به نام مایع مغزی نخاعی در محوطه کمر به مادر تزریق میگردد.
البته در استفاده از اپیدورال و اسپاینال محدودیتهایی وجود دارد در صورتی که فشار خون و میزان پلاکت خون مادر نمیتواند از این داروها برای کنترل درد خود استفاده نماید.
**وریدی
در هنگام تجویز داروی وریدی از داروهای مخدر همچون کتامین و یا پندین استفاده میگردد؛ اما در موارد بسیار محدود ممکن است در هنگام استفاده از این دارو به جنین برسد و منجر به آسیبهای تنفسی در نوزاد گردد.
موارد منع زایمان طبیعی
استفاده از زایمان طبیعی ممکن است برای برخی از مادران راه حل مناسبی جهت زایمان نباشد و آنها باید سزارین را برای زایمان خود انتخاب نمایند، موارد منع زایمان طبیعی به شرح زیر میباشد.
•خونریزی غیر طبیعی و شدید مادر
•دارا بودن بیش از یک فرزند( چند قلویی)
•قرار گیری غیر عادی جنین در کانال زایمان
•وجود تبخال تناسلی در مادر
•مشاهده بیماریهای همچون بیماریهای قلبی و عروقی مادر
•اختلالات رشدی در جنین
زایمان بدون بخیه
در مواردی که احتمال پارگی پرینه مادر با بیرون آمدن نوزاد وجود دارد، انجام اپیزیوتومی برای پیشگیری از پارگی مقعد و افزایش تعداد بخیهها تاثیر به خصوصی دارد. برای ترمیم ناحیه پرینه ناشی از زایمان از بخیه استفاده میشود در صورتی که بخیههای به کار رفته شده برای ترمیم پرینه به صورت جذبی باشد شرایط راحتتر و بهتری را برای مادر فراهم میسازد.
مواردی همچون آناتومی بدنی مادر، سایز دور سر و بدن نوزاد، میزان بنیهی بدنی مادر و همچنین کمکهای پزشک در حین زایمان میتواند در اپیزیوتومی تاثیر داشته باشد.
کلام پایانی
انجام فرآیند زایمان یکی از بزرگترین دغدغههای مادران پیش از تولد نوزادان میباشد. همچنین مادران به دنبال راهی برای داشتن یک زایمان طبیعی بیدرد و همچنین زایمان بدون بخیه میباشند تا بتوانند به راحتی این دوره را پشت سر بگذارند. همانطور که گفته شد زایمان در آب و همچنین استفاده از داروهای کنترل کننده درد، راههایی میباشند که پروسه زایمان طبیعی را برای شما کم دردتر و راحتتر میکنند.
سوالات متداول
1.آیا احتمال چسبندگی در ناحیه رحمی پس از عمل سزارین وجود دارد؟
پس از هر بار استفاده از عمل سزارین برای تولد فرزند، در نواحی رحمی، مثانه و بخش بین شکم و رحم نوعی چسبندگی ایجاد میگردد که با هر بار زایمان مقدار آن افزایش مییابد.
2.زایمان طبیعی بدون درد و بخیه چگونه است؟
زایمان در آب یکی از روشهای زایمان طبیعی می باشد که پروسه زایمان را برای مادر راحتتر و بدون درد میسازد همچنین تولد نوزاد با آرامش بیشتری همراه میباشد.
3.میزان درد زایمان طبیعی چقدر است؟
درد زایمان طبیعی همانند درد متداول درد دندان در چندین ساعت میباشد که بهره گیری از تکنیکهای مختلف قابل کنترل می باشد.