تمرکز یک روش درمانی می باشد که تلاش دارد منابع و عوامل ناراحتی های عاطفی فرد را متوقف کند و از بینش فرد به عنوان ابزاری برای درمان ناراحتی استفاده کند.

این روش درمانی بر روی استفاده از بخش ناخود آگاه فرد متمرکز است به نحوی که طی پروسه درمانی، فرد دوباره دچار آسیب نشود.


فرد درمانجو سعی می کند که با یک متخصص مناسب کار کند تا بتواند با یک دیدگاه جدید نسبت به آسیب و ناراحتی و اهداف درمانی دست یابد.

تمرکز کردن چیست؟

• نظریه تمرکز

• رهیافت ها و تکنیک های مورد استفاده

• انتقادات و محدودیت های وارد بر تمرکز

تمرکز کردن چیست؟

موضوع اصلی این روش درمانی، عبارت از بررسی و کشف کردن راهنماهای درونی فرد می باشد، که به عنوان منابع خود راهنما تعریف می شوند و از طریق به چالش کشیدن تجربیات زندگی، فرد را راهنمایی می کند.

روش تمرکز توسط میشائل پیکوسی ، در سال 1983 و بعد از اینکه سرطان نهایی در وی تشخیص داده شد، توسعه یافت. وی شروع به تجربه کردن افسردگی و اضطراب مربوط به ترس از مرگ کرد و احساس کرد که نمی تواند به اندازه کافی زنده بماند.

وی از طریق تفکر و تامل، قادر بود تا به صورت عمیق افسردگی خود را احساس کند و منابع راهنمایی کننده را که کشف کند که منجر به تحقیق وی در زمینه روان شناسی انرژی و روش های جایگزین شرقی برای درمان شد.

وی بعد از دو سال توانست سرطان خود را از بین ببرد، و تصمیم گرفت تا در درجه دکتری روان شناسی تحصیل کند.در نتیجه، روش تمرکز به عنوان ترکیبی از تجربه شخصی و مطالعات وی معرفی شد.

روش تمرکز برای درمان افرادی توسعه یافت که در زندگی خود با درجات مختلفی از ناراحتی های عاطفی مواجه هستند و معمولا برای افرادی که دارای مشکلات سلامت روانی جدی تر، همانند اسکیزو فرنی (جنون جوانی) و یا اختلالات شخصیتی هستند، استفاده از این روش درمانی توصیه نمی شود.

در روش تمرکز، افراد باید قادر به انعکاس دادن وضعیت خود در سطح عمیقی باشند، و این سطح از خود انعکاسی می تواند برای افرادی که شرایط و مشکلات سلامت روانی خاصی را دارند، چالش زا باشد.

هدف از روش تمرکز برای یک درمانگر این است که در فعال کردن هوش درونی به فرد درمانجو کمک کند.
این هوش برای آگاهی یافتن از احساسات ناخود آگاه مورد استفاده قرار می گیرد.

در زمانی که فرد قادر باشد این احساسات را به مرحله سطحی و ملموس برساند، درمانگر می تواند از طریق فرآیند مربوط به یادگیری نحوه تاثیر آزاد سازی و / یا تبدیل این احساسات بر روی رشد بینش و آگاهی جدید نسبت به حوزه های خاص از زندگی، به فرد درمانجو کمک کند.

نظریه تمرکز

نظریه تمرکز ریشه در ستاره نُه سرِ پیکوسی در مورد تمرکز دارد. این ستاره شامل 9 مرحله مربوط به رهیافت تمرکز می باشد، و نحوه ارتباط این مراحل را برای ایجاد یک تجربه بیان می کند.

هر مرحله ای، مقدم بر مرحله دیگر می باشد، بنابراین بدون داشتن یک مرحله، داشتن یک تمرکز کامل غیر ممکن است.

1. تمایل:

یک انرژی که فرد را به سمت هدف می برد


2. تعلیق:

کاری که مربوط به متوقف کردن هر نوع قضاوت نسبت به خود شخص می باشد


3. احساس:

شناخت انرژی بدن و اجازه دادن به این انرژی برای آزاد شدن


4. تجسم:

تصاویر معنی داری که از مرحله احساس به دست می آیند، همانند تصاویر مربوط به شخص های محبوب و دوست داشتنی.


5. منبع قرار گرفتن:

تصاویر معناداری که به منبع ایجاد احساسات آرامش بخش تبدیل می شود.


6. انرژی های مخالف جالب توجه:

یک نگاه جدید به انرژی منجر به تبدیل انرژی های قدیمی می شود، و انرژی های قدیمی و جدید با هم ادغام می شوند تا شخص به یک نظم و ترتیب مناسبی دست یابد.


7. تغییر ادراکات و تجربه ها:

توسعه چشم اندازها و دیدگاه های جدید نسبت به موقعیت ها


8. یکپارچگی نشاط آور، همچنین s.o.u.l (سازماندهی منظم عشق جهانی):

سازماندهی مجدد و کامل انرژی یک فرد که می تواند روش های جدیدی را برای کار و عملیات آن فرد در زندگی ایجاد کند.


9. ظهور و آشکار سازی فیزیکی:

تغییر در رفتار ها و روش های یک فرد نسبت به موقعیت های خاص


رهیافت ها و تکنیک های استفاده شده:


موارد زیر عبارت از روش های می باشند که معمولا در روش تمرکز مورد استفاده قرار می گیرد:

• رها کردن بدن:

درمانگر فرد درمانجو را تشویق می کند تا به جنبه های مختلفی از بدن توجه کند.

از فرد خواسته می شود تا هر نوع قضاوتی که به ذهن خطور می کند را تایید کند و دوباره توجه خود را به بخش های بدنش متمرکز کند.

همزمان با توجه فرد به هر بخش از بدن خود، درمانگر از فرد می خواهد تا هر نوع تجربه یا احساسی را که درک می کند، بیان کند.

این تکنیک تلاش می کند تا به فرد کمک کند تا بار دیگر بر راهنماهای بدن خود، که در بالا تعریف شده است، کنترل داشته باشد.

• مالیدن دست ها به یکدیگر:

از فرد درمانجو خواسته می شود تا دست هایش را به هم بمالد، با گذشت زمان سرعت این کار را افزایش دهد و به انرژی و گرمایی که در نتیجه این کار، در مابین دست ها ایجاد می شود، توجه کند.

بعد از آن از فرد درخواست می شود تا دست های گرم شده خود را بر روی قلب بگذارد و همچنین ترغیب می شود تا تجربه بدنی خود نسبت به گرما و جریان انرژی را بیان کند.

هدف از این تکنیک، ایجاد آگاهی بدنی قوی تر و کمک به شخص برای شناخت جریان انرژی در بدن می باشد.

• تصویر سازی ذهنی راهنمای شده:

درمانگر از فرد می خواهد تا خاطره ای را یادآوری کند که طی آن یک عشق شدیدی تجربه شده است و تصاویر مربوط به این خاطره را با جزئیات کامل بیان کند، و هر چیزی را که می بیند، می شنود، بو می کشد و می چشد را توضیح دهد.

هدف از تصویر سازی ذهنی راهنمایی شده عبارت از راهنمایی مجدد انرژی شخص، به منظور حس کردن یک عشق است تا بتواند روش های خود آرام بخشی را مورد استفاده قرار دهد.

محدویت ها و انتقادات مربوط به تمرکز

از نظر درمانی، انتقادات محدودی در مورد روش درمانی تمرکز وجود دارد. یکی از انتقادات وارد شده به این روش، عبارت از شناسایی الزامات و شرایطی است که فرد بخشی قابل توجهی از انرژی و توجه خود را در یک دوره زمانی طولانی، صرف این مرحله درمانی می کند.

ممکن است ثابت ماندن در چنین شرایط تمرکزی در کل دوره 60 دقیقه ای، برای برخی افراد دشوار باشد.

برای افرادی که آمادگی لازم برای داشتن چنین تمرکزی نسبت به بدن خودشان و احساسات آن ندارند، می توانند قبل از آماده شدن برای ارزیابی عمیق تجارب بدنی، زمانی را صرف شناسایی حوزه های چالشی درمان کنند و با آمادگی کامل وارد مراحل درمانی شوند.

همچنین اغلب افرادی که قبل از درمان، آگاهی خود در مورد مشکلات و / یا احساسات خود را افزایش داده بودند، به صورت مناسب و موفقی از این روش درمانی استفاده کرده اند.

محدودیت دیگر در رابطه با روش درمانی تمرکز، دشواری و مشکلات تجربه شده توسط برخی افراد در زمان تلاش برای تفسیر و بیان کردن حس آرامش و آگاهی بدنی است که آنها در طول دوره تمرکز، نسبت به تغییرات مفید زندگی پیدا می کنند.

در این موارد، درمانگر می تواند یک مرحله جلوتر بود تا به افراد درمانجو کمک کند که روش های جدید مربوط به تجارب بدنی را که می تواند برای ایجاد تغییرات در زندگی واقعی مفید باشد را مورد بررسی قرار دهند

ترجمه و گردآوری : دکتر یاسر دادخواه