بسیاری از کاربران نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی همراه بر این باورند که اطلاعات مبادله شده آنها کاملا محرمانه می‌ماند، اما واقعیت آن است که در مسیر انتقال اطلاعات، عوامل مختلفی می‌تواند موجب آشکار شدن آن و نیز هویت ما شود.
تلفن‌های همراه هوشمند تغییرات زیادی در زندگی ما به وجود آورده و بسیاری از امور دشوار را برایمان آسان کرده است. امروزه براحتی می‌توانیم از هر جا با خانواده و دوستان‌مان در تماس باشیم، در مناطق ناآشنا مسیر درست را بیابیم و به انبوهی از اطلاعات دسترسی داشته باشیم، اما این مزایا هزینه‌ای هم همراه دارد که به موضوع امنیت مربوط می‌شود.
بسیاری از کاربران نرم‌افزارها و شبکه‌های اجتماعی همراه بر این باورند که اطلاعات مبادله شده آنها کاملا محرمانه می‌ماند، اما واقعیت آن است که در مسیر انتقال اطلاعات، عوامل مختلفی می‌تواند موجب آشکار شدن آن و نیز هویت ما شود.
4 متهم اصلی
شاید برای شما هم این سوال مطرح شود کدام اطلاعات شما را بیشتر در این مسیر آسیب‌پذیر می‌کند؟ چهار دسته اصلی از اطلاعات یعنی تاریخ، زمان، موقعیت جغرافیایی و شماره سریال تلفن هوشمند مهم‌ترین اطلاعاتی است که موجب از بین رفتن امنیت اطلاعات مبادله شده می‌شود. این چهار دسته از اطلاعات را در اصطلاح «متادیتا» (metadata) یا فایل‌های EXIP تلفن‌هوشمند می‌نامند. کافی است یک برنامه یا یک فرد به سه مورد از این چهار مورد دسترسی داشته باشد تا بتواند هویت شما را آشکار کند.
تگ‌گذاری موقعیتی
یکی از امکاناتی که بسیاری از شبکه‌های اجتماعی در اختیار کاربران قرار می‌دهد، امکان تگ‌گذاری خودکار موقعیتی روی تصاویر ارسالی از سوی کاربر است. به این ترتیب بدون این‌که خودتان نام مکان و شهری را که عکس در آن گرفته شده وارد کنید، نرم‌افزاری ویژه این کار را برایتان انجام می‌دهد. این نرم‌افزار با استفاده از ویژگی مکان‌یابی تلفن‌هوشمند، این کار را به انجام می‌رساند.
به این ترتیب موقعیت شما در پایگاه داده این شبکه‌های اجتماعی ذخیره می‌شود. به‌همین دلیل بسیاری از کارشناسان توصیه می‌کنند گزینه شناسایی خودکار موقعیت را در قسمت تنظیمات شبکه‌های اجتماعی غیرفعال کنید.
قوانین غیرشفاف شبکه‌های اجتماعی
شبکه‌های اجتماعی می‌توانند به بسیاری از اطلاعات شخصی شما دسترسی داشته باشند و از آن استفاده کنند. هر بار که وارد یکی از این شبکه‌های اجتماعی می‌شوید، اطلاعاتی از خود بر جا می‌گذارید که در صورت لزوم می‌تواند برای شناسایی هویت شما و نیز تعیین فعالیت‌ها، علایق و اطلاعات دیگری در مورد شما به‌کار برود.
البته شبکه‌های اجتماعی معمولا با بیان این‌که از اطلاعات خصوصی کاربران فقط برای بهبود کارکرد سیستم‌های خود استفاده می‌کنند، سعی در کاهش نگرانی‌های آنها دارند. برای نمونه نرم‌افزار معروف به اشتراک‌گذاری آنلاین تصاویر یعنی اینستاگرام می‌گوید از اطلاعات کاربران به‌منظور بهبود، آزمودن و نیز پایش میزان کارایی خدماتش استفاده خواهد کرد.
البته بسیاری از شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌های ارائه خدمات آنلاین ویژه تلفن‌همراه، برخلاف اینستاگرام، اهداف خود را این‌گونه به‌صورت مختصر و مشخص بیان نمی‌کنند. برای نمونه فایل متنی مربوط به شرایط استفاده از خدمات شرکت آنلاین «پیپل» 36275 واژه دارد که حتی از نمایشنامه معروف شکسپیر یعنی «هملت» هم طولانی‌تر است!
بسیاری از شبکه‌های اجتماعی دیگر نیز دست‌کمی از پیپل ندارند. به‌همین دلیل سال گذشته، یکی از نهادهای قانونگذاری در انگلستان از شبکه‌های اجتماعی به دلیل طولانی و غیرشفاف بودن شرایطی که به خواننده اعلام می‌کنند، انتقاد کرد. از نظر این نهاد قانونگذاری، بسیاری از موادی که در شرایط استفاده از شبکه‌های اجتماعی گنجانده شده، آن‌قدر فنی نوشته شده که فقط یک وکیل کارکشته قادر به فهم همه جزئیات آن خواهد بود!
هیچ چیز پنهان نیست
همان‌طور که گفتیم، چهار عامل تاریخ، زمان، موقعیت جغرافیایی و شماره سریال گوشی می‌تواند اطلاعاتی را در مورد هویت ما آشکار کند. با این حال شاید برای شما هم شگفت‌آور باشد که با بهره‌گیری از این اطلاعات حتی می‌توان وضع سلامت روانی کاربر را نیز تعیین کرد.
برای نمونه، چندی پیش نرم‌افزاری در یکی از دانشگاه‌های معروف ایالات‌متحده طراحی شد که می‌تواند با در نظر گرفتن تعداد تماس‌های یک فرد و طول هر تماس، میزان استرس و افسردگی او را تعیین کند. هیچ بعید نیست در آینده نیز شاهد طراحی نرم‌افزارهایی مشابه باشیم که با بهره‌گیری از متادیتا بتوانند بسیاری از اطلاعات فردی و خصوصی ما را آشکار کند.
نرم‌افزارهای جاسوسی
هر قدر از شبکه‌های اجتماعی و نرم‌افزارهای آنلاین بیشتری روی گوشی خود استفاده کنید، احتمال لو رفتن اطلاعات خصوصی‌تان نیز بیشتر می‌شود. با این‌که شاید فکر کنید اطلاعات خصوصی شما به درد یک هکر نمی‌خورد، اما بد نیست بدانید نرم‌افزارهایی برای جاسوسی از گوشی طراحی شده که با استفاده از آن حتی اعضای یک خانواده هم می‌توانند از اطلاعات خصوصی یکدیگر سر در بیاورند.
یکی از این نرم‌افزارها روی گوشی‌های آیفون جیلبریک شده نصب می‌شود. گفتنی است ساختار گوشی‌های آیفون به‌گونه‌ای است که امکان نصب نرم‌افزارهای تائید نشده از سوی شرکت اپل روی آن وجود ندارد، اما این مورد درباره آیفون‌های جیلبریک شده صادق نیست. این نرم‌افزارهای جاسوسی اطلاعاتی نظیر موقعیت جغرافیایی، تماس‌های تلفنی و نیز پیامک‌های ارسالی و دریافتی کاربر را زیر نظر می‌گیرند.
با این‌که سازندگان این نرم‌افزارها، محصول خود را به‌عنوان نرم‌افزاری ویژه والدین برای مراقبت بهتر از فعالیت فرزندان عرضه می‌کنند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که از آن برای مقاصد دیگر استفاده نشود.
مصیبت‌های تشخیص چهره
یکی دیگر از تهدیدات پیش رو در استفاده از فناوری دیجیتال آنلاین، به نرم‌افزارهای تشخیص چهره مربوط می‌شود. شبکه اجتماعی فیسبوک از نوعی برنامه به نام «دیپ فیس» (DeepFace) برای تشخیص چهره دوستان در تصاویر مختلف استفاده می‌کند.
همچنین دولت ایالات‌متحده سرمایه‌گذاری کلانی را برای طراحی و توسعه این دسته از نرم‌افزارها انجام داده است. همین مساله موجب نگرانی بسیاری از کارشناسان حوزه امنیت آنلاین شده، زیرا شاید این فناوری نیز به وسیله‌ای برای جاسوسی دولت آمریکا از کاربران اینترنت در سراسر جهان بدل شود.
نرم‌افزارهایی برای امنیت بیشتر
استفاده از شبکه‌های اجتماعی در هر صورت به‌معنای قراردادن برخی اطلاعات در اختیار این شرکت‌ها خواهد بود. با این حال این وضع فرصتی را در اختیار برخی شرکت‌های دانش‌بنیان کوچک‌تر قرار داده تا محصولاتی برای کاهش تهدیدهای ناشی از استفاده از این شبکه‌ها ارائه کنند.
برای نمونه نرم‌افزارهایی طراحی شده که می‌تواند مسیری متفاوت با مسیری را که طی می‌کنید برای گوگل ارسال کند و به این ترتیب موقعیت واقعی‌تان را مخفی نگه دارد. همچنین شاید در آینده شاهد ارائه نرم‌افزارهای دیگری باشیم که جلوی دسترسی شبکه‌های مختلف به اطلاعات دقیق کاربری را بگیرند.
بالاخره چه‌کار کنیم؟
خوشبختانه راه‌های زیادی برای به حداقل رساندن دسترسی دیگران به متادیتای تلفن‌هوشمندمان وجود دارد. ساده‌ترین راه این است که به قسمت تنظیمات تلفن بروید و دسترسی نرم‌افزارهای مختلف به موقعیت مکانی را تعیین کنید. به‌طور کلی بهتر است گزینه موقعیت مکانی را به‌طور کل غیرفعال کنید. البته در این صورت دیگر امکان استفاده از نقشه‌های آنلاین را نخواهید داشت.
در شبکه‌های اجتماعی نیز باید تنظیمات را به‌گونه‌ای قرار دهید که متن یا تصاویر ارسالی فقط از سوی دوستان قابل مشاهده باشد. همچنین بهتر است گزینه تگ خودکار بر‌اساس موقعیت مکانی را نیز غیرفعال کنید. از همه مهم‌تر این‌که اگر می‌خواهید عکس‌تان در نهایت به دست نااهلان نیفتد، فکر ارسال آن به شبکه‌های اجتماعی را از سرتان بیرون کنید
ونظر شما دوستان چيست؟
نظرت چیه؟
