اگر در شرایط نامناسب هستید و یا کودک خواب است، باید یادداشتی آماده کنید که در آن در باره زمان برگشت شما و احساستان نسبت به او نوشته شده باشد تا کودک خود آن را بخواند یا توسط پدر و یا یک بزرگتر بتواند از آن آگاه شود.
پیش از تـــولد نــــوزاد
۱- با کـــــــــودک صحبــــــت کنید :
مثلاً توضیح دهید که خانواده شامل پدر، مادر و خواهر و برادرهاست؛ و در بسیاری از خانواده‌ها تعداد فرزندان بیش از یکی است. سه چهار ماه پیش از ورود نوزاد، آماده سازی کودک را شروع کنید. اگر کودک در سن پیش دبستان یا دبستان است این آماده سازی را زودتر آغاز کنید. به کودک نگویید برایش یک دوست یا همبازی می آورید، زیرا او به علت خوابیدن طولانی مدت نوزاد و یا ناتوانی‌اش در بازی کردن با وی، ناراحت می‌شود.
۲- به کـــودک آگاهــی بدهید:
درباره انتظار خود برای ورود نوزاد، زیاد خوابیدن شیرخوار، گریه کردن و ناتوانی او در بازی کردن با کودک، صحبت کنید. همچنین عکس‌های دوران نوزادی خودش را به او نشان دهید. کودکان بزرگتر گاهی درباره نحوه به وجودآمدن نوزاد و این که از کجا می آید از شما سؤال می کنند. با توجه به سن آنها، درباره تولد و جنسیت برایشان توضیح دهید؛ اما اگر نمی دانید چه پاسخی بدهید، جواب ندادن بسیار بهتر از ارائه توضیحات نادرست است.
۳- کـــــودک را با خود همــــراه کنید:
اجازه دهید او حرکات جنین داخل شکمتان را احساس کند. از همکاری کودک در آماده کردن اتاق نوزاد نیز تشکر کنید. با همدیگر برای فرزند جدید هدیه بخرید. به علاوه، می توانید از طرف نوزاد برای کودک بزرگتر هدیه بخرید.
۴- تغییـــــــرات لازم را به تدریج انجام دهید:
پیش از ورود نوزاد به مرور تغییرات لازم را انجام دهید؛ زیرا این کار فرصت سازگار شدن با شرایط تازه را برای کودک فراهم می کند. اتاق خواب کودک را جدا کنید و به جای تختخواب بچگانه از تختخواب بزرگ استفاده کنید. به کودک نگویید علت تغییرات ورود فرزند جدید است؛ زیرا در او احساس حسادت، خشم یا طردشدن به وجود می آید. به او بگویید تو بزرگتر شده‌ای و باید در اتاق خواب مخصوص خودت بخوابی.
از ایجاد تغییرات اساسی درست در بدو ورود نوزاد جداً خودداری کنید!
بـــرای کــودک توضیح دهید:
به او بگویید که بچه چه وقت به دنیا خواهد آمد و هنگام حضور نداشتن شما در خانه چه کسی از او مراقبت خواهد کرد. هنگام رفتن به بیمارستان از کودک خداحافظی کنید و او را از بازگشت خود مطمئن سازید. اگر در شرایط نامناسب هستید و یا کودک خواب است، باید یادداشتی آماده کنید که در آن در باره زمان برگشت شما و احساستان نسبت به او نوشته شده باشد تا کودک خود آن را بخواند یا توسط پدر و یا یک بزرگتر بتواند از آن آگاه شود.
هنگــــام تولد فـــــرزند جدید
برنامه ای ترتیب دهید تا کودک شما نوزاد را ملاقات کند؛ این کار موجب کاهش احساس نگرانی او درباره سلامت مادر خواهد شد. با برگزار کردن یک مراسم کوچک، تولد نوزاد را جشن بگیرید. گاهی کودکان هنگام ملاقات مجدد مادر، ساکت و نگران هستند یا تمایلی به در آغوش گرفتن مادر یا بوسیدن او ندارند. خود را برای این گونه واکنش‌ها آماده کنید و آنها را بپذیرید. اگر چند روز از کودک دور هستید، از طریق تلفن و یادداشت با او در تماس باشید.
تغییــــــرات پس از ورود نــــــــــــوزاد
توجه کنید که برنامه‌های روزانه کودک را طبق روال گذشته ادامه دهید. او را در فعالیت‌های مربوط به شیرخوار شرکت دهید تا احساس طرد شدن نکند. رفتارهای مناسب کودک را تشویق کنید؛ مثلاً بگویید: «از این که در عوض کردن لباس ِ کوچولو به من کمک کردی متشکرم. تو خیلی خوب کمک می کنی.» به او یاد بدهید چگونه نوزاد را بغل کند و در طول روز به او اجازه بدهید نوزاد را در آغوش بگیرد. واکنش های نوزاد را برایش توصیف کنید. مثلاً بگویید: او دوست دارد تو به آرامی با او رفتار کنی. این توضیحات موجب بهتر شدن روابط بین آنان و لذت بردن از وجود یکدیگر خواهد شد. به علاوه زمانی که خانواده و بستگان شما فرزند جدید را ملاقات می کنند به آنها یادآوری کنید که به کودک بزرگتر نیز توجه کنند. زمانی را در طول روز به کودک اختصاص دهید و حتی سعی کنید چند دقیقه با او تنها باشید. احساس خود را به کودک نشان دهید و به او بگویید که دوستش دارید تا او نیز احساسات خود را برای شما بیان کند.
هنگــــام شیـــــــردهـــی به نــــوزاد
هنگام شیردادن به نوزاد، پاسخگویی به رفتارهای کودک بزرگتر دشوار است. پیش از برنامه شیردهی، کودک را سرگرم کنید. مثلاً از اسباب بازی‌های جالب برای سرگرم کردن او استفاده نمایید. همچنین می توانید به کودک نوشیدنی یا غذایی ساده بدهید. در صورت وجود رفتار مطلوب در حین شیردهی، او را تشویق کنید. برخی کودکان به دیدن نوزاد هنگام شیردهی و یا در کنار مادر بودن تمایل دارند. کودک را با دست دیگر در آغوش بگیرید یا دستتان را به دور گردن یا کمر او حلقه کنید.
مشکلات رفتــــاری بـــرخی کــــودکان بعد از به دنیا آمدن فــــرزند جدید
کودکان در مقابل ورود بچه جدید واکنش‌های متفاوتی نشان می دهند. مشکلات شایع آنها عبارت است از لجبازی، قشقرق به پا کردن، تحریک پذیری، رفتار خشن با شیرخوار، چسبیدن به مادر و اضطراب جدایی، مشکلات مربوط به دستشویی رفتن و شب ادراری، مشکلات خواب وتغذیه، رفتارهای بچگانه مثل درخواست پستانک و شیشه شیر و یا کودکانه صحبت کردن. باید توجه داشت که کودک برای سازگاری با شرایط تازه نیاز به زمان دارد. رابطه او با والدین به دلیل ورود خواهر یا برادر جدید تغییر خواهد کرد و شاید در این هنگام نسبت به نوزاد احساس رنجش کند. حتی ممکن است به علت کم شدن توجه، کودک احساس کند که والدین دیگر او را دوست ندارند و در این هنگام رفتارهای بچگانه از خود بروز دهد؛ از جمله مکیدن شست، با شیشه شیر خوردن و درخواست این که مادر در دهان او غذا بگذارد. این رفتارها نشانگر تمایل کودک برای کسب توجه پدر و مادر است. توجه اضافی در این موارد باعث تشویق این گونه اعمال و تداوم آنها خواهد شد. از توجه کردن خارج از حد به رفتارهای بچگانهِ کودک جداً بپرهیزید.
چگــــونه با این مشکـــلات رو به رو شـــویم ؟
۱- احساس کـــودک را درک کنید:
اگر می گوید نوزاد را دوست ندارم، به او نگویید این احساس بد است. بلکه اجازه ابراز این احساس را بدهید و مجادله نکنید؛ حتی گاهی با احساس او همراه شوید و نامطلوب بودن حضور یک فرزند تازه در جمع خانوادگی را تصدیق کنید.
۲- آرامــــش کــــودک را تحسیــن کنید:
اگر کودک بیش از ۳۰ دقیقه آرام مانده است، به کنارش بروید و با او باشید. برای تشویق وی برنامه ریزی کنید.
۳- در رفتــارهایتان باثبات باشید:
عقیده خود را نسبت به وجود انضباط در کودک مشخص کنید. هنگام مشاهده رفتار نامناسب، واکنش سریع نشان دهید. با کودک بحث نکنید و غر نزنید بلکه عمل کنید. او باید بداند که چه رفتاری از نظر والدینش مطلوب و مورد انتظار است. پدر و مادر باید در رفتار تربیتی با کودک هماهنگ باشند.
۴- بعضی از رفتـــارهای نامناسب کـــودک را نادیده بگیرید:
بعضی از رفتارها مانند کودکانه صحبت کردن را نادیده بگیرید. هنگام انجام رفتارهای بچگانه با کودک صحبت نکنید و به او نگاه نکنید. در این زمان از اتاق خارج شوید یا به کار خود بپردازید. رفتار مطلوب کودک را تشویق کنید.
۵- در بــرابـــر بد رفتاری‌های جدی کــودک واکنش ســـریع نشان دهید:
رفتارهایی مانند صدمه زدن به نوزاد باید سریع پاسخ داده شود. کودک بایستی بفهمد که آسیب رساندن به نوزاد پذیرفتنی نیست و با انضباط خاصی با او برخورد خواهد شد.
نظرت چیه؟