اختلــال بیش فعـالی و کمبــود توجـــه

[R e z a]

علل ایجاد آن منشاء زیست شناختی دارد که هنوز به درستی شناخته نشده‌است. محققان بیان می‌کنند که احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی عامل به وجود آمدن این اختلال است.

ADHD یا اختلال بیش فعالی و فقدان توجه، یک اختلال رفتاری شایع است که حدود 10-8 درصد کودکان را مبتلا می کند. احتمال تشخیص این اختلال در پسران سه برابر دختران است ولی علت این تفاوت هنوز مشخص نشده است. کودکان بیش فعال بدون فکر کردن عمل می کنند، بیش از اندازه فعالند و در تمرکز کردن مشکل دارند.
غالباً متوجه‌اند که والدین چه انتظاری از آنان دارند اما برای برآورده ساختن این انتظار برای آنان مشکل است چون نمی‌توانند آرام بنشینند، دقت کنند یا به جزئیات توجه کنند. البته بیشتر بچه ها در سنین خردسالی خصوصاً اگر مضطرب یا هیجان زده باشند چنین رفتارهایی می کنند. اما‌درکودکان بیش فعال این علائم مدت زمان طولانی وجود دارند و در شرایط و محیطهای مختلف روی می دهند.
این اختلال به عملکرد خانوادگی، اجتماعی و تحصیلی کودک آسیب می‌رساند. با درمان مناسب کودکان می‌توانند بیاموزند که چگونه با این مشکل کنار بیایند و علائم خود را کنترل کنند.
علائم بیش فعالی کدامند؟
اختلال بیش فعالی و فقدان توجه سه نوع دارد که هر کدام الگوی رفتاری خود را دارند.
1- علائم بیش فعالی در نوع بی توجه:
* ناتوانی در توجه به جزئیات و بی دقتی در تکالیف مدرسه یا سایر فعالیتها
* مشکل در ادامه دادن توجه و حفظ دقت در طی فعالیتها.
* مشکل آشکار در گوش دادن.
* مشکل در پیروی از دستورات.
* بی نظمی.
* اجتناب از کارهایی که به تلاش ذهنی و تفکر نیاز دارد.
* گم کردن اسباب بازیها کتابها و وسایل.
* واکنش بیش از حد به محرکها.
* فراموشی در فعالیتهای روزانه.
2- علائم بیش فعالی در نوع بیش فعال- برانگیخته:
* بی قراری و نا‌آرامی.
* مشکل در حفظ حالت نشسته.
* دویدن بیش از حد و یا بالا و پایین پریدن.
* ناتوانی از بازی کردن در سکوت.
* به نظر می رسد که همیشه در حرکت و آماده‌ی رفتن هستند.
* زیاد صحبت می‌کنند.
* قبل از اینکه سوال تمام شود پاسخ می‌دهند.
* منتظر ایستادن و در صف ایستادن برایشان سخت است.
* حرف دیگران را قطع می‌کنند و فضولانه وارد بحث دیگران می‌شوند.
3- نوع سوم بیش فعالی که شایعتر نیز هست شامل ترکیبی از علائم بیش فعالی نوع اول و دوم است.
اگرچه بزرگ کردن کودک بیش فعال کار ساده‌ای نیست اما باید به خاطر داشت که این بچه ها بد نیستند و غرض ندارند. کودکان مبتلا به بیش فعالی بدون درمان دارویی و یا رفتار درمانی نمی‌توانند رفتار خود را کنترل کنند.
بیش فعالی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
بسیاری از موارد بیش فعالی توسط پزشک عمومی درمان می‌شود. آزمون یا آزمایشی که بیش فعالی را تشخیص دهد وجود ندارد. تشخیص، به یک ارزیابی کامل نیاز دارد. اگر تشخیص قطعی نشده باشد تشخیص‌های دیگر مانند سندرم تورت، ناتوانی در یادگیری یا افسردگی مطرح می شود. ممکن است کودک به متخصص اعصاب، روانپزشک و یا روانشناس ارجاع داده‌شود. در نهایت علائم و اطلاعات جمع آوری شده وتشخیص داده می‌شود و درمان آغاز می‌گردد.
برای تشخیص بیش فعالی باید:
1- کودک رفتار‌ها و علائم گفته شده را قبل از سن 7 سالگی نشان دهد.
2- این رفتارها در مقایسه با کودکان همسن و سال آنان شدیدتر باشد.
3- علائم حداقل باید 6 ماه ادامه داشته باشند.
4- این علائم بر روی حداقل دو زمینه زندگی کودک مانند مدرسه، خانه،، پرستار کودک، دوستان و... تاثیر منفی داشته باشد.
علائم نباید در اثر فشار روانی و استرس ایجاد شده باشد. کودکانی که طلاق، جدایی، بیماری، تغییر مدرسه یا تغییر ناگهانی در زندگی را تجربه می کنند ممکن است بی توجه یا فراموشکار شوند. برای تشخیص اختلال باید این عوامل در نظر گرفته شود. همچنین زمان شروع علائم درست بعد از این وقایع در تشخیص درست کمک کننده است.
سابقه‌ی پزشکی کودک و خانواده بسیار مهم است زیرا تحقیقات نشان داده است بیش فعالی زمینه‌ی ژنتیکی داشته و اغلب سابقه‌ی خانوادگی ابتلا دیده می شود. معاینه‌ی فیزیکی باید انجام شود و شنوایی، بینایی و سایر تواناییها بررسی شوند. برخی از بیماریها‌ی دیگر مانند استرس، افسردگی و اضطراب می‌توانند مانند بیش فعالی تظاهر کنند. ممکن است از والدین سوالاتی در مورد این بیماریها و نیز در مورد سیر رشد و تکامل کودک، رفتار کودک در خانه، در مدرسه و در بین دوستان، پرسیده شود.
از سایر افرادی که کودک شما را مرتب می‌بینند نیز باید در این موارد سوال شود. معلمان معمولا اولین کسانی هستند که متوجه علائم بیش فعالی می شوند. ارزیابی سیر آموزش کودک نیز باید انجام شود. اما این نکته نیز اهمیت دارد که این افراد باید صادق و مورد اعتماد باشند و از نقاط قوت و ضعف کودک شما تا حد امکان آگاهی داشته باشند.
علت ایجاد بیش فعالی چیست؟
علت ایجاد بیش فعالی این نیست که شما والدین خوبی نبوده‌اید. همچنین رابطه‌ی قطعی با مصرف زیاد مواد قندی ندارد. واکسنها نیز موجب ایجاد آن نمی‌شوند. علل ایجاد آن منشاء زیست شناختی دارد که هنوز به درستی شناخته نشده‌است. محققان بیان می‌کنند که احتمالا ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی عامل به وجود آمدن این اختلال است.

عوامل مستعد کننده برای ابتلا کدامند؟
مطالعاتی بر روی کودکان مبتلا انجام گرفته‌اند نشان می‌دهند که در بسیاری از موارد این اختلال در خویشاوندان نزدیک آنان نیز وجود داشته‌است. محققان بیان می‌کنند که نواحی خاصی از مغز در این کودکان در حدود 10-5 درصد کوچکتر و کم فعالیت‌‌‌تر از حد نرمال است. اگرچه آنان مطمئن نیستند که این مسئله علت ایجاد اختلال باشد. همچنین نشان داده شده که تغییرات شیمیایی در مغز این کودکان وجود دارد.
مطالعات اخیر نشان دهنده‌ی این است که مصرف سیگار در دوران بارداری با ایجاد بیش فعالی در کودک مرتبط است. سایر عوامل خطر برای ایجاد این اختلال شامل تولد پیش از موعد، نوزاد با وزن بسیار کم، و آسیبهای مغزی حین تولد هستند. ممکن است تماشای بیش از حد تلویزیون در سنین کم موجب کم توجهی کودک شود. به گفته‌ی پزشکان کودکان زیر دو سال نباید تلویزیون نگاه کنند و یا به بازیهای ویدئویی و کامپیوتری بپردازند.
در کودکان دو ساله و بالاتر نیز باید زمان این فعالیتها به 2-1 ساعت و به برنامه‌های مناسب سن آنان محدود باشد.
در مورد مشکلات همراه بیش فعالی، درمانهای موجود، چگونگی برخورد با کودک در خانه و مدرسه و... در ادامه سخن خواهیم گفت.






منبع: سیمرغ

[R e z a]

برخی از کودکان مشکلات جدی در زمینه منظم بودن دارند و این مسئله می تواند آسیب جدی برای عملکرد تحصیلی و حتی روابط با همسالان به شمار آید. در صورتی که این مشکلات در سنین اولیه در نظر گرفته شود و برای برطرف کردن آنها برنامه ریزی صحیح به عمل آید تا حد زیادی می تواند در شکوفا شدن استعدادهای کودک بیش فعال و پیشرفتش کمک کننده باشد.

اختلال بیش فعالی و کم توجهی، یکی از شایع ترین اختلالات دوران کودکی است که تقریبا 5 درصد کودکان سنین مدرسه را تحت تأثیر قرار می دهد.
ویژگی های عمده این اختلال شامل تحرک و فعالیت بیش از حد، تکانشگری و مشکل توجه و تمرکز می باشد. گرچه موارد فوق رفتارهایی است که تمامی کودکان، مواقعی آنها را نشان می دهند، اما کودکان بیش فعال به درجه ای علایم فوق را نشان می دهند که با عملکرد طبیعی آنها در منزل، مدرسه و ارتباط با همسالان و اطرافیان تداخل ایجاد می کند. این کودکان به طور مکرر توسط والدین، معلمین و اطرافیان به دلیل رفتارهای ناپخته و تکانشی خود سرزنش می شوند که منجر به تأثیرات سوء بر اعتماد به نفس آنها می گردد.

اختلال بیش فعالی - نقص توجه (ADHD) یک اختلال مزمن است که در کودکی آغاز می شود و اغلب تا بزرگسالی باقی می ماند. نقص توجه می تواند مشکلاتی را در خصوص نظم و سازماندهی ایجاد می کند و این مسئله ممکن است مشکلاتی را در مدرسه در دوران کودکی و نوجوانی به وجود آورد.
مشکلات سازماندهی از مشکلات کارکردهای اجرایی (تعیین سطح جزئیات و زمان لازم برای کامل انجام دادن یک کار) در مغز نشات می گیرد. یادگیری مهارت های سازماندهی به کودک یا نوجوان کمک می کند بر این مشکلات فائق آید. هم چنین یادگیری این مهارت ها می تواند در کاهش دیگر علائم اختلال نقص توجه مثل مدیریت زمان نیز موثر باشد.

برخی از کودکان مشکلات جدی در زمینه منظم بودن دارند و این مسئله می تواند آسیب جدی برای عملکرد تحصیلی و حتی روابط با همسالان به شمار آید. در صورتی که این مشکلات در سنین اولیه در نظر گرفته شود و برای برطرف کردن آنها برنامه ریزی صحیح به عمل آید تا حد زیادی می تواند در شکوفا شدن استعدادهای کودک بیش فعال و پیشرفتش کمک کننده باشد. والدین با آموزش تکنیک های مختلف و نظارت بر پیشرفت کودک می توانند نقش موثری در این زمینه داشته باشند.



در ادامه راهکارهایی برای والدین پیشنهاد می شود.

1. قانون و مقررات تعیین کنید.
قانون و مقررات یکی از ارکان اساسی تربیت صحیح است. بهتر است که قوانین را به طور شفاف تعیین کنید و به وضوح برای کودک توضیح دهید. به یاد داشته باشید قوانین باید در حد توانایی کودک و متناسب با سن و سال او تعیین شود.

2. به او تبعیت از قوانین را یادآوری کنید.
به کودک گوشزد کنید که اطاعت از قانون خانه و مدرسه اهمیت زیادی دارد. این طرح را با کارهای کوچک و آسان شروع کنید. به جای لیست طویلی از "نبایدها" و "نکن" ها برای او "بایدها" را تعیین کنید. او را درصورت پیروی از قوانین تشویق کنید و به‌طور غیرمستقیم دستور دیگری را وارد چرخه قانون کنید. درصورت سرپیچی از قانون، فرزندتان را در حضور دیگران مورد انتقاد و سرزنش قرار ندهید بلکه در فرصتی مناسب با او یک رمز بگذارید. مثلا اگر جلوی دیگران حرف بدی بزند این علامت (چشمک زدن) به معنی آن است که از قانون سرپیچی کرده است..

3. برنامه ریزی را به فرزندتان بیاموزید.
یکی از مهم ترین مشکلاتی که کودکان بیش فعال و والدین آنها با آن مواجه هستند ناتوانی مدیریت کارها به خصوص تکالیف درسی است. بسیاری از والدین از این مسئله شکایت دارند که باید تا اواخر شب با کودک کلنجار بروند و مدام به او تذکر دهند تا تکالیفش را انجام دهد. برنامه ریزی روزانه برای انجام کارها به این صورت است که والدین ساعات را به قطعه های نسبتا کوتاه (مثلا 5/. ساعت) تقسیم می کنند و در هر نیم ساعت یک تکلیف را قرار می دهند. لازم است که پس از هر نیم ساعت کار ؛ کودک 15 دقیقه استراحت داشته باشد. بهتر است والدین با توافق کودک برنامه را بنویسند و در ازای پیروی کودک از برنامه روزانه اش به او امتیاز دهند.


4. مکان مناسبی برای مطالعه فراهم آورید.
کودک باید مکان ثابتی برای انجام تکالیفش داشته باشد. بهتر است مکانی که کودک در آن درس می خواند به دور از عوامل حواس پرتی مثل صدای تلویزیون یا موسیقی یا تصاویر مختلف روی دیوار باشد. زیرا کودک بیش فعال آستانه توجه و تمرکز پایینی دارد و با کوچکترین محرک تمرکزش را از دست میدهد.

5. از کمک کننده های فیزیکی برای نظم استفاده کنید.
شما می توانید از ابزارهای کودک برای منظم شدن کودکتان استفاده کنید . مثلا فضاهایی را در اتاقش برای کارهای مختلف تعیین کنید و روی آن برچسب هایی که با کمک کودک تهیه کرده اید بچسبانید. مثلا مکانی برای گذاشتن اسباب بازی ها، مکانی برای تکالیف و کتاب های هر درس به صورت جداگانه و مکانی برای گذاشتن لباس ها. هم چنین اگر قرار است فرزنداتان در یک روز به مدرسه یا کلاس آموزشی برود بهتر است او را تشویق کنید کیف و وسایل خود را از شب قبل آماده کند تا احتمال جاگذاشتن یک وسیله کاهش یابد. محققان دانشگاه ایلینویز به این نتیجه رسیدند که تمیز و مرتب کردن میز کار پس از پایان یافتن کارها یا وسایل پس از برگشت از باشگاه یا کلاس آموزشی تاثیر قابل ملاحظه ای در بهبود مهارت های سازماندهی کودکا بیش فعال دارد.

6. از سیستم پاداش استفاده کنید.
شما می توانید برای منظم شدن کودکتان از پاداش استفاده کنید به این صورت که جدولی تنظیم کنید و در یک ستون روزهای هفته را بنویسید و ستون جلوی آن را خالی بگذارید. سپس با کودک قرارداد ببندید که در ازای انجام دادن کاری که از او می خواهید یک برچسب (ستاره یا شخصیت های کارتونی مورد علاقه فرزندتان) در پایان روز به او بدهید. توجه داشته باشید که دقیق و شفاف به فرزندتان بگویید که از او چه می خواهید. جملات کلی مثل "پسرخوبی باش" یا "دختر منظمی باش" برای کودکان معنا ندارد. به او بگویید "وقتی بازی ات تمام شد وسایلت را در سبد اسباب بازی ها بگذار" یا وقتی از مدرسه می آی کیف و لباس هایت را سرجایش بگذار".

[R e z a]

" اختلال کاستي توجه" يک عارضه رواني است که معدودي از کودکان به آن دچارند. اين کودکان قرار و آرام ندارند و نمي توانند به تدريس معلم توجه کنند.تشخيص دقيق اين عارضه به تخصص هاي گوناگون نياز دارد واز عهده معلم بر نمي آيد.

" اختلال کاستي توجه" که در اين مقاله آن را " بي توجهي" مي ناميم، يک عارضه کلي رواني دوران کودکي است که بصورت ناتواني شديد در توجه کردن و بي اختياري در رفتار و حرکات ظاهر مي شود.
حالت عمومي اين عارضه، وجود حرکت هاي اضافي يا " فزونکاري" در کودک است که به طور معمول پس از دوره بلوغ کاهش مي يابد، ولي مشکلات بي توجهي و بي اختياري همچنان باقي مي مانند. گفته مي شود که علت اين عارضه، نوعي ضايعه خفيف مغزي است.

بي توجهي به شکل خالص خود بندرت رخ مي دهد، بلکه با ساير مسائل از قبيل ناتواني هاي يادگيري يا مسائل روحي همراه است. بي توجهي تغيير پذير، نا پايدار و غير قابل پيش بيني بوده، درمان آن دشوار است و به صرف وقت طولاني نياز دارد. راه حل آسان و يکساني براي مواجهه با بي توجهي دانش آموزان در کلاس و خانه وجود ندارد. اثر بخشي هر اقدامي براي درمان اين اختلال در مدرسه به دانش و مداومت کوشش هاي معلم بستگي دارد.

در اين مقاله رهنمودهايي علمي براي برخورد معقول و منطقي با کودکاني که به " اختلال کاستي توجه" دچارند براي معلمان، مديران و والدين ارائه مي کنيم. اين رهنمودها ويژه براي کليه معلمان و دانش آموزان در سنين متفاوت در نظر گرفته شده اند. برخي از آنها براي کودکان خردسال و بعضي ديگر براي کودکان بزرگ تر به کار مي روند. با وجود اين، اصول اساسي آنها از حيث ساختار، تعليم و تربيت و ايجاد رغبت براي کودکان در سنين گوناگون عموميت دارند. مخاطبان اين رهنمودها معلمان هستند:
• در وهله نخست اطمينان حاصل کنيد که مشکل دانش آموز بطور قطع و يقين از نوع" اختلال کاستي توجه" است. تشخيص اين عارضه با معلم نيست. اما معلم مي تواند و بايد علايم احتمالي آن را شناسايي کند. براي حصول اطمينان، کودک بايد از حيث شنوايي و بينايي آزمايش شود واز نظر تندرستي مورد معاينه قرار گيرد همچنين معلم بايد وضع درسي دانش آموز را ارزشيابي کند. اين نوع بررسي هاي وضع ِ دانش آموز بايد تا آنجا که ممکن است ادامه يابد تا با قطع و يقين معلوم شود که دانش آموز به اين اختلال دچار است. مسؤوليت برخي از اين معاينات و بررسي ها برعهده والدين است، اما معلم مي تواند با آنان همکاري داشته باشد.

• حمايت والدين و مدرسه را به خود جلب کنيد. وجود دو يا سه کودک مبتلا به " اختلال کاستي توجه" براي معلم مسأله ساز است. از اين رو، معلم بايد همکاري والدين و مشاوران متخصص از قبيل متخصصان روان شناسي يادگيري، روان درماني کودک، مددکاري اجتماعي، روان شناسي کودک ، پزشک اطفال و... را جلب کند.

• معلم بايد از محدوديت هاي دانش و تخصص خود براي شناخت اين اختلال واقف باشد و بداند که از او به تنهايي انتظار نمي رود آن را تشخصيص دهد و رفع کند. از اين رو، بايد بدون هيچ ملاحظه اي در صورت نياز از ديگران ياري جويد.

• در صورت مشاهده اين اختلال، بهتر است از خود کودک پرس و جو شود. اغلب اين کودکان تفکر عيني و شهودي دارند و اگر از آنها سؤال شود به معلم خواهند گفت که از چه راهي بهتر ياد مي گيرند.
اغلب آنها به سبب گم کردن دست و پا و ترس از روبه رو شدن با معلم، با او ارتباط برقرار نمي کنند و برقراري رابطه را امري غير عادي مي دانند. بنابر اين، معلم بايد در برقراري ارتباط و گفتگو با آنها پيشقدم شود و نظر آنها را درباره بهترين راه يادگيري بپرسد. به عبارتي، در اين ميان بهترين متخصص ، خود کودک است، ولي به طور معمول نظر آنها ناديده گرفته مي شود. اين کودکان همچنين بايد وجود اين اختلال را در خود درک کنند؛ زيرا اين آگاهي به معلم و دانش آموز هر دو کمک مي کند.

• به خاطر داشته باشيد که اين دانش آموزان براي يادگيري به برنامه و سازمان دهي فعاليت هاي يادگيري نياز دارند. از اين رو، بايد محيط بيروني آنها براي يادگيري سازمان يابد تا آنچه را که به طور دروني نمي توانند تنظيم کنند جبران شود. براي اين کار، لازم است معلم فهرستي از تکاليف و فعاليت هايي که بايد انجام دهند تهيه کند. اين کودکان به يادآوري ، مرور و تکرار نياز دارند.

• توجه به جنبه هاي عاطفي يادگيري: اين کودکان براي لذت بردن از کلاس درس، توسط يافتن در يادگيري به جاي شکست و محروميت، وجد و هيجان به جاي دلزدگي و ترس، به کمک هاي ويژه معلمان نياز دارند. بنابر اين، لازم است به عواطفي که در فرايند يادگيري دخالت دارند، توجه شود.

• نوشتن فهرست انتظارات، دستورالعمل ها وتکرارشفاهي آنها براي کودکاني که به اختلال کاستي توجه دچارند اثرات مثبت دارد.

• نگاه هاي پي درپي و برقراري ارتباط ديداري و نگاه مستقيم معلم به کودک، او را از خيال پردازي باز مي دارد و به سؤال کردن و توجه به درس ترغيب مي کند.

• معلم بايد اين گونه کودکان را در اغلب موارد نزديک ميز خود يا درهر کجاي ديگري که قرار مي گيرد، بنشاند. حضور کودک در مجاورت معلم ، توجه و حواس او را بيشتر به درس جلب مي کند.

• در رفتار و بحث و گفتگو با اين کودکان بايد حد اعتدال رعايت شود واز بحث طولاني واتهام آميز با آنها خودداري شود.

• تغيير دادن برنامه و فعاليت هاي يادگيري و انتقال از فعاليتي به فعاليت ديگر براي اين کودکان دشوار است و آنها را گيج و سردرگم مي کند. از اين رو، معلم بايد تغييرات برنامه براي يادگيري را با دقت و حوصله به اطلاع آنها برساند.

• سعي کنيد اين کودکان راياري دهيد تا براي فعاليت هاي خارج از مدرسه براي خود برنامه داشته باشند تا از هر گونه تسامح اجتناب شود.

• از تعيين وقت محدود براي گرفتن امتحان و انجام تکليف در کلاس از اين دانش آموزان خودداري کنيد ؛ زيرا آنها براي نشان دادن آموخته هاي خود به وقت بيشتري نياز دارند.

• براي اين کودکان " سوپاپ ِ اطمينان" در نظر بگيريد و براي نمونه به آنها اجازه دهيد براي چند لحظه کلاس را ترک کنند ودوباره بازگردند. اين عمل موجب تقويت خويشتن بينيو خود تنظيميمي شود.

• بيشتر خواهان کيفيت انجام تکاليف درسي باشيد تا کميت. کودکاني که به اين مشکل دچار مي شوند، اغلب به کار سبک تري نياز دارند. ازاين رو، آنان حين يادگيري مطالب و مفاهيم بايد مجاز به انجام دادن کار سبک تري باشند و تکاليف درسي را با فاصله هاي زماني انجام دهند و در عين حال تمام وقتي را که براي انجام تکاليف در نظر گرفته شده است، صرف کنند.

• تکليف درسي عمده را به تکليف هاي کوچک تر تقسيم کنيد. اين عمل يکي از حساس ترين فنون تدريس به کوکاني است که به مشکل بي توجهي دچارند. تکليف هاي گسترده اين احساس را در آنان وجود مي آورد که هرگز از عهده انجام آنها بر نخواهند آمد. اما با خرد کردن تکاليف، انجام آنها برايشان آسان تر و عملي تر مي شود و به تدريج اعتماد به نفس و پشتکار نيز در آنان رشد مي کند.

• اغلب پيشرفت درسي آنها را تحت نظر قرار دهيد. اين کودکان از بازخوردهاي مکرر و اطلاع از ميزان پيشرفت خود خوشنود و بهره مند مي شوند. اين عمل آنان را در مسير يادگيري قرار مي دهد، از انتظارات معلم و ميزان دستيابي به اهداف آگاه مي شوند و ممکن است تشويق آميز و شوق انگيز باشد.

• بشّاش، شوخ طبع و صميمي باشيد و رسمي رفتار نکنيد. در فعاليت هاي کلاسي، تازگي ايجاد کنيد و از حفظ حالت هاي يکنواخت بپرهيزيد. اين کودکان تازگي را دوست دارند و با علاقه مندي و شور و شوق نسبت به آن واکنش نشان مي دهند. ايجاد تازگي توجه آنان را به خود جلب مي کند. همچنين ، اين کودکان پر انرژي هستند و بازي کردن و تحرک را دوست دارند و از چيزهاي يکنواخت و خسته کننده بيزارند.

• از تحريک هاي افراطي در مورد آنها خودداري کنيد، چون دانش آموزاني که به مشکل بي توجهي دچارند. با تذکرات و محرکات پي درپي از کوره در مي روند و معلم را با مشکل انظباطي در کلاس مواجه مي کنند.

• کارهاي موفقيت آميز آنها را شناسايي و تشويق کنيد. چون به طور معمول، اين کودکان باشکست ها و محروميت هاي پي درپي مواجه مي شوند و به تشويق هر عمل مثبتي که از عهده آن بر آيند نياز دارند و از تحسين و ستايش و ترغيب به وجد مي آيند. اغلب اوقات، خود عارضه ويرانگر و زيانبارتر از لطمه اي که به عزت نفس کودکان وارد مي شود، نيست .بنابر اين کودکان بي توجه را با تعريف و ستايش سيراب کنيد.

• اين کودکان اغلب مشکل حافظه دارند. هنگام تدريس به آنها از اصول تداعي و معاني و يادياراستفاده کنيد. چون قدرت حافظه فعال و حضور ذهن آنها کم است، هر فني را که مي تواند حافظه آنها را فعال کند ، به کار گيريد. استفاده از انواع شکل ها و تصاوير، علامت ها و رمزها، شعرهاي قافيه دار و نظاير آنها براي اين منظور مؤثرند. به هنگام تدريس مطالب را بصورت طرح هاي تصويري ارائه کنيد. طراحي کردن را به دانش آموزان بياموزيد . به آنها بياموزيد که چگونه مطالب مهم را در کتاب ها و جزوات پيدا کنند و زير آنها را خط بکشند، کودکان مبتلا به بي توجهي اين فنون را به آساني فرا نمي گيرند. اما وقتي آنها را بياموزند در يادگيري آنان بسيار مؤثراست.

• در تدريس خود همه چيز را ساده عرضه کنيد. هر چقدر مطالب ساده تر ارائه شوند، ميزان درک آنها بيشتر مي شود. به هنگام نوشتن مطالب روي تابلو ازانواع رنگ ها استفاده کنيد.

• آموزش ها را با بازي و سرگرمي توأم کنيد؛ زيرا فعاليت هاي شوق انگيز، بي توجهي را کاهش ويادگيري را افزايش مي دهد.
• در فعاليت هاي گروهي، چنانچه فرد يا افرادي از گروه ها با هم سازگاري ندارند، آنها را به گروه ديگري که سازگاري بيشتري دارند منتقل کنيد. به عبارت ديگر، بهتر است افرادي که سازگاري بيشتري با هم دارند در يک گروه قرار گيرند.
• به مشغوليت و درگير بودن در فعاليت هاي يادگيري توجه کنيد؛ زيرا اين دانش آموزان بايد همواره سرگرم باشند تا انگيزه داشته باشند و بتوانند حواس خود راتمرکز دهند.

• ارتباط مکاتبه اي و ارسال يادداشت از مدرسه به خانه و برعکس و حتي دعوت والدين به مدرسه موجب وحدت رويه معلم و والدين به مدرسه موجب وحدت رويه معلم و والدين با دانش آموز مي شود و مشکلات اورا کاهش مي دهد.

جمع بندي

" اختلال کاستي توجه" يک عارضه رواني است که معدودي از کودکان به آن دچارند. اين کودکان قرار و آرام ندارند و نمي توانند به تدريس معلم توجه کنند.تشخيص دقيق اين عارضه به تخصص هاي گوناگون نياز دارد واز عهده معلم بر نمي آيد.معلم فقط مي تواند نشانه هاي آن را شناسايي کند و با همکاري خانواده و متخصصان به وجود آن پي ببرد. ضعف حافظه فعال و حضور ذهن و نداشتن انگيزه براي يادگيري از مشکلات بارز اين کودکان در يادگيري است.


برقراري رابطه اطمينان بخش با شاگرد، داشتن برنامه و سازماندهي فعاليت ها، توجه به جنبه هاي عاطفي، مراقبت هاي ديداري، ايجاد تنوع در برنامه ها و فعاليت ها، دادن وقت کافي براي امتحان دادن، دادن آزادي عمل به عنوان سوپاپ تخليه، توجه به کيفيت تا کميت، دادن تکليف سبک و تقسيم تکاليف گسترده به فعاليت هاي کوچک تر، دادن بازخورد، داشتن رابطه دوستانه و صميمي و... از جمله نکات و فنوني هستند که در کاهش اين مشکل و بهبود پيشرفت تحصيلي کودکان بي توجه تأثير بسزايي دارند.