او بايد نه تنها حمايت مالي كه حمايت عاطفي همسر را نيز در نظر داشته باشد، همسرش به كمك او نياز دارد، او تغييرات عاطفي قابل توجهي را تجربه ميكند و در اين مسير نياز جدي به همراهي شوهرش دارد.
امروزه به پدران جديد نكات بسيار زيادي گوشزد ميشود كه بايد در مورد همسران باردارشان رعايت كنند. آنها بايد مهربان، همراه و ياور خوبي باشند و شرايط همسر خود را درك كنند. علاوه بر آن بايد به فراهم آوردن شرايط رشد مناسب جنين نيز توجه نمايند. بسياري از پدراني كه اين دوره را تجربه كردهاند، ميدانند كه رسيدن به اين ايدهآلها هم آسان نيست.
حاملگي و تولد نوزاد، مراحلي هستند كه در مردان نيز تغييراتي را ايجاد ميكنند. گاهي اوقات تغييرات روحي و احساسي پدران مورد غفلت واقع ميشود، شايد به خاطر آن كه اين تغييرات در بدن و روحيات مادر كاملاً واضح و قابل فهم براي همگان است. از سوي ديگر، مادر به دليل تغييرات فوق، نوعي از ارتباط را با جنين تجربه ميكند كه پدر نميتواند در آن مشاركتي داشته باشد. اين مسايل، گاهي به حساس شدن پدران و ايجاد احساس كنار گذاشته شدن در آنها منجر ميشود.
مجموع اين شرايط ميتواند نگرانيهايي را براي پدر ايجاد كند، از جمله آن كه:
- آيا من قادر به حمايت و تأمين خانوادهام هستم؟
اين مسأله يكي از بزرگترين ترسهاي پدر را تشكيل ميدهد. واقعيت آن است كه در اكثر خانوادهها با تولد اولين فرزند، وضعيت تأمين معيشت از دو در آمد براي دو نفر به يك درآمد براي سه نفر تغيير ميكند. اين مسأله در دنياي امروز بسيار مهم است و پدر بايد خود را براي برخورد با مشكلاتي كه شايد تصورش را نميكرده، آماده كند. او بايد نه تنها حمايت مالي كه حمايت عاطفي همسر را نيز در نظر داشته باشد، همسرش به كمك او نياز دارد، او تغييرات عاطفي قابل توجهي را تجربه ميكند و در اين مسير نياز جدي به همراهي شوهرش دارد.
- تا چه زماني سايه من بالاي سر فرزندم خواهد بود؟
وقتي شما شاهد آغاز زندگي فرزندتان باشيد، ناخودآگاه به مرگ خودتان خواهيد انديشيد. ممكن است فكر كنيد كه شما ديگر از نسل جوان نيستيد، زمان جابجايي شما با جوانترها فرا رسيده و اگر همه چيز طبق روال پيش رود، شما زودتر از فرزندتان خواهيد مرد!
-آيا فرزند من سالم به دنيا خواهد آمد؟ آيا همسرم از زايمان جان سالم به در ميبرد؟
به دنيا آمدن كودك نيز از اتفاقات نگران كننده است. حوادث ناگواري ممكن است كسي را كه مرد در دنيا از همه بيشتر به او عشق ميورزد، تهديد كند. حدود هفتاد سال قبل، علت اصلي مرگ زنان زير پنجاه سال، مشكلات زمان زايمان بود. با اين كه امروزه اين مشكلات بسيار كمتر شده است، اما هنوز نگراني در پدر وجود دارد. حتي اگر زايمان بدون مشكل و كودك نيز سالم باشد، پدران و مادران فراواني را ميتوان يافت كه در خلوت انگشتان دست و پاي نوزاد خود را براي اطمينان از عدم وجود نقص خلقت ميشمارند (اتفاقي كه شايد براي شما نيز افتاده باشد!!).
در کنار این نگرانیها امروزه سوالاتی نیز در مرود نقش پدر در دوران بارداری مطرح می شود. گروهی طرفدار مشارکت مردان در دوران بارداری هستند. این گروه معتقدند که زماني كه پدران نقش فعالي را در طول بارداري همسرانشان بر عهده گيرند، احساس نزديكي عاطفي بيشتري با همسر داشته و مسئوليت رواني سنگينتري در زندگي كودك در حال رشد خود حس ميكنند.
در مقابل گروه دیگر میپرسند که چرا پدران بايد توجه ويژهاي به رشد جنين و تولد آن داشته باشند؟ آيا اين بخش از ماجرا بر عهده مادر نيست؟ آیا بهتر نیست مردان در انتظار دو، سه يا چهار سالگي فرزندشان بمانند و در آن زمان ارتباط واقعي را با وي برقرار سازند؟
پدران بايد درباره مشاركت خود در دوران بارداري فكر كرده و تصميم بگيرند. واقعیت آنست که نقش سنتي پدران، همواره تأمين خانواده بوده است. اكنون نيز اين نقش بايد بماند، اما بهتر است به روز شود؛ مثلاً پدران ميتوانند اطلاعات و آگاهيهاي زير را تأمين كنند:
- رشد جنين چگونه است؟
- در دو ماهگي يا شش ماهگي چه اتفاقاتي براي جنين در حال وقوع است؟
- چه زماني حركت جنين در داخل رحم آغاز خواهد شد؟
- چه زماني جنين ميشنود، ميبيند، حس ميكند يا حتي ياد ميگيرد؟
لازم است بدانيم كه تمام اينها در دوران جنيني و نه پس از زايمان، اتفاق ميافتد. پس توصیه می شود که پدر نقش پدري و ارتباط خود با فرزندش را خيلي زود و نه از چند سالگي ايفا كند. امروزه در بسياري از كشورهاي دنيا، در طول حاملگي براي پدران نيز كلاسهاي آموزشي بر پا شده و حتي حضور پدر در زمان زايمان نيز لازم است. مطالعات نشان داده است كه پدراني كه در زمان زايمان در كنار همسر خود هستند، بهتر ميتوانند به فرزند خود توجه كرده و احساسات خود راجع به او را توصيف كنند. حضور پدران، باعث كاهش مشكلات زايمان و عدم احساس تنهايي مادر و كمك به سلامتي مادر و فرزند ميشود. اين مسأله همان نقش حمايت پدري است كه از قديم نيز وجود داشته است. پدر و مادر هر دو دوست دارند به فرزندي كه در ايجادش موثر بودهاند، گره بخورند و همواره با او باشند. رسيدن به اين مسأله با تلاشهاي قبل از زايمان شروع ميشود و همواره ادامه خواهد داشت.
در بسياري از كشورها، بريدن ناف نوزاد در اتاق زايمان به پدر واگذار ميشود. اين كار نمادين، باعث آزادي كودك شده و به پدر اجازه ميدهد تا به كودك خود خوشامدگويي كند. در آغوش گرفتن كودك در لحظات اوليه تولد توسط پدر نيز ارتباط نزديكي را بين پدر و فرزند برقرار ميسازد. شير دادن به نوزاد نيز ميتواند توسط پدر انجام شود و جالب آن كه مطالعات علمي نشان داده كه پدران به خوبي از عهده اين امر بر ميآيند. پيشنهاد ميشود مقداري از شير مادر دوشيده شده و توسط پدر با شيشه به نوزاد داده شود. در مطالعات ديگري ثابت شده است كه پدران از نظر پايش سلامتي نوزاد، بروز خفگي و ... ميتوانند موثرتر از مادران باشند.
سئوال اين است كه واقعاً مشاركت پدران در ماههاي اول تولد و دوران جنيني چه نقشي در سلامتي فرزندان خواهد داشت؟ بررسيهاي علمي ميگويند هر چه مشاركت پدر در دوران جنيني و دو ماهه اول پس از تولد بيشتر باشد، رشد اجتماعي كودك در آينده بيشتر خواهدبود و در صورتي كه اين روند تا شش ماهگي حفظ شود، مهارتهاي حركتي نوزاد را افزايش خواهد داد.
در نهايت بايد گفت، پدر شدن يك اتفاق و فرصت در زندگي است. با مشاركت فعال در دوران جنيني و نوزادي به فرزند خود فرصت بهتري براي سربلندي و موفقيت در زندگي خواهيم داد.
نجواي پدري با فرزندش :
اين روزها قلبم كمي تندتر ميزند
شايد به خاطر اينكه فكرميكنم زندگيم در حال تغيير است
هيجان من روز بروز زياد ميشود
هفتهها را ميشمارم تا زمان ملاقات فرا برسد
كمي از آن لحظه ميترسم، آيا براي آن آماده هستم؟
در روياهايم فوتبال و ماهيگيري و گذراندن لحظات عمر در كنار تو را تصوير ميكنم
آيا قدت بلند است؟ موهايت چه رنگي است؟
چه بازي را دوست داري؟ چه خواهي پوشيد؟
آيا ميتوانم يك عروسك را زير بالشت قايم كنم؟
آيا ميتوانيم با هم يك قلعه شني بسازيم؟
هزاران سئوال اينگونه در ذهنم وجود دارد
با هم و در كنار هم حركت خواهيم كرد و به روياها دست خواهيم يافت.
آري، هرچه هفتهها ميگذرد، هيجانم براي آن لحظه تاريخي بيشتر ميشود.
لحظهاي كه بتوانم تو را در آغوش بگيرم؛ فرزند عزيزم