نمایش نتایج: از 1 به 1 از 1

موضوع: عزت نفس و حفظ آن

848
  1. بالا | پست 1

    عنوان کاربر
    کاربر انجمن
    تاریخ عضویت
    Jul 2013
    شماره عضویت
    25
    نوشته ها
    2,627
    تشکـر
    52
    تشکر شده 531 بار در 311 پست
    میزان امتیاز
    13

    عزت نفس و حفظ آن

    چـگـونـه مـى تـوان بـه خـواسـته هاى دل ، بى حساب و بى حد و مرز رسيد، بى آنكه از معنويت و كمال و ارزش ، چيزى را فدا كرد و از دست داد؟

    [replacer_img]

    مفهوم ((عزت نفس ))


    شايد براى شما نيز پيش آمده باشد كه به چيزى نياز داشته ايد، ولى براى حفظ آبرو و مـوقـعـيـت خويش ، آن را با كسى مطرح نساخته ايد. يا گاهى مشكلى برايتان پيدا شده ، امـام آن را در حـدى نـدانـسـتـه ايـد كـه بـراى چـاره جـويـى و حل آن ، آن را با كسى در ميان بگذاريد.آيا تا كنون شده است كه براى روبه رو نشدن با يك نفر ناباب ، راه خود را كج كنيد، و بـراى دهـان بـه دهان نشدن با يك فرد هرزه و هتاك ، دندان روى جگر گذاشته ، حتى به دفاع از خويش نپرداخته ايد؟ايـنـهـا و نـمـونـه هاى ديگرى از اين قبيل ، شواهدى بر روحيه اى متعالى است كه از آن با عزت نفس ياد مى كنيم .جان آدمى عزيز است و رفاه و برخوردارى دوست داشتنى است ؛ اما انسانيت انسان بالاتر از هـر چـيـز اسـت و شـخـصـيـت و آبـرو قـيـمـتـى بـسـيـار بـالاتـر از مال و اندوخته دارد. كرامت نفس نيز، ارزشى برتر از معادلات و محاسبات منفعت گرايانه و مادى دارد.وقـتـى انـسان به چيزى طمع مى بندد، بخشى از انسانيت والاى خويش را در معرض خطر و تـلف شـدن قـرار مـى دهـد تـا آن خواسته را برآورده سازد. گاهى هم حق و دين و شرف و كـرامـت نـفـس ، زيـر پـا گـذاشـتـه مـى شود تا آن مطلوب و خواسته به دست آيد. آيا به راسـتـى خـواسـتـه هـاى نـفسانى تا اين حد مهم است كه در چنين معامله زيانبارى پى گيرى شود؟
    چـگـونـه مـى تـوان بـه خـواسـته هاى دل ، بى حساب و بى حد و مرز رسيد، بى آنكه از معنويت و كمال و ارزش ، چيزى را فدا كرد و از دست داد؟
    صاحبان عزت نفس هرگز آبروى خود را به كف نانى نمى فروشند و به خاطر مناعت طبع ، هرگز خواسته هاى دل را زمينه ساز حقارت و زبونى و خفت و خوارى نمى كنند.
    بهاى وجود


    نماد ديگرى از عزت نفس ، آن است كه انسان ، پاسدار كرامت وجودى خويش باشد و ارزش فوق مادى خود را با خواسته هاى حقير و هوسهاى ناپايدار و درخواستهاى ذلت بار، لكه دار نـسـازد. عـزت بـه مـعناى صلابت و استوارى و نفوذ ناپذيرى و تسخير نشدن و فرو نپاشيدن و سست نشدن و نبودن است .انسانى عزيز است كه به پستيها و حقارتها راه ندهد كـه در زمـيـن دل و جـان و زمـينه شخصيت او نفوظ كند. كسى عزت نفس دارد كه هويت امسانى خويش را در مقابل ضربه هاى خرد كننده فسادها و تباهيها حفظ كند و اين جز در سايه خود شناسى و آگاهى به ارزش انسانى و والايى جايگاه معنوى انسان فراهم نمى آيد.انسان خود را با چه چيزى مقايسه مى كند و به چه چيزى مى فروشد و خود را به چه مى دهد و چه مى گيرد؟ اصلا انسان به چه و چند مى ارزد؟حـضـرت عـلى (عـليـه السـلام ) در سـخـن زيـبا و بلند و شيوايى ، در بيان جايگاه رفيع انـسـان و ارزش وجـودى او مـى فـرمـايـد: بـدانـيـد كه براى جانها و وجودهاى شما، قيمت و بهايى جز بهشت نيست . آگاه باشيد و خود را جز به بهشت نفروشيد:انه ليس لانفسكم ثمن الا الجنة ، فلا تبيعوها الا بها.(215)كـسـى كـه ايـن جـايگاه را بشناسد و از آن مراقبت كند، هرگز به پستى و حقارت و طمع و ذلت كشيده نمى شود و گوهر خود را به تمنيات نفسانى و خواهشهاى مادى نمى فروشد. عزت نفس ، مانع مى شود كه انسان آگاه خود را ارزان بفروشد.

    خواستن ، پلِ ذلت


    كـيـان وجـودى انـسـان ، گـاهـى بـه خـاطـر طـلب در هـم مى شكند. هر كس مى كوشد خود را كامل و بى نياز و بزرگوار جلوه دهد و شخصيت خويش را نگهبان باشد. ولى گاهى افراد سست اراده و طماع در برابر خواستن ، آن گوهر را از كف مى دهند.خـواسـتـن ، سند احتياج است و نشانه فقر و نادارى . گاهى يك آبرو در گرو يك درخواست قرار دارد و با گشودن دست نياز، آن آبرو و حيثيت ساليان دراز، يكباره بر خاك مى ريزد و بر باد مى رود.امام على (عليه السلام ) فرمود:ماء وجهك جامد تقطره السؤ ال ، فانظر عند من تقطره ؟؛(216)آبـروى تـو، جـامـد است و با سؤ ال و درخواست ، قطره قطره مى ريزد. بنگر كه قطرات آبرو را پيش چه كسى مى ريزى !و چه زيبا گفته است صائب تبريزى :
    دسـت طـلب چـو پـيـش كـسـى مـى كـنـى دراز
    پل مى كشى كه بگذرى از آبروى خويش


    بـدترين وضع ، آن است كه حرص و طمع و تكاثر و افزون طبى ، انسان را به خواستن وادار سازد و براى دست يافتن به آنچه كه ندارد، دست به هر كارى بزند و پيش هر كس و ناكسى كوچك شود و التماس و خواهش كند و كوچك شود، غلام و چاكر اين و آن گردد، تا از اين رهگذر، چيزى بر داشته هايش بيفزايد و يا به برخى از خواسته هايش برسد.
    مگر دنيا چه اندازه مى ارزد كه انسان ، اعتبار و شرف خود را در گرو آن بگذرد؟مگر پول ، چقدر مقدس است كه انسان ، عزت نفس خويش را با آنان مبادله كند؟آيـا بـايـد بـه هـر خـواسـتـه اى رسـيـد؟ و هـرچـه را دل خـواسـت ، بـايـد تـاءمـيـن كـرد؟ پـس عـفـاف و كـف نـفـس و كنترل غرايز و تمنيات و مهار زدن بر حرص و آز، براى كجا و كى و چه كسانى است ؟!در اين داد و ستد، چه مى دهيم و چه به دست مى آوريم ؟سخنى زيبا از حضرت على (عليه السلام ) نقل شده است :

    و اكـرم نـفـسـك عـن كـل دنـيـة و ان سـاقـتـك دلى الرغـائب ، فـانـك لن تـعـتـاض بـمـا تبذل من نفسك عوضا(217)

    خـويشتن را از هر چه كه پست باشد، والاتر بدان و پرهيز كن . هرچند تو را به خواسته هـا و مال برساند. چرا كه تو هرگز از آنچه كه از خويش مى دهى ، چيزى عوض نخواهى يافت .مـسـاءله بـر سـر شـرافـت و كـرامـت انـسـان اسـت . وقـتـى در ايـن داد و سـتـد، در مقابل دنيا و خواهشهاى نفسانى قرار گرفت و بخشى از آن به هدر رفت و تباه شد، ديگر جايگزينى براى آن پيدا نخواهد شد.چه بسيار عزيزانى كه در چاه خواستن افتادند و چون با طناب ديگران بيرون آمدند و به خـواسـتـه هاى نفسانى رسيدند، زير بار منت دو نان ماندند و عزت خويش را در همان چاه وا نهادند و كرامت را با وابستگى به ديگران معامله و مبادله كردند.نخواه ، تا عزيز بمانى . طمع مدار، تا سربلند باشى و قانع باش ، تا اسير نگردى .اين رهنمود مولاى آزادگان حضرت امير (عليه السلام ) است كه فرموده : القناعة تؤ دى الى العز؛(218) قناعت ، عزت مى آورد. و نيز سخن او است كه : العز مع الياءس ؛(219) عزت ، همراه با نااميدى از دست مردم است . به آنچه دارى قانع باش و به داشته هايت بساز، تا عزيز باشى .


    حفظ گوهر عزت


    نـگـهـبـانـى از گـوهـر عـزت و كرامت ، وظيفه است . نبايد خود را در معرض تحقير و توهين قـرار داد. انـسـان بـايـد از كـارى كـه بـه معذرت خواهى وادار شود پرهيز كند، تا از اين طـريـق هـم ، وجـهـه و آبـرو و اعتبارش صدمه نبيند. معاشرت بزرگوارانه ، براى مصون مـانـدن از تـعـرض و دشـنـام نـا اهـلان ، نگهبانى از عزت نفس است . رسيدن به اين هدف ، تـنـظيم خاصى را در روابط انسان با ديگران مى طلبد، رابطه اى بر مبناى هوشيارى و حفظ عزت و مناعت و زير پا گذاشتن طمعها و خواهشها.بايد چنان زيست كه به پرداخت جريمه ، مجبور نشد،بايد چنان كار كرد، كه مورد توبيخ و ملامت قرار نگرفت ،بـايـد آن گـونـه رفـتـار كـرد كـه از سوى ديگران ، توهينى به انسان صورت نگيرد. حـداقـل ، بـخـشـى از ايـنها به دست ماست . البته نه به اين معنا كه انسان از انجام وظيفه گـفـتـارى و كردارى و موضع گيرى در جاى مناسب ، شانه خالى كند، بلكه موجبات وهن و توهين نسبت به خويش و تحقير شدن در حضور جمع را فراهم نياورد.هـم در بـرخـورد بـا قـدرتمندان بايد عزت دينى خود را پاسدار باشيم ، هم در مواجهه و مـعـاشـرت بـا پـولداران ، از رفـتار ذليلانه و حقيرانه سربلند نگه داشت . اگر كسى ثـروتـمـندى را به خاطر پولش احترام كند، دين و شرافت خود را زير پاهاى خويش ، له كرده است . به تعبير حضرت على (عليه السلام ):من اتى غنيا فتواضع له لغناه ، ذهب ثلثا دينه ؛(220)
    هـر كـس نـزد ثـروتـمـنـدى رود و بـه خـاطـر تـوانـگـرى و ثـروتـش در مقابل او كرنش و فروتنى كند، دو سوم دينش رفته است !شـگـفـتـا كـه آيـيـن يـك انـسـان ، از كـجـاهـا لطـمـه مـى خـورد كـه بـه خيال هم نمى رسد.ايـن مـنـش و رفـتـار را بـايـد بـه كـودكـان هـم آمـوخـت ، تـا بـا عـزت نـفس بار آينده و در مقابل دارايان ، احساس حقارت و كوچكى و ذلت نكنند.اگر نسل نوجوان ما، مفهوم كرامت انسان و مناعت طبع و عزت نفس را در نيابد، با روح كوچك و هـمـت مـحـدود و چـشـمـى هـمـيشه گرسنه ، اسير دنيا داران مى شود. بزرگترين خدمت به فـرزنـدان ، تـعـالى بـخـشـيـدن به همتها و غنا بخشيدن به شخصيت و جودى آنهاست . در سـايـه چـنـيـن تـربـيـتـى ، صاحبان روحهاى بلند و وارسته ، اين گونه طلبها را تلخ و دشوار مى يابند و به آن تن نمى دهند. در ديوان منصوب به حضرت على (عليه السلام ) شعرى است با اين مضمون :جـابـه جـا كـردن صـخـره هـا از قـله كـوهـهـا، نـزد مـن از تـحـمـل مـنـت مـردم مـحـبـوبـتـر اسـت . مـن تلخى همه اشياء را چشيدم . هيچ چيز، تلختر از سؤ ال و درخواست نيست (221)و به قول ناصر خسرو:
    به آب روى ، اگر بى نان بمانم بسى
    به زان كه خواهم نان ز دو نان

    نام كتاب : اخلاق معاشرت
    نام نويسنده : جواد محدثى
    منبع: غدیر





    215- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، حكمت 456
    216- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، حكمت
    346.
    217- نهج البلاغه ، صبحى صالح ، نامه
    31.
    218- غررالحكم .
    219- غررالحكم .
    220- نهج البلاغه ، حكمت
    228.
    221- لنـقـل الصـخـر مـن قـلل الجـبـال احـب الى مـن مـنـن الرجالو ذقـت مـراره الاشـيـاء طـرا فـمـا طـعـم امـر مـن السـؤ ال
    ویرایش توسط R e z a : 10-27-2013 در ساعت 01:04 AM

اطلاعات موضوع

کاربرانی که در حال مشاهده این موضوع هستند

در حال حاضر 1 کاربر در حال مشاهده این موضوع است. (0 کاربران و 1 مهمان ها)

موضوعات مشابه

  1. آزمون های عزت نفس ، خود پنداره
    توسط *P s y C h e* در انجمن تست ها و آزمون های روانشناسی
    پاسخ: 4
    آخرين نوشته: 05-27-2015, 01:49 PM
  2. راهکارهای افزايش عزت نفس
    توسط R e z a در انجمن روانشناسی شغلی
    پاسخ: 0
    آخرين نوشته: 09-10-2013, 11:59 PM

لیست کاربران دعوت شده به این موضوع

کلمات کلیدی این موضوع

© تمامی حقوق برای مشاورکو محفوظ بوده و هرگونه کپی برداري از محتوای انجمن پيگرد قانونی دارد