لباس فراتر از یک نیاز طبیعی در زندگی انسان، امروزه بعنوان نمادی از فرهنگ جامعه محسوب می شود. لباس علاوه بر کارکردهای فردی، پیامدهای اجتماعی گسترده و عمیقی نیز به همراه داشته و در میان افراد جامعه نوعی منزلت و شخصیت اجتماعی را بوجود می آورد و در ابعاد منفی ایجاد تفاخر و چشم و هم چشمی می کند. بطور کلی توصیه های اسلام در خصوص لباس و پوشش زنان مسلمان از ویژگی ها و امتیازات خاصی برخوردار است که تأمین کننده شخصیت و منزلت وجودی زن می باشد. بخشی از این توصیه ها و احکام مربوط به رعایت حدود پوشش اسلامی است که پوشش تمام اندام بدن زن به غیر از صورت و کفین دست را در بر می گیرد و به استفاده از جلباب و خمار برای پوشش سر و سینه، شلوار برای پوشش پاها و لباس های گشاد و تمام قد برای پوشش اندام بدن توصیه می شود. به طوری که در حدیثی پیامبر می فرمایند: «للزوج ما تحت الدرع و للابن و الاخ ما فوق الدرع و لغیر ذی محرم اربعه اثواب:درع و خمار و جلباب و ازار»؛ زن برای شوهر خود از زیر پیراهن همه بدنش را می‌تواند نشان دهد و در پیش برادر و فرزند خود تنها اگر یک پیراهن بپوشد، کافی است، ولی در نزد نامحرمان، زن باید چهار لباس حتماً داشته باشد؛ پیراهن، روسری، چادر و شلوار. (تفسیر مجمع‌البیان۷/ ۲۷۱)
بخشی از این توصیه ها نیز به پرهیز از خودآرائی و جلوه گری نامشروع بویژه در برابر نامحرمان، اشاره دارد. با وجود آن که در برخی از احادیث توصیه شده به استفاده از رنگ های روشن و در عین حال سنگین و غیرزننده که موجب جلب توجه نشود. پارچه هائی با جنس طبیعی از جنس پنبه و کتان، پارچه های نرم و لطیف و در عین حال غیرنازک که بدن نما نباشند؛ اما در عین حال برخی از پوشش ها را مذموم دانسته و با نهی از آن ها استفاده از آن ها را مخالف شان و منزلت زن و مرد مسلمان دانسته است که در این نوشتار به بررسی برخی از این ویژگی ها می پردازیم.
◄لباس «پوشیده های برهنه»
لباس‌های نازک و بدن نما در اصل برهنگی را احیا می کند! چرا که هدف از پوشش ـ که حفظ خویشتن‌داری و جلوگیری از افسار گسیختگی جنسی است- با این گونه لباس‌ها محقّق نمی‌شود. این نوع پوشش، نه تنها به کاهش تحریک جنسی منجر نمی‌شود، بلکه ممکن است شدّت تحریک را نیز افزایش دهد. در فرهنگ روایات، از این گروه از زنان، به عنوان «پوشیده های برهنه» نام برده شده است.(۱)
پیامبر صلی الله علیه و آله در زمره اهل دوزخ، از زنانی نام می‌برد که لباس بر تن دارند، امّا گویا برهنه‌اند و در میان مردم به صورت تحریک کننده‌ای راه می‌روند. جالب این که این گروه، اهل نماز و مسجد نیز هستند. رسول خدا می‌فرماید: «در پایان امّت من، مردنماهایی هستند که سوار بر وسایل نقلیّه خود شده، جلوی مساجد پیاده می‌شوند. زنان اینان پوشیده‌های برهنه هستند که موهایشان برآمده است؛ این‌ها زنان نفرین شده‌اند.(۲)
نقل شده که روزی اسماء (دختر ابوبکر) در حالی که لباس نازک و بدن‌نمایی بر تن داشت، وارد خانه رسول خدا شد. پیامبر صلی الله علیه و آله به محض ورود، روی خود را از او برگرداند و به او فرمود: «ای اسماء! زن، وقتی بالغ شد شایسته نیست که جز صورت و دست‌هایش دیده شوند.»(۳) لباس نازک و بدن‌نما، مفاسد بی شماری را در پی خواهد داشت. لذا رسول خدا صلی الله علیه و آله فرموده‌اند: «نابودی زنان امّت من، در آن دو چیز سُرخ است: طلا و لباس نازک.»(۴) امام صادق علیه السلام نیز فرموده اند: «سزاوار نیست که زن مسلمان، لباسی بر تن کند که بدن وی را نمی‌پوشاند.»(۵)
◄لباس«شهرت»
در تعریف لباس شهرت آمده که پوشیدن آن در شأن فرد نیست و موجب شهرت کاذب و انگشت نما شدن او می شود و استفاده از آن از نظر رنگ، شکل، جنس یا نحوه دوخت خارج از عرف جامعه می باشد. امام صادق علیه السلام در این باره می فرماید: «ان الله یبغض شهره اللباس» خداوند دشمن کسی است که به واسطه لباس انگشت نما شود.»(۶)
◄لباس شهرت بر چند قسم است:
۱– لباس کمیاب: لباس منحصر بفرد و غیرمتعارفی که با الگوهای رایج جامعه سازگاری ندارد.
۲– لباسی که استفاده از آن در میان کفار، مشرکان و دشمنان اسلام رایج است: حضرت علی (ع) در این باره می فرماید: «لاتزال هذه الامه بخیر مالم یلبسوا لباس العجم و یطعموا اطعمه العجم فاذا فعلوا ذلک ضربهم الله بالذل» حال این امت همیشه نیکو خواهد بود تا زمانی که لباس بیگانگان را نپوشند و غذاهای آنان را نخورند و آن زمان که لباس و غذای بیگانگان را مصرف نمودند خداوند آن ها را ذلیل خواهد کرد.(۷)
۳– همانند سازی زن و مرد به یکدیگر در لباس: پیامبر(ص) فرمود: «لعن الله الرجل یلبس لبسه المرأه و المرأه تلبس لبس الرجل» خدا لعنت کند مردی را که لباس زن بپوشد و زنی که لباس مرد را بپوشد.(۸)
۴_ پوشیدن لباس تفاخر: لباس تفاخر، لباس مجلل، گرانقیمت و غیرمتعارفی است که برای فخرفروشی و تکبرورزی در میان مردم پوشیده می شود. این نوع لباس تقویت کننده صفت تکبر و خودکامگی در انسان است که حاکمان و سلاطین جور و نیز ثروتمندان دنیا پرست از آن بهره می گرفته اند. پیامبر (ص)در این باره می فرمایند: «من لبس ثوباً فاختال فیه حسف الله به من سفیر جهنم» کسی که لباس بپوشد و در آن لباس تکبر ورزد، خداوند او را به گوشه ای از جهنم فرو برد.»(۹)
۵_ لباس های مصور و نقش دار که موجب کم شخصیتی فرد می شود و در احادیث از پوشیدن آن ها نهی شده است.
◄پوشش جذّاب و تحریک کننده
جذّابیت و تحریک کنندگی، ممکن است به صورت آرایش سر و صورت، استفاده از انواع زیورآلات، مُد لباس، و یا استفاده از رنگ‌ها و پارچه‌های جذّاب باشد. همه این‌ها در مفهوم «تبرُّج» جمع می‌شوند که از ویژگی‌های زنان جاهلیت است.(۱۰) رسول خدا(ص)در ارتباط با کسب جذابیت و تحرک کنندگی از طریق آرایش می‌فرماید: «بدترین زنان شما، زنان آرایش کرده و متکبّر هستند.»(۱۱)
در قرآن کریم نیز آمده است: «[زنان] زینت خود را جز آن مقدار که ظاهر است، آشکار نسازند.»(۱۲)
زنها زینت خود را جز برای محارم نباید آشکار سازند. زینت زن، مرد را تحریک می‌کند و نتیجه‌اش به خطر افتادن امنیت خود زن است. آیا هیچ انسان خردمندی، دشمن عفاف و پاکی خویش را تحریک می‌کند؟!
◄پوشش تنگ و چسبان
پوشش‌های تنگ و چسبان نیز ویژگی پوشش‌های بازدارنده را ندارند. روزی پارچه‌ای قیمتی، ظریف و زیبا از یمن برای رسول خدا آوردند. ایشان پارچه را به یکی از یارانش هدیه کرد. پس از چند روز، آن لباس را بر تن وی ندید. علّت را که جویا شد، وی گفت: آن را به همسرم داده‌ام. حضرت فرمود: «به وی بگو زیر آن، لباس دیگری بپوشد؛ زیرا می‌ترسم که حجم بدنش را مشخص سازد.»(۱۳)
حضرت زهرا علیهاالسلام نیز قبل از شهادت، نگران پیکر بی‌جان خود بود که مبادا به هنگام تشییع، حجم آن برای نامحرم، نمایان گردد. لذا با راهنمایی اسماء، قرار بر این شد که پیکر ایشان را درون تابوت قرار دهند تا هنگام تشییع، از دید نامحرم، پنهان بماند.(۱۴)
پی نوشت
۱_ ر. ک: صحیح مسلم، ج ۴، ص ۲۱۹۲؛ السنن الکبری، ج ۲، ص ۲۳۴؛ مسند ابن حنبل، ج ۲، ص ۳۵۶؛ الجامع الصغیر، ج ۲، ص ۱۰۱، ح ۵۰۴۵
۲_ مسند ابن حنبل، ج ۲، ص ۲۲۳
۳_ سنن أبی داوود، ج ۲، ص ۲۷۰
۴_ تنبیه الخواطر، ج ۱، ص ۳
۵_الکافی، ج ۳، ص ۳۹۶، ح ۱۴
۶_ وسائل الشیعه، ج ۳، احکام الملابس، باب ۱۲، حدیث ۲
۷_ همان، ص ۳۵۶
۸_ میزان الحکمه، ج ۵، ص ۱۸
۹_ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۳۶۸
۱۰_ر. ک: سوره احزاب: آیه ۳۳؛ سوره نور، آیه ۶۰
۱۱_ السنن الکبری، ج ۷، ص ۸۲
۱۲_ سوره نور، آیه ۳۱
۱۳_ الطبقات الکبری، ج ۴، ص ۶۴؛ و نیز ر. ک: سنن أبی داوود، ج ۴، ص ۶۴، ح ۴۱۱۶؛ المجازات النبویه، ص ۱۶۶، ح ۱۲۶
۱۴_. ک: تهذیب الأحکام، ج ۱، ص ۴۶۹، ح ۱۵۴۰
نظرت چیه؟
نوشته اصلی توسط پریماه.
اون مرد رو میشناسم مسلمان و سید هست( آخوند نیست، یه شغل ساده داره، سیگار میکشه - اتفاقاً اون یکی مرد هم سیگار دستش بود - دو تا آدم معمولی منتها با طرز فکر متفاوت بودن )، تو اینجور کارا کمک میکنه نه بخاطر مسلمان بودن بخاطر اینکه ادما باید به همدیگه کمک کنن و اون اینو خوب فهمیده، من به شخصی مثل اون میگم بافرهنگ، عاقل و باشعور.
