منطقه ماخونیک متشکل از ۱۲ آبادی است که روستای ماخونیک بزرگترین آنها محسوب می شود. این روستا شامل ماخونیک، کفاز، چاپنسر، توتک، سفالبند، سولابست، لجونگ (سفلی و علیا)، کلاته بلوچ، دامدامه و میش نو، خارستو و جلارو است.یکی از عمده نشانه های فرهنگی روستای ماخونیک مسکن است که در نوع خود جالب و قابل توجه است چرا که بافت مس************ی روستا در دامنهٔ تپه و خانه ها به طور فشرده به هم و در گودی زمین ساخته شده اند، کف خانه حدود یک متر از سطح زمین پایین تر است و دارای یک درب کوتاه از تنه درختان است باید برای رفتن به داخل خانه دولا شده و به زحمت خود را داخل خانه کرد واغلب یکی دو پله درگاهی را به کف خانه متصل می کنند.
آداب و رسوم ساكنان روستا از نحوه قضاوت تا شیوه كشاورزی و از چگونگی تقسیم ارث تا بازی ها همگی از گذشته های دور جریان داشته و اغلب آنها دست نخورده باقی مانده است.
گفته می شود مردم ماخونیك تا ۵۰ سال پیش، چای نمی نوشیدند، شكار نمی كردند و اصلاً گوشت هم نمی خوردند و هنوز سیگار نمی كشند مردم ماخونیك این قبیل كارها را گناه می دانستند، ورود تلویزیون به این روستا به معنای ورود شیطان بود و اهالی تا چند سال پیش به تلویزیون می گفتند شیطان. آنها هرگز اجازه نمی دادند كودكان پای صفحه تلویزیون بنشینند و جادو شوند.
سرزمين افسانه ای داستان گاليور، روستاي ماخونيك كه در اطراف شهرستان سربیشه واقع شده است، به دليل قد و قامت كوتاه ساكنان آن به لي لي پوت مشهور است گرچه اين روستاي كوچك، تنها به خاطر قد و قامت مردمانش مشهور نشده است، بلكه دلايل ديگري نيز دارد. علت مشهورشدن روستاي ماخونيك در 142 كيلومتري شهرستان بيرجند واقع در استان خراسان جنوبی آداب، رسوم و فرهنگ خاص مردمانش است.