سل بطور عمده یک بیماری قابل انتقال از راه هوا است هنگام عطسه، سرفه، حرف زدن و خندیدن توسط بیمار مبتلا به سل ریوی قطراتی ریز حاوی میکروب سل در هوا پراکنده میمانند اگر فردی سالم در هوای الوده به این قطرات ریز تنفس کند میکوب سل وارد ریه های او خواهد شد.


سل چیست؟


سل یک بیماری عفونی واگیر است که دراثرمیکروبی به نام باسیل سل ایجاد میشود این میکروب معمولا (یعنی در80درصدموارد) ریه ها را مبتلا میکند ولی میتواند موجب ابتلای اعضای دیگر بدن مانند استخوانها، مفاصل ، مغز، کلیه، پوست و…. نیز بشود. بیماری سل از گذشته های دور در کشورهای مختلف دنیا وجود داشته و هنوز هم یک مشکل جهانی به حساب می اید. یک سوم مردم جهان (یعنی حدود2میلیارد نفر) بدون انکه احساس بیماری کنند میکروب سل را بصورت نهفته دربدن خود دارند.

سل چگونه انتقال می یابد؟

سل بطور عمده یک بیماری قابل انتقال از راه هوا است هنگام عطسه، سرفه، حرف زدن و خندیدن توسط بیمار مبتلا به سل ریوی قطراتی ریز حاوی میکروب سل در هوا پراکنده میمانند اگر فردی سالم در هوای الوده به این قطرات ریز تنفس کند میکوب سل وارد ریه های او خواهد شد.

اما برای انتقال بیماری تماس طولانی و نزدیک با بیمار لازم است میکروب سل از راه استفاده از ظروف غذا خوری و لباس و ملحفه انتقال نمی یابد. بیماری سل در محیط های شلوغ، کوچک، بدون تهویه مناسب، کم نور و مرطوب بیشتر انتقال می یابد.
پس از ورود میکروب سل به بدن چه اتفاقی می افتد؟

اغلب افراد پس از ورود میکروب به ریه ها هیچگاه بیمار نمی شوند زیرا سیستم دفاعی بدن آنها میکروب را مهار کرده و از تکثیران و ایجاد بیماری جلوگیری میکند در واقع میکروب سل به حالت نهفته و غیر فعال در بدن آنان وجود دارد و این افراد علائم بیماری را نداشته و میکروب را به دیگران انتقال نمی دهند.
از هر 10نفری که میکروب سل دربدن آنها وجود دارد تنها یک نفر در طول عمر خود ممکن است به بیماری فعال سل مبتلا شود.
این موضوع به علت ضعیف شدن سیستم دفاعی بدن و به دنبال آن فعالیت مجدد و تکثیر میکروب اتفاق می افتد و در این حالت بیماری میتواند از ریه ها به نقاط دیگر بدن نیز گسترش یابد.
چه افرادی بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری سل هستند؟

اگر چه همه افراد بشر استعداد ابتلا به بیماری سل را دارند اما افراد کم سن، افراد سالمند، افراد مبتلا به بیماری دیابت (مرض قند)، سوءتغذیه، سرطانها، نارسایی مزمن کلیه یا ایدز و همچنین افرادی که داروهای ضعیف کننده سیستم دفاعی بدن (نظیرکورتون و داروهای ضد سرطان) استفاده می کنند بیشتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به بیماری سل هستند.
آیا تمام انواع سل قابل انتقال به دیگران(مسری)است؟

خیر. افراد مبتلا به سل ریوی که در ازمایش میکروسکوپی خلط آنان میکروب سل مشاهده میشود و در اصطلاح مبتلا به”سل ریوی مسری”هستند عفونت را میشوند زیرا با هر عطسه یا سرفه تعداد زیادی میکروب را در هوا پراکنده می کنند.
بیماری چگونه تشخیص داده میشود؟

بیماری سل معمولا از طریق آزمایش میکروسکوپی خلط تشخیص داده می شود.
هر چند که گاه از کشت خلط عکسبرداری قفسه سینه و برخی آزمایشات دیگر نیز ممکن است کمک گرفته شود.
آیا سل قابل درمان است؟

بلی امروزه بیماران با درمان دارویی براحتی بهبود می یابند. البته طول مدت درمان حداقل6 ماه میباشد و مصرف منظم و کامل دارو شرط اصلی موفقیت درمان است.
لازم به ذکر است که دارو های سل یکبار در روز و بطور ناشتا مصرف میشوند البته لازم به ذکراست که اغلب بیماران 2 هفته پس از آغاز درمان موثر دیگر نمی توانند بیماری را به دیگران منتقل کنند. خدمات تشخیصی و درمانی سل در کلیه ی مراکز بهداشتی درمانی و خانه های بهداشت کشور”بطور رایگان” ارائه می شود.

راهبرد داتس

dots چیست؟

داتس “
dots“فرایندی است که در طی آن بیمار مبتلا به سل داروهای روزانه ی خود را با نظارت مستقیم و مشاهده ی کارمند بهداشتی یا فرد آموزش دیده مصرف می کند.
به این ترتیب از قطع خود سرانه ی خوردن دارو بدلیل طولانی بودن دوره ی درمان جلوگیری می شود.
این راهبرد به عنوان موثرترین اقدام در کنترل سل شناخته شده است و ضمن حمایت و تشویق بیمار برای ادامه ی درمان. بروز عوارض دارویی احتمالی را به موقع شناسایی کرده و تکمیل دوره ی درمان را تضمین می کند.
خطر های قطع خود سرانه ی درمان و یا مصرف نامنظم و ناکامل
داروهای ضد سل چیست؟

-بازگشت مجدد بیماری
-عدم بهبود بیماری
-مقاوم شدن میکروب های سل نسبت به دارو های موجود
-تداوم انتقال بیماری به دیگران (هر فرد مبتلا به سل ریوی در صورت عدم درمان می تواند سالانه بطور متوسط میکروب بیماری را به 10 تا 15 فرد سالم انتقال دهد)
-پیشرفت بیماری و مرگ
چگونه میتوان از ابتلا به سل پیشگیری کرد؟

یک- تشخیص به موقع و درمان کامل بیماران (که موثرترین روش پیشگیری از ابتلای اطرافیان به سل محسوب می شود)
دو- بررسی افراد خانواده و کسانیکه با بیمار تماس نزدیک داشته اند (بویژه کودکان زیر6 سال) از نظر ابتلا به سل
سه- تزریق واکسن ب ث ژ به کلیه ی نوزادان در بدو تولد جهت جلوگیری از ایجاد اشکال شدید و کشنده ی بیماری سل در سنین کودکی
چهار- داشتن رفتارهای سالم و بهداشتی نظیر تغذیه مناسب. پوشاندن دهان و بینی با دستمال درهنگام سرفه و عطسه. خود داری از ریختن آب دهان و خلط روی زمین و خود داری از مصرف سیگار
پنج- درمان پیشگیرانه ی دارویی برای افراد در معرض خطر بیشتر برای ابتلابه سل (مانند کودکان زیر6 سال در تماس با بیمار مبتلا به سل ریوی مسری و افراد مبتلا به ویروس ایدز)
***انگ و بدنامی ناشی از بیماری سل در افکار مردم جامعه (که امری کاملا اشتباه می باشد)
متاسفانه در برخی موارد مانع از مراجعه ی به موقع و درمان بیماران می شود . بیایید با ارائه ی اطلاعات درست به دیگران با این مشکل مقابله کنیم.