معالجه ی وسواس عملی به جلسه های روان درمانی مختلف و همینطور اطلاعات دقیق‌تری از مسئله های مربوط به شخص احتیاج دارد. وسواس شامل سه نوع وسواس فکری و وسواس عملی یا تلفیقی از این دو یعنی وسواس فکری و عملی می باشد.



وسواس فکری



همان تفکرات یا تصویرهای ذهنی یا ناگهانی یا میل به انجام دادن کاری یا بیان کردن چیزی می باشد که شخص را ناراحت خواهد کرد و مدام هم در ذهن تکرار می شود.

از جمله ترس داشتن از نجس شدن ، ترس داشتن از دست زدن به مواد آلوده ، ترس از کشتن شخص به خصوصی مانند نزدیکان و افرادی که شخص به آنها علاقه دارد و همین طور ترس از فراموش کردن انجام کاری مانند قفل کردن در بستن شیر گاز یا ترس از مبتلا شدن به بیماری مانند ایدز یا سرطان و غیره می باشند.



وسواس عملی



برخوردهایی می باشد که شخص احساس می کند مجبور می باشد آنها را به تکرار کردن بپردازد تا اضطراب او کاهش پیدا کند یا جلوی یک اتفاق بد گرفته شدن برسد.

از انواع آن می‌توان به شست و شو و آبکشی به طور دائم و طولانی مدت مانند شستن مکرر دست‌ها در طول روز ، ارزیابی کردن به صورت افراطی مانند چندین بار قفل کردن در، اعمال تکراری مانند ۱۶ بار چراغ را خاموش کردن ، جمع کردن و انبار کردن چیزهای بدون مصرف یا وسیله های غیر قابل استفاده و قرار دادن اشیا و مسیرها به طور قرینه یا بر طبق یک نظم بخصوص و غیره اشاره دارد.



بیشتر افرادی که از این اختلال در حال رنج می باشند می‌دانند که ترس آنها واقع‌بینانه نمی باشد ولی در عین حال نمی توانند برخورد خود را مدیریت کنند که انگار که مجبور می باشند این کارهای تکراری را انجام بدهند .
در پژوهشی که در مرکز های درمانی در سال جاری صورت گرفته معین شد که شایع‌ترین علائم های وسواس عملی شامل وسواس عملی متفرقه ، نظافت و شست و شو کردن می باشد.



وسواس فکری و عملی



اشخاصی که گرفتار این نوع وسواس می باشند هم تفکرات ناراحت کننده و هم برخورد های تکرار شونده را به تجربه کردن می‌پردازد.



دردسرهای وسواس



وسواس می تواند مشکل های جدی برای شخص به وجود آورد که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:



۱. این اشخاص از ساعت های فراوانی در طول روز به انجام دادن برخوردهای وسواسی می پردازند که به همین علت فرصت کافی برای رسیدگی به امور خانواده را دارا نمی باشند.



۲. بیشتر این اشخاص از رفتن به مکان ها و واقع شدن در شرایط هایی که در آنها اضطراب به وجود می‌آید خودداری خواهند کرد و در بیشتر وقتها شخص یا اشخاصی در خانواده مجبور می باشند به آنها کمک کنند تا از عهده انجام دادن تشریفات وسواسی بر آیند.



وسواس در چه افرادی بیشتر آشکار خواهد شد؟



- تجربه ها نشانگر این می باشد که وسواس همگام با بلوغ در اشخاص پایه می گیرد و به ندرت رشد خواهد کرد و البته اگر در آن ایام موقعیت برای معالجه مساعد باشد آسان‌تر می‌توان به معالجه پرداخت و گرنه این بیماری مداوم و رو به رشد پیدا خواهد کرد.



- ارزیابی های علمی نشانگر این می باشد که وضع هوشی اشخاص وسواسی در سطح متوسط و حتی بالاتر از حد متوسط می‌باشد. وسواس هایی که هوش اندک یا با درجه ضعیف دارا می باشند بسیار کم هستند و بر این اساس برخورد آنها نباید حمل بر کم هوشیشان بشود.



- تجربه ها نشانگر این می باشد که آنهایی که در زندگی فردی حساس می باشند امکان مبتلا شدن به بیماری وسواس در آنها بیشتر می باشد و همین طور در میان فرزندانی که والدینشان به طور معمول آنها را محکوم می کنند این بیماری بیشتر مشاهده خواهد شد و حتی گاهی وسواس اشخاص در بزرگسالی نشأت گرفته از منع های شدید در دوران کودکی و نوجوانی و جوانی آنها می باشد.



معالجه ی وسواس



برای اینکه بتوان با وسواس خود به مقابله کردن بپردازید در ابتدا باید بدانید که اختلال وسواس فکری و عملی به چه صورت ایجاد شده است که بیشتر اوقات تفکراتی که موجب نگران شدن اشخاص مبتلا به وسواس خواهد شد با عقیده ها و ارزش های آنها در تقابل می باشد به طور مثال یک مادر دلسوز می ترسد از این که مبادا به فرزندش صدمه برسد.

به صورت کلی هرچه بیشتر تلاش کنید درباره ی چیزی فکر نکنید، در آخر بیشتر به آن فکر خواهید کرد.



باید همین حالا این را به امتحان کردن بپردازید و تلاش کنید به مدت ۶۰ ثانیه به یک فیل صورتی فکر نکنید به احتمال زیاد اولین چیزی که به ذهن شما می آید آن چیزی می باشد که تلاش کنید آن تصور را نکنید یعنی یک فیل صورتی.
هنگامی که آدم ها متوجه می شوند که نمی توانند از تفکرات ناراحت‌کننده خود دوری کنند به فکر راهکارهای دیگری برای کم شدن اضطراب می‌افتند و امکان دارد کارهایی مثل شستن زیاد دست ها را به انجام دادن بپردازند که این کارها به طور معمول اضطراب آنها را کم خواهد کرد.

فقط مشکل اینجا می باشد که رها شدن از اضطراب موقتی می باشد و خیلی زود موقعیت به گونه ای می رسد که آنها باید آن عمل را بیشتر و بیشتر به انجام دادن بپردازند تا حالشان بهبود پیدا کند و این عمل خیلی زود به یک برخورد وسواسی منجر خواهد شد.



درمان رفتار شناختی



یکی دیگر از شیوه های معالجه ی وسواس درمان رفتاری شناختی می باشد که هدف این شیوه درمانی این می باشد که شخص آموزش ببیند اضطراب خود را بدون انجام دادن رفتارهای وسواسی مدیریت کند که در این معالجه شما راهبردهای مانند تمرین های آرام سازی و روش های تفکر که موجب کم شدن استرس می شوند را آموزش خواهید دید.


منبع:مقالات کانون مشاوران ایران