اگرچه در نسل های قبل، پدر و مادری کردن به عناون یکی از نقش های رایج مطرح بود که بدون نیاز به دریافت آموزش خاصی، صورت می پذیرفت، اما امروزه یادگیری مهارت والدگری موثر به یکی از مهم ترین مقوله های تربیتی تبدیل شده است.
پیچیدگی جوامع، مطرح شدن نیازهای جدید، تفاوت های رفتاری کودکان امروز با گذشته و مشغله ی والدین، لزوم یادگیری مهارت والدگری را بیش از پیش پررنگ کرده است.
اگرچه انجام صحیح این نقش نیازمند طی دوره های تخصصی و یا مطالعه ی کتاب های مختلف است، اما فرزندپروری صحیح از مجموعه ای از اصول تغییر رفتار پیروی می کند که با آگاهی از آن ها می توانید بسیار موثر واقع شوید.
برای آگاهی بیشتر از این اصول با ادامه ی مطلب همراه باشید:
۱٫ برنامه ی انضباطی قاطعانه ای داشته باشید.
انضباط یکی از مهم ترین و چالش برانگیز ترین دغدغه های والدین است.
برای موفقیت در این چالش نیازمند آن هستید که از از اصل اساسی انضباط اگاه شوید.
بر اساس اصول تربیت دموکراتیک، اعمال زور، اجبار، باید و نباید و روش های سنتی انضباطی، نه تنها کودک تان را مسئولیت پذیر نخواهد کرد بلکه منجر به شکل گیری حالتی از تدافع و مقاومت نسبت به قوانین نیز می شود.
برای حل این مشکل می توانید به شیوه ی زیر عمل کنید:
• انتظارات خود را به صورت شفاف و روشن مطرح کند.
• اجازه دهید تا کودک با پیامدهای عدم رعایت قوانین انضباطی روبه رو شود.
به عنوان مثال، پیامد حاضر نشدن بر سر میز شام می تواند گرسنه ماندن باشد و قرار نیست پس از این قانون شکنی، از کودک برای غذاخوردن خواهش کنید.
• برای رعایت نظم می توانید از روش زیر استفاده کنید.
اگر اتاق کودک تان شما پر از وسایل بازی، لباس و وسایل اضافی است و او معمولا آن هارا مرتب نمی کند، یک روش مفید برای رفع این مشکل، استفاده از “جعبه جمعه” است.
شما می توانید قانونی را درخانه وضع کنید که هرروز ساعت ۸ شب با یک جعبه در خانه راه بروید وهر وسیله ای را که روی زمین افتاده است برداشته و در جعبه بیندازید.
سپس جعبه را در کمد گذاشته و تا جمعه به آن دست نزنید.
تمام افراد خانواده باید متوجه شوند که اگر وسیله ای را روی زمین بیندازند و یا سرجای خود نگذارند، این وسیله تا جمعه درجعبه نگهداری می شود وحق استفاده از آن را نخواهند داشت.
این قانون را برای تمام اعضای خانواده استفاده کنید و هیچ استثنایی برای آن قائل نشوید. با اجرای این روش خواهید دید که پس از مدتی در خانه شما همه چیز در جای خود قرار خواهد گرفت!
• در وضع اولیه ی قوانین، مستبدانه عمل کنید.
بهتر است در طی یک گفت و گو، نظرات کودک را نیز جویا شوید و با موافقت او به وضع قوانین بپردازید تا ضمانت اجرایی آن ها را بلاتر ببرید.
به عنوان مثال، “بیا تا با هم در مورد ساعت غذا خوردن برنامه بریزیم..”
در طی این گفت و گو نظرات کودک را نیز بشنوید و پیامدهای عدم رعایت قانون را نیز بدون اعمال تهدید و تنبیه، یادآوری کنید.
مهم ترین اصل مربوط به تغییر و اصلاح رفتار به این نکته اشاره دارد که رفتارهای مطلوب را تشویق کنید و رفتارهای نامطلوب را نادیده بگیرید.
به عنوان مثال اگر فرزندتان نسبت به دیروز، منظم تر شده است، او را تشویق کنید و اگر کلمه ی زشتی را به کار می برد نسبت به آن بی تفاوت باشید تا فراموش شود.
بر اساس اصول رفتاردرمانی، نادیده گفتن هر گونه رفتاری منجر به خاموش آن خواهد شد.
بنابراین می توانید از این روش برای خاموش سازی رفتارهای نامطلوبی مانند حرف های نامناسب، بی احترامی و.. استفاده کنید.
۳٫ به فرزندتان مسئولیت دهید.
فرقی نمی کند که فرزندتان چند سال دارد.
آموزش مسئولیت پذیری از سال های اولیه ی زندگی آغاز می شود.
به عنوان مثال یک کودک سه ساله می تواند در آوردن قاشق، برخی از ظروف و.. کمک کند.
بنابراین از طریق مشارکت دادن، بذر مسئولیت پذیری را در وجود فرزندتان نهادینه کنید و به هیچ وجه منتظر نمانید تا بزرگ شود و تبدیل به فردی مستقل و مسئول شود.
مشاورانه
مشاوره خانواده
مشاوره ازدواج
مشاوره تلفنی
مشاوره آنلاین
تست روانشناسی
مشاوره روانشناسی
مشاوره جنسی
اختلال روانی
استخدام روانشناس و روانسنج
۴٫ باید و نباید ها را کنار بگذارید.
وضع بیش از حد قوانین و باید و نباید فرزندتان را نسبت به قانون بی میل، لجباز و سرکش خواهد کرد.
پس از مدتی او با حجم زیادی از بایدها مواجه شده که نمی داند کدام یک مهم تر از دیگری است.
قرار گرفتن در چنین وضعیتی می تواند بسیار سردرگم کننده باشد و فرد را به سرکشی از همه ی قوانین وادارد.
در نتیجه ی این فرایند، ممکن است احساس کنید این فرزندتان است که در حال سرکشی است در حالیکه شیوه ی رفتاری شما به عنوان والدین آغاز کننده ی این چرخه ی رفتاری است.
۵٫ نظرات و احساسات خود را بیان کنید.
بیان نظرات و احساسات شخصی این فرصت را فراهم می کن که فرزندتان نیز به ابراز عقایدش بپردازد.
از این طریق می توانید او را در برابر حملات انفجاری خشم، مواضع منفعلانه، اطاعت پذیری بیش از حد از اطرافیان و احتمال سوء استفاده در امان نگه دارید.
بهتر است در مورد اتفاقات مهم روزمره، نظر و احساس فرزندتان را نیز جویا شوید تا دریابد که فردی مهم، ارزشمند و صاحب دیدگاه است.
۶٫ انتظارات تان را شفاف و واضح بیان کنید.
کودکان در مرحله ی عملیات عینی، نیازمند آن هستند که با همه چیز به صورت عینی و واضح روبه رو شوند.
به همین دلیل گفته می شود که در بیان مسایل مختلف، استفاده از بازی و ابزارهای عینی در اولویت است.
در زمینه بیان انتظارات نیز، جملات ابهام آمیز؛ کنایه، ایما و اشاره می تواند بسیار گیچ کننده باشد.
به عنوان مثال فرزندتان از مدرسه آمده است و امتحان ریاضی اش را بد داده.
گفتن این جمله که : “آفرین خوب جواب زحمتای منو دادی!” می تواند کاملا گیج کننده باشد.
مشاوره خانواده
۷٫ حالات کلامی و غیر کلامی تان را هماهنگ کنید.
به خاطر داشته باشید که در تبادل پیام های بین فردی، این تنها زبان شما نیست که سخن می گوید.
حالات غیر کلامی از جمله ایما، اشاره و زبان بدن تان نیز می تواند پیام های زیادی را منتقل کند.
به عنوان مثال در صورتی که به فرزندتان در مورد نامرتب بودن اتاقش تذکر می دهید، لازم است زبان بدن تان نیز گویای همین مساله باشد.
۸٫ راه حل مدار باشید.
تعداد زیادی از والدین در حین ایجاد مشکلات ارتباطی با فرزندشان به دنبال یافتن مقصر هستند.
از دیدگاه آن ها کم شدن نمره ی درس ریاضی بخاطر آن است که بچه بازی گوشی کرده و یا به اندازه کافی درس نخوانده است.
نا مرتب بودن اتاق به معنای لجبازی و سرکشی کودک است و مثال هایی از این قبیل.
در صورتی که بتوانید از دیدگاه مشکل محور فاصله بگیرید و راه حل مدار باشید، مشکلات کاملا متفاوت خواهند شد.
به عنوان مثال بجای سرزنش فرزندتان بخاطر کم شدن نمره ی ریاضی، با او گفت و گویی شکل دهید و دلایل موجود را بررسی کنید.
در این شرایط خواهید توانست مشکلات را به صورت دقیق تر بررسی کنید و راه حل های کارآمدی بیابید.
با رعایت این اصول و رعایت صبر، پشتکار و استمرار خواهید توانست به والدینی موثر و مقتدر تبدیل شوید و فرزندپروری را به فعالیتی شوق انگیز و مفرح تبدیل کنید.
نویسنده :مشاورانه
منبع :هشت اصل يادگيري والدگري موثر- مشاورانه
نظرت چیه؟