آیا به تازگی باردار شده اید و نمی دانید لرزش های شکمتان به خاطر تکان خوردن جنین تان است یا فقط به دلیل گازهای شکمی است؟ یا اینکه در اواخر دوران بارداری هستید و نمی دانید چندین بار در طی روز باید حرکت و تکان های فرزندتان را حس کنید؟
حرکات جنین در بارداری های مختلف متفاوت می باشد ولی همواره به عنوان نشانه ای از سلامت جنین شناخته می شود. در اینجا به بررسی آنچه که در مورد حرکات جنین در رحم باید بدانید، می پردازیم که شامل مواردی مانند "چه زمانی باید منتظر حرکت جنین بود"، "چه حرکاتی نشانگر سلامتی و عادی بودن جنین است" و در نهایت نکاتی در مورد چگونگی وادار نمودن جنین به لگد زدن می پردازیم.
عبارت اولین تکان به چه معناست؟
عبارت اولین تکان زمانی استفاده می گردد که مادر برای اولین بار حرکت جنین را در رحم خود احساس می کند معادل پزشکی دقیق تر برای این عبارت اولین جنبش جنین می باشد. ریشه اصلی کلمه ی معادل لاتین آن از فعل زنده بودن می باشد، بدین صورت که در دوران های گذشته که تکنولوژی معاصر وجود نداشته، این حرکت (اولین لگد زدن جنین) بیانگر زنده بودن جنین بوده است.
در حال حاضر ما دارای دستگاه های فراصوت، مانیتورینگ ضربان قلب جنین و سایر تجهیزات هستیم که بودن جنین قبل از انجام حرکت از سوی جنین را نشان می دهد. اما در دوران های گذشته، اولین حرکت نشان دهنده سلامت جنین و همچنین ادامه دار بودن بارداری بوده است.
چه زمانی اولین حرکت جنين اتفاق می افتد؟
در زمان بارداری جنین خیلی زود شروع به حرکت می کند، بنابراین عبارت "اولین حرکت" به نوبه خود مقداری گمراه کننده می باشد. عبارت " اولین حرکت جنین" در واقع به اولین جنبش جنین در رحم مادر اشاره ندارد، بلکه بیانگر اولین زمانی است که مادر حرکت جنین را در شکم خود حس می کند. مادرانی که اولین تجربه بارداری خود را می گذارند معمولا در هفته های شانزدهم تا بیست و پنجم ، اولین حرکت جنین را احساس می کنند. ولی این امر در مادرانی که تجربه چندين زایمان را دارند، متفاوت است و آنها معمولا زود تر اولین حرکت جنین خود را احساس می کنند.
این تفاوت در زمان احساس اولین حرکت جنین در مادر باردار به عوامل مختلفی بستگی دارد مانند:
- سطح فعالیت جنین
برخی جنین ها در دوره بارداری نسبت به بقیه فعالتر بوده که این امر بر روی تعداد و قدرت لگدهایی که می زنند، تاثیرگذار است.
- سطح فعالیت مادر
مادران بارداری که فعالیت بیشتری دارند نسبت به مادران کم تحرک، حرکت های جنین را در طول روز کمتر حس می کنند.
- آشنا بودن حواس مادر به حرکت جنین
مادرانی که تجربه بارداری دارند، نسبت به آنهایی که برای بار اول بارداری را تجربه می کنند، حرکت جنین را بهتر حس کرده و می شناسند.
- مکان قرارگیری جفت
چنانچه جفت در دیواره ی جلویی رحم شما قرار گرفته باشد، شانس کمتری برای احساس حرکت های جنین خواهید داشت و احتمالا آن را دیر تر حس می کنید.
- سایز کلی اندام مادر
مادرانی که دارای وزن زیادی می باشند، ممکن است زمان بیشتری را منتظر احساس کردن حرکت جنین از روی سطح بیرونی شکم باشند ( زمانی که دستان خود را روی شکم قرار می دهند) هر چند که هنوز تحقیقات نشان نمی دهند که آیا وزن مادر بر روی احساس کردن حرکت جنین در درون شکم نیز تاثیر می گذارد یا خیر؟
حرکات جنین چه حسی را به مادر منتقل می کند؟
جنین زمانی که در رحم می باشد بسیار فعال است، دست ها و پاهای خود را کشیده، از روی هیجان لگد زده، بوسیله آرنج های خود به شما ضربه می زند و حتی ممکن است غلت زده و بدن خود را بکشد. البته قدرت، دفعات و شدت حرکات جنین به عواملی مانند اینکه شما در چه دوره ای از بارداری قرار داشته و اینکه جنین در رحم مادر دارای چه مقدار فضا برای فعالیت می باشد، متفاوت است. با توجه به دلايل فوق احساس شما در زمانی که جنین در حال فعالیت است، بسیار متفاوت می باشد.
اکثر مادران حس حرکات جنین را اینگونه توصیف می کنند، احساس لرزش، لگدهای تند و سریع، کشش های آرام، فشار ظریف، غلت زدن آرام، چرخش، جست و خیز کردن، انقباض و کشش ماهیچه ای.
چنانچه شما اولین بارداری خود را تجربه می کنید، ممکن است تشخیص تفاوت های میان حرکت های اولیه جنین و احساس سایر حرکت های شکمی، اندکی سخت به نظر بیاید. مانند احساس گاز و نفخ شکمی، احساس گرسنگی حرکت های روده ای و یا سایر حرکت های درون شکم. علاوه بر این اندام های داخلی بدن شما در اثر بارداری مقداری به هم فشرده شده و ممکن است شما احساسی غیرطبیعی داشته باشید، این در حالیست که شما به زودی در تشخیص انقباض های درونی خود و حرکت جنین در شکمتان بسیار حرفه ای خواهید شد. در همین راستا در بارداری های بعدی خود بسیار زودتر حرکت جنین را احساس خواهید کرد.
آیا فعال بودن جنین در رحم نشانه بیش فعالی کودک در آینده می باشد؟
برخی مادران موقعی که جنین در شکمشان لگد می زند، به شوخی عنوان می کنند " کودکمان در آینده قصد دارد فوتبالیست شود" در حالی که هدف از بیان این جمله تنها شوخی و مزاح می باشد ولی شاید باورش سخت باشد که آیا چنانچه جنین در رحم مادر بسیار فعال باشد، امکان بیش فعالی او در دوران خردسالی وجود دارد! بطور واضح فعالیت های جنین در دوران بارداری معیار مناسب و قابل اعتمادی جهت تشخیص رفتارهای وی پس از تولد نخواهد بود. اگر چه تحقیقات علمی مشخص کرده است که احتمال رابطه کمی میان آن دو وجود دارد ولی در عین حال موارد متناقضی هم مشاهده گردیده است. بدین معنی که برخی از کودکانی که در دوران جنینی حرکات زیادی در رحم مادر داشته اند در دوران خردسالی نیز نسبت به سایر کودکان فعالتر بوده اند، ولی از سوی دیگر همین کودکان در بعضی موارد نیز بعد از تولد نسبت به بقیه کودکان از فعالیت کمتری برخوردار بودند.
معمولا تعداد حرکات و جنبش جنين من چقدر باید باشد؟
جنین شما بصورت تقریبی در هر ساعت ۳۰ دفعه تکان می خورد ولی این بدان معنی نیست که شما باید تمامی حرکات را حس کنید. به علاوه او به دلیل خوابیدن های مکرر، ممکن است در بعضی مواقع بدون تحرک باشد. بنابراین شما قادر به حس کردن تمامی حرکت های جنین خود نخواهید بود. بطور کلی بیشترین حرکت های جنین اغلب در اواخر دوره سه ماهه دوم و اوایل دوره سه ماهه سوم اتفاق می افتد. در اواخر دوران بارداری، باید انتظار کمتر شدن فعالیت های جنین را داشته باشید ولی نه بصورت کامل، زیرا فرزندتان دیگر از حرکت کردن در این فضای کم خسته شده است. اگر در مورد حرکت های جنین خود نگران هستید، تعداد حرکت های او را در یک بازه زمانی دو ساعته زیر نظر داشته باشید. تعداد حداقل ۸ حرکت از سوی جنین طبیعی و نرمال می باشد.
چگونه جنین خود را وادار به حرکت کنيم؟
شما تا وقتی که حرکت جنین خود را بصورت منظم تری احساس و ثبت نکنید، چندان کاری در جهت سرعت بخشیدن به تعداد حرکات او نمی توانید انجام دهید. در اینجا مواردی وجود دارد که شما می توانید جنین خود را به پاسخ دادن ترغیب کنید.
اگر می خواهید حرکات جنین خود را احساس کنید، لطفا این راه ها را امتحان کنید:
- استراحت در زمان غروب آفتاب
در زمان غروب آفتاب جنین ها بیشترین حرکت را در رحم مادر دارند، بنابراین غروب آفتاب بهترین لحظه ای است که می توانید یک حرکت کوچک را احساس کنید. در طول روز به دلیل حرکت ها و قدم زدن های خود، ممکن است حرکات او را متوجه نشوید اما هنگام استراحت کردن و تمرکز بر حرکات او بدون شک آنها را بهتر درک خواهید کرد.
- به سمت چپ دراز بکشید
خوابیدن به سمت چپ بدن باعث افزایش جریان خون به سمت بدن جنین شده که می تواند او را به فعالیت بیشتر ترغیب کند.
- پخش موزیک با صدای مناسب
جنین در هفته بیست و پنجم بارداری به محرک های صوتی واکنش نشان می دهند. اگرچه رحم مادر محیطی کاملا پر سر و صدا و شلوغ است. جهت ترغیب جنین به تحرک بیشتر، موزیک را با صدای بلند پخش کرده و منتظر واکنش جنین خود باشید. اگر واکنشی رخ نداد با جنین خود صحبت کنید، آنها اغلب به صدای مادرشان پاسخ می دهند.
- استفاده از چراغ قوه
جنین ها به محرک های تصویری نیز واکنش نشان داده و چنانچه چراغ قوه را روی شکم خود قرار دهید، جنین می تواند نور را از درون شکم شما مشاهده کند. تقریبا می توان گفت این راهی موثر برای ترغیب جنین به تحرک می باشد، اما توجه داشته باشید این روش نباید زیاد مورد استفاده قرار گیرد زیرا جامعه پزشکی چندان با این روش موافق نیست، به دلیل اینکه احتمال به هم خوردن آرامش جنین و عصبی شدن او وجود دارد.
- خوردن غذاهای محرک
جنین آن چیزی را می خورد که شما می خورید. بنابراین غذاهای محرک مانند کافئین و قند می تواند جنین شما را همانند خود شما سرشار از انرژی کند. توجه داشته باشید که به هیچ عنوان در خوردن کافئین زیاده روی نکنید به طوری که مادران باردار باید مصرف قهوه را به یک فنجان در هر شبانه روز محدود کنند.
- نوشیدن یک لیوان آب میوه
اگر شما می خواهید تاثیر قند را در افزایش انرژی جنین خود ببینید، لطفا یک لیوان آب میوه بنوشید.
چه زمانی باید نگران عدم احساس کردن حرکت های جنین خود باشم؟
مواردی بسیاری وجود دارد که فرآیند حاملگی را پیچیده می کند و این حقیقت که شما نمی توانید فرزند خود را ببینید، شما را مضطرب و نگران می سازد که آیا حال او خوب است؟
همانند مادران دوران های قدیم، حرکت های قابل شناسایی جنین بصورت روزانه تنها عاملی است که به مادران اطمینان می دهد که فرزند کوچک آنها در سلامت کامل است. بنابراین منطقی است چنانچه حرکات جنین خود را به همان ترتیبی که به آن عادت نموده اید، احساس نکردید، در مورد سلامت آن نگران باشید.
اگر چه همیشه این امکان وجود دارد که شما تنها به دلیل اینکه مشغول بوده و یا سرگرم فعالیت های روزمره خود هستید، متوجه حرکت های جنین خود نشده باشید. قبل از اینکه نگران شوید، هوشیارانه تلاش کنید حرکت های جنین خود را بررسی و بشمارید.
همچنین مقداری آب میوه نوشیده یا خوراکی دارای قند میل کنید، سپس به سمت چپ بخوابید تا جریان خون بیشتری به سمت جنین روانه شود. حالا برای مدت دو ساعت تعداد حرکات او را تحت نظر بگیرید.
جنین ها حدود ۹۰ الى ۹۵ درصد زمانی را که در رحم مادر هستند در خواب به سر می برند در حالی که طول زمان هر نوبت خواب آنها در حدود یک تا دو ساعت می باشد.
اگر تعداد حرکت های مشخص شده جنین شما کمتر از ۸ عدد در دو ساعت بود، با دکتر خود تماس گرفته و نگرانی های خود را با او در میان بگذارید تا مشخص گردد که آیا نیاز به آزمایشات بیشتر وجود دارد؟
چرا باید حرکات جنین را بطور منظم تحت نظر بگیرم؟
یکی از بهترین راه ها برای رها شدن از نگرانی ها در مورد سلامت جنین، تحت نظر گرفتن حرکت های جنین، نه تنها در زمانی که نگران هستید بلکه بصورت منظم و روتین می باشد.
تحت نظر گرفتن روزانه حرکات جنین به شما در شناسایی الگوهای فعالیت او کمک کرده و شما را مجبور به یک استراحت هدفمند برای ثبت و محاسبه حرکات می کند.
تحت نظر گرفتن حرکات بصورت روتین و منظم به شما این امکان را می دهد که در صورت بروز نگرانی، اطلاعات موثق و مستدلی را به پزشک خود ارائه دهید. همچنین تحت نظر گرفتن حرکات جنین به شما، قبل از اینکه روزی به خود بگویید "خدایا فکر می کنم چند روزی است که حرکات فرزندم را حس نمی کنم" در فهمیدن کاهش قابل توجه حرکات او کمک می کند. در صورت تحت نظر نگرفتن جنین، نتیجه تشخیص ها می تواند نادرست و غیردقیق باشد.
چگونه می توانم حرکات جنین خود را تحت نظر بگیرم؟
معمولا توصیه می شود که در حدود هفته بیست و هشتم بارداری، شروع به شمردن حرکات جنین بصورت روزانه کنید. پزشک ممکن است در صورت وجود زایمان با ریسک بالا به شما توصیه نماید که محاسبه حرکات جنین را از ۲ الی ۳ هفته زودتر آغاز کنید. چنانچه شما زودتر از این موعد شروع به محاسبه حرکت های جنین خود کنید، این احتمال وجود دارد که شناسایی جنبش ها بصورت روتین و منظم، مقداری سخت باشد.
اگر خواهان تحت نظر گرفتن حرکت جنین بصورت روتین و منظم هستید، مطالب زیر را مرور نماييد:
- تصمیم بگیرید که چگونه می خواهید تعداد لگدهای جنین را ثبت کنید؟
راه های زیادی برای ثبت حرکات جنین وجود دارد، منتهی این نکته را مد نظر داشته باشید که تمامی اطلاعات را سازماندهی کرده و بصورت مدون نگاه دارید. قبل از شروع روشی را که از همه برای شما مناسبتر است انتخاب کنید. مانند: نوشتن در دفترچه یادداشت، در تقویم خانوادگی خود بنویسید، دانلود کردن چارت هایی که مخصوص این مورد هستند، ثبت موارد در تقویم گوشی همراه، استفاده از اپلیکیشن ها
- انتخاب زمان مناسب در هر روز برای شمارش لگدهای جنين
در زمان تحت نظرگرفتن حرکت های جنین بسیار مهم است که شمارش ها در یک زمان مشابه بصورت روزانه انجام گیرد. به منظور ثبت دقیق حرکات و همچنین یادآوری اینکه چه زمانی کاهش چشمگیری در فعالیت رخ داده است، ساعتی را برای تحت نظر گرفتن انتخاب کنید که بتوانید کاملا استراحت کرده و سپس شمارش را آغاز کنید. زمانی را برگزینید که جنین شما بیشترین فعالیت را دارد که اغلب در هنگام غروب می باشد.
- به سمت چپ دراز بکشید
خوابیدن به سمت چپ باعث افزایش جریان خون به سمت جنین شده و همچنین به جنین فضای بیشتری را برای حرکت می دهد. علاوه بر این از به خواب رفتن جنین بر اثر فعالیت نیز جلوگیری می کند. به یاد داشته باشید در زمان شمارش حرکت های جنین، شما باید شرایطی ایجاد کنید که او تمایل بیشتری برای حرکت داشته باشد.
- کودک خود را تحریک نکنید
راه های مطمئن زیادی را می توانید برای ترغیب جنین به حرکت انجام دهید. چنانچه احساس کرده اید که جنین شما در یک بازه زمانی کاملا بی تحرک است، می توانید از روش هایی برای تحریک او استفاده نمایید. اما به یاد داشته باشید برای تحت نظر گرفتن منظم و روزانه، کار خاصی را برای تحریک او به حرکت انجام ندهید، چون شما در پی ثبت حرکات منظم و روتین آنها هستید.
- زمان انجام نظارت برجين را فراموش نکنید
زمانی که قصد انجام نظارت های روزانه را دارید ، زمان را یادداشت کرده و یا از زمان سنج موبایل خود بهره ببرید.
- دہ حرکت جنین را بشمارید
زمانیکه شروع به شمردن حرکت های جنین می کنید باید تمامی حرکت های جنین خود را زیر نظر بگیرید مانند چرخش، کشش دست ها و پاها، ضربه های آرنج و ... تمامی این حرکات باید شمارده شوند. سعی کنید حداقل ۱۰ حرکت را بشمارید. ممکن است در طول زمان تحت نظر گرفتن جنین، وقفه ای بین حرکت های جنین اتفاق بیفتد، در این حالت برای اینکه تعداد حرکت های قبلی جنین از خاطرتان نرود، آنها را یادداشت کرده تا بتوانید در نهایت شمارش دقیقی داشته باشید.
- پس از ثبت ۱۰ حرکت شمارش را متوقف کنید
به محض اینکه ۱۰ حرکت مجزا را شمارش کردید زمان را یاداشت یا زمان سنج را متوقف کنید. بخاطر داشته باشید این زمانی که بطول انجامیده که شما 10 حرکت را شمارش کنید، بسیار مهم می باشد و باید ثبت گردد. پس از ثبت زمان ۱۰ حرکت دیگر نیازی به ادامه فرآیند تا روز بعد وجود ندارد.
- ثبت گزارش زمان
زمان سپری شده جهت شمارش ۱۰ حرکت مجزای جنین را در دفترچه یادداشت، فرم چارت، اپلیکیشن و یا در تلفن همراه خود ثبت کنید. این عددی است که شما می توانید برای نظارت های روزانه از آن استفاده نمایید و به شما کمک می کند نتیجه گیری مناسبی در مورد اینکه با توجه به حرکت جنین شما چه مواردی طبیعی محسوب می گردد، داشته باشید.
- پس از ثبت زمان، چناچه کاهش چشمگیری در فعالیت جنین خود مشاهده کردید با پزشک خود تماس بگیرید
از زمان قابل توجه ای بیشتر از زمان اندازه گیری شده معمول برای ۱۰ حرکت جنین سپری شد و یا در بازه زمانی ۲ ساعت تعداد کمتری از ۸ حرکت را احساس کردید، ابتدا مقداری آب میوه بنوشید و یا با روش های دیگری جنین خود را برای جنبش داشتن تحریک کنید.
اکنون دوباره شروع به شمارش کرده و اگر همچنان تعداد حرکات کمتر از حد نرمال بود با پزشک خود تماس بگیرید.
توجه داشته باشید
احساس اولین حرکات جنین نه تنها فقط زمانی که برای اولین بار اتفاق می افتد هیجان برانگیز است بلکه حرکت های جنین همیشه به عنوان معیاری در بارداری استفاده می گردند که بوسیله آنها می توان سلامت و حیات جنین را مشخص کرد.
سطح فعالیت جنین به عواملی مانند خود جنین، مادر و ساعات شبانه روز بستگی دارد. توجه داشته باشید تعداد حداقل ۸ حرکت در طول مدت ۲ ساعت به عنوان استاندارد مناسبی برای سنجش سلامت جنین لحاظ می شود. با این وجود تعداد حرکت های کمتر از این مقدار باید مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد.
برای ثبت و بررسی حرکات جنین باید
- در مورد روش ثبت حرکات جنین روش مناسبی داشته باشید.
- زمانی ثابت را در طی روز لحاظ کنید
- به سمت چپ خود بخوابید
- بیش از حد مجاز جنین خود را تحریک نکنید
- زمان را یادداشت کنید
- 10 حرکت مشخص را شمارش کنید
- در انتهای حرکت دهم زمان را یادداشت کنید
- مدت زمان سپری شده جهت شمارش ۱۰ حرکت را یادداشت کنید.
- هر روز و بطور منظم شمارش خود را انجام دهید
- چنانچه متوجه کاهش چشمگیری در حرکات شدید و یا در بازه زمانی ۲ ساعت کمتر از ۸ حرکت را شمارش کردید، با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع: نی نی پلاس
نظرت چیه؟