بدن شما بسیار خارق العاده است. فرزندتان را از زمانی که تنها یک سلول بسیار کوچک بود تا وقتی که به یک انسان کامل تبدیل شده را درون خود پرورش داده، به او اکسیژن و مواد مغذی رسانده و بعد از ۹ ماه آن را به شما تحویل داده است. این بدن در طی زایمان نیز متحمل فشارها و گاها آسیب هایی شده و حال که از این مراحل دشوار عبور کرده، وقت آن رسیده که بستر بهبودی و بازیابی توان پیشین را برایش فراهم کنید.
بهبودی پس از زایمان فقط چند روز نیست، بلکه یک بهبودی کامل ماه ها زمان می برد. گرچه بیشتر بانوان گمان می کنند که در عرض ۶ تا ۸ هفته به طور کامل بهبود خواهند یافت، اما در حقیقت بازیابی توان بدنی پیش از زایمان، به زمان بیشتری نیاز دارد.
بیرون آمدن نوزاد از بدن مادر تغییرات هورمونی را به دنبال خواهد داشت، بعلاوه سطح هورمون های بدن مادر باید به حالت پیش از بارداری باز گردد. به بدنتان زمان بدهید تا بتواند تمام این تغييرات و فشارها را در خود هضم کردده و با آنها کنار بیاید.
در طی شش ماه اول باید به بدن خود توجه ویژه ای داشته باشید، اما متاسفانه در این زمان نوزاد نیز خواب و خوراک راحت را از شما سلب خواهد کرد، درنتیجه ممکن است وقتی برای خود نداشته باشید.
اگر زایمان شما به روش سزارین انجام شده است، مدت زمان بیشتری را برای بهبودی نیاز دارید. باید تا مدتی از انجام کارهایی مانند رانندگی، بلند کردن اشیای سنگین، بالا رفتن از پله و ... اجتناب کنید.
در این مطلب شایع ترین عارضه های دوران بهبودی پس از زایمان و نکات و راه حل های مربوط به هر کدام را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

درد های شکمی
بعد از زایمان باید رحم شما کوچک شده و به اندازه ی پیش از زایمان باز گردد تا بتواند خود را دوباره درون لگن جای دهد. از آنجا که این روند کوچک شدن از طریق انقباضات عضلات دیواره ی رحم صورت می گیرد، با درد تیر کشنده ای همراه خواهد بود. گاها این درد ها در هنگام شیر دادن به نوزاد شدت می یابد، زیرا در هنگام شیردهی هورمون اکسی توسین در بدن مادر ترشح می شود که روند انقباضات را تسریع می کند، در نتیجه دردهای ایجاد شدہ شدید تر هستند.
گرچه تحمل درد سخت است، اما خوشحال باشید، زیرا شکم شما در حال کوچک شدن است که قطعا بزرگ و شل بودن آن از نگرانی های شما بعد از زایمان می باشد.
قرار دادن یک کیسه آب گرم و یا یک حوله ی گرم می تواند این درد را تسکین دهد. اگر این دردها بسیار شدید و غير قابل تحمل هستند، با پزشک خود این موضوع را در میان بگذارید.

کج خلقی پس از زایمان
وقتی بعد از زایمان به منزل باز می گردید، ممکن است دقایقی از این که یک نوزاد به زندگی شما اضافه شده است خوشحال باشید، اما دقایقی دیگر ناراحت. بدون شک افت و خیز احساسات گیج کننده خواهد بود، خصوصا در افرادی که اولین فرزند خود را به دنیا آورده اند. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد از مادران از ناراحتی و غمگین بودنشان در هفته های ابتدایی پس از تولد سخن می گویند که در حقیقت کج خلقی پس از زایمان نامیده می شود و علت آن مربوط به تغییرات هورمونی می باشد. اگر این حالات بیش از چند هفته طول کشید و نیز شدید تر شد، احتمالا شما به افسردگی پس از زایمان مبتلا شده اید. اگر علائم آن را در خود می بینید، حتما با پزشک خود در این باره مشورت کنید.

یبوست
ابتلا به یبوست در روزهای ابتدایی پس از زایمان کامل طبیعی است. علت های ایجاد کننده ی آن شامل دریافت بیش از اندازه ی تسکین های درد، عدم پیاده روی پس از زایمان و ... است. برخی از یبوست های پس از زایمان به علت ترس از مدفوع کردن رخ می دهند. افرادی که در هنگام زایمان طبیعی برش اپی زیاتومی دریافت کرده اند، ترس از درد ناشی از بخیه ها در هنگام دفع مدفوع سبب می شود که مدفوع خود را برای مدت طولانی نگه دارند، درنتیجه توده ی مدفوع به مرور بزرگ تر و خشک تر خواهد شد و دفع آن دشوارتر شده و یبوست بروز خواهد کرد.
برای جلوگیری از بروز یبوست هر روز مقداری فراوانی آب بخورید، بعد از زایمان پیاده روی را فراموش نکنید. در چیم غذایی خود غذاهای حاوی فیبر را بگنجانید. درصورتی که با انجام این اقدامان يبوست شما برطرف نشد، می توانید تحت نظر پزشک متخصص از ملین های موجود استفاده کنید.

هموروئید (بواسیر)
متورم شدن سیاهرگ های ناحیه ی مقعد بواسیر و یا هموروئید نامیده می شود که ممکن است این تورم سبب بیرون زدگی عروق شود که با درد و خارش فراوانی همراه است. از مهم ترین علت های ایجاد کننده ی آن زور زدن های طولانی در طی زایمان طبیعی است.
در بیشتر موارد، طی مدت کوتاهی پس از زایمان، تورم عروق از بین رفته و هموروئید خود به خود برطرف خواهد شد. برای تسکین درد و خارش از پماد های موجود در داروخانه ها می توانید بهره بگیرید. اما در صورتی که على رغم گذشت چند هفته و حتی چند ماه این عارضه برطرف نشد، می بایست که از طریق درمان های جراحی و لیزری آن را برطرف کنید.

تغییرات شدید هورمونی
با انجام زایمان و جدا شدن جنین از بدن مادر تغییرات هورمونی فراوانی در بدن مادر آغاز خواهد شد زیرا هم اکنون سطوح هورمون ها باید به حالت قبل از بارداری بازگردد. این تغییرات نمودهای فیزیکی را به دنبال خواهد داشت که از جمله ی آنها می توان به عرق کردن شدید به ویژه در هنگام شب، ریزش مو، استعداد ابتلا به عفونت، تغییرات خلقی و ... اشاره کرد. لازم به ذکر است که تمام این حالات موقتی است، با رعایت یک برنامه ی غذایی و ورزشی مناسب، به زودی همه چیز به حالت عادی باز خواهد گشت.

درد در ناحيه ی پرينه
پرینه ناحیه ای است که مابين مدخل واژن و مقعد قرار دارد. عبور سر و شانه های بچه از این مجرا سبب ایجاد اسیب های بافتی مانند پارگی ها و له شدگی ها می شود. بعلاوه بخیه های مربوط به برش اپی زیاتومی نیز در روزهای اول درد داشته و برای بهبودی به زمان احتیاج دارند. این آسیب ها سبب می شود که هفته های اول در ناحیه ی پرینه احساس درد و سوزش داشته باشید.
قرار دادن کیسه ی یخ بر روی آن در روزهای اول در تسکین درد و جلوگیری از بروز کبودی موثر خواهد بود. اگر بعد از گذشت چند هفته درد این ناحیه نه تنها بهبود پیدا نکرد، بلکه شدید تر شد و علائم عفونت مانند تب، التهاب و ترشحات بد بو به آن اضافه شد، باید به پزشک مراجعه کنید.

درد و حساسیت در نوک سینه ها
روزهای ابتدایی شیردهی، نوک سینه ها دچار درد شده و گاها ترک می خورند که به آن شقاق پستانی می گوییم.
آسیب های شدید به علت قرار گیری نادرست نوک سینه در دهان نوزاد رخ می دهند و برای بهبود آن در ابتلا لاز است که نوک سینه ی خود را به شکل درست درون دهان نوزاد قرار دهید. به طوری که دهان نوزاد هاله ی اطراف پستان را در بر گرفته و لب پایین نوزاد به سمت عقب باز گردد. اگر ترک ها و آسیب های پستان برایتان آزار دهنده هستند می توانید از پماد های درمان کننده ی شقاق های پستان استفاده کنید.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم
لازم است موارد خطر در دوران بهبودی پس از زایمان را دانسته و با مشاهده ی آنها به پزشک مراجعه کنید.
این موارد شامل:
- خون ریزی بسیار شدید و در حد بیشتر از یک پد بهداشتی در هر ساعت و یا خون ریزی که هر روز نسبت به روز قبل به جای کاهش یافتن افزایش می یابد.
- خروج لخته های بزرگ خون
- تب بالای ۳۸ درجه
- سرگیجه و غش کردن
- تغییرات بینایی
- سوزش ادرار شدید و یا احتباس ادرار
- ترشحات واژینال همراه با بوی شبیه به ماهی
- درد قفسه سینه
- تنگی نفس شدید
- استفراغ های پیاپی
- التهاب و تورم افزاینده در ناحیه ی بخیه ها
- درد شدید در پاها

منبع: نی نی پلاس