اکثر بچه ها این کار را می کنند و معمولا این مسئله نباید موجب نگرانی شما شود. ولی اگر این مسئله موجب نگرانی شما شده است با آگاهی از چند نکته مهم و ساده می توانید احتمال بروز چنین مسئله ای را کاهش دهید. در این نوشته دلایل و روش های پیشگیری از بازگشت شیر، ریفلاکس نوزادان و مشکلات خطرناک آن را مورد بررسی قرار می دهیم.
این اتفاق قطعا خوشایند نیست و ممکن است برای مادری کم تجربه که برای اولین مرتبه با آن مواجه می شود، نگران کننده باشد. اما بالا آوردن کمی شیر یا غذا، در اکثر موارد مسئله ای برای نگرانی نیست. گرچه این مشکل را گاهی ریفلاکس نیز می خوانند، ولی اکثر متخصصین پزشکی ترجیح می دهند هنگامی که فقط کمی شیر بدون هیچ گونه آسیبی از دهان خارج می شود، از عنوان بالا آوردن شیر استفاده کنند.
علت این اتفاق ضعف دریچه پائینی مری است، یعنی دریچه ای که در انتهای مری (لوله یا مجرایی که از آن غذا پائین می رود) یا در ورودی شکم قرار دارد. در نوزادان و بچه های کم سن، ماهیچه این دریچه هنوز به اندازه کافی قوی نیست و کاملا رشد نکرده است و گاهی مقداری شیر به آسانی از آن عبور کرده و از این مجرا بالا آمده و از دهان خارج شود.
حدود ۵۰ درصد از نوزادان زیر شش ماهه به نوعی تحت تاثیر این مسئله قرار می گیرند. گرچه این مشکل نیازی چندانی به بررسی پزشکی ندارد، ولی اگر نگران هستید، با پرداختن به این مسئله حداقل احتمال و خطر کمبود آب بدنی یا دریچه مری ملتهب را کاهش می دهید.

چگونه از بروز آن پیشگیری کنیم؟
پس از اتمام تغذیه فرزندتان، از قرار دادن او در حالت افقی پرهیز کنید و تلاش کنید که حداقل برای مدت کوتاهی یعنی حدود ۲۰ دقیقه او را به طور عمودی نگه دارید. می توانید با استفاده از یک حوله چند لایه قسمت بالایی تشک او را کمی بالا بیاورید، تا در حالت ۲۰ یا ۳۰ درجه از وضعیت افق قرار گیرد یا او را در صندلی شیبداری قرار دهید.
متخصص کلینیکی تغذیه اطفال خانم "کیت مگاو" تشریح می کند: به این ترتیب به بالا تنه فرزندتان این امکان را می دهید که کشیده تر باشد. گرفتن باد گلو نیز مفید است، اما به یاد داشته باشد که اجرای بیش از حد آن نیز می تواند به بالا آوردن شیر منجر گردد. بنابراین از فشار آوردن به شیرخوار برای خروج هوا پرهیز کنید. به جای آن در بین تغذیه به فرزندتان زمانی برای تنفس بدهید و او را عمودی نگه دارید، تا هوای شکمی او خارج شود. محیط آرام و آسوده شیردهی نیز کمک می کند. سعی کنید که فرزندتان با سرعت زیادی شیر ننوشد. اگر شیرتان جریان سریعی دارد، کمی به سمت عقب متمایل شوید و بگذارید جاذبه زمین جریان آنرا آهسته کند. اگر با شیشه شیردهی می کنید، ابتدا مطمئن شوید که جریان شیر از سر شیشه زیاد سریع نباشد، زیرا علاوه بر پرخوری، احتمال بالا آوردن شیر را نیز افزایش می دهد. برای پرهیز از پر خوری فرزندتان، او را در وعده های کوچکتر و دفعات بیشتر تغذیه کنید.
البته تغذیه فرزندتان نباید بسیار آهسته باشد، چراکه این کار نیز به بلعیدن هوای بیشتر منجر می گردد و احتمال بالا آوردن شیر را بیشتر می کند. برای کسب اطمینان، شیشه پر از شیری را سر و ته نگه دارید، شدت جریان قطرات شیر باید آنچنان به یکدیگر نزدیک باشد که تقریبا جریانی مداومی را تشکیل دهد، گرچه برخی از نوزادان به جریانی کمی ضعیف تر یا قوی تر نیاز دارند.
واکنش فرزندتان را به دقت زیر نظر بگیرید و پاسخگوی نیاز او باشید. اگر فرزندتان زیاد شیر بالا می آورد، احتمال دارد ارزشش را داشته باشد که غلیظ کردن شیر او را امتحان کنید. شیر خشک هایی وجود دارد که از پیش غلیظ شده اند و می توانید آنها را تهیه کنید. آنان به شکلی طراحی شده اند که هنگام ورود به شکم و تماس با اسیدهای شکمی غلیظ شوند. این محصول می تواند مفید باشد، زیرا هنگامی که در شیشه قرار دارد رقیق است و مجبور نیستید که اندازه سوراخ های سر شیشه را تغییر دهید.
استفاده از پودر غلیظ کننده شیر نیز انتخاب دیگری است، اما فقط هنگامی که مراقب پزشکی تان اجازه استفاده از آن را صادر کرده باشد. این کار را می توان برای شیر پستانی دوشیده شده نیز انجام داد یا می توانید میزان کمی از این پودر را با آب مخلوط کنید و پیش از هر شیردهی پستانی آنرا با قاشق به فرزندتان بدهید و نتایج آن را بررسی کنید.

موارد شدید
گرچه بالا آوردن شیر در اکثر موارد مسئله ای نیست که موجب نگرانی شود، ولی در مواردی نادر ممکن است مشکلات خطرناکی به همراه داشته باشد. دکتر "کارول کوپر" پزشک عمومی تشریح می کند: وقتی درباره ریفلاکس یا مشکلات دریچه مری در تخصص پزشکی صحبت می کنیم، منظور ما مشکلی بجزء بالا آوردن کمی شیر یا غرغره کردن آن است. در ریفلاکس واقعی، به طور منظم اسید از شکم بچه به بالا جریان می یابد و باعث ناراحتی آشکار شیرخوار می شود، به ویژه طی یا پس از شیردهی. و غالبا موجب ناراحتی شدید شیرخوار می گردد، زیرا ریفلاکس اسید، لایه های مری (حلقی) را می سوزاند.
تفاوت بین بالا آوردن شیر با ریفلاکس، همین برگشت اسید و درد حاصل از آن است. البته تشخیص مشکلات ریفلاکس معمولا دشوار است، زیرا تمامی بچه های مبتلا به مشکلات مری، آشکارا شیر را بالا نمی آورند، اما شیر خوار همواره آشفته و ناراحت است. امتناع از تغذیه شدن، مشاهده خون در شیر برگردانده شده، سرفه یا خس خس منظم نشانه های دیگر این مشکل است.
گاهی شیرخواران به علت مشکلات تغذیه ای حاصل از این اختلال با کمبود رشدی مواجه می شوند و ممکن است به سبب بازگشت مکرر اسید به مری، خونریزی مشاهده شود (در مدفوع یا شیر برگشتی) و ممکن است به کم خونی نیز منجر گردد. گاهی شناسایی این مشکل نیازمند اجرای آندوسکوپی از سوی متخصص گوارشی است.
اما موارد خطرناک این مشکل بسیار نادر است. اگر فرزندتان زیاد شیر بالا می آورد، اولین کار مشاوره با پزشکتان و امتحان روش های متفاوت غليظ کردن شیر است. اما اگر این روش ها کارایی لازم نداشت یا نگرانی دیگری مرتبط با افزایش وزن شیرخوار وجود دارد، برای تحقیقات بیشتر و درمان احتمالی حتما فرزندتان را نزد متخصص اطفال ببرید.

مثبت اندیش باشید
در اکثر موارد این مشکل یا بصورت خود بخود ناپدید می گردد یا به روش های پیشگیری یا درمانی واکنش مناسبی نشان می دهد. پس از شش ماهگی و ورود غذاهای سفت تر به رژیم غذایی کودک و رشد و تقویت ماهیچه های دریچه مری این مشکل کاهش می یابد.

منبع: نی نی پلاس