جفت سرراهی چیست و چه عارضه ای است؟ جفت سرراهی برای چه کسی بیشترین خطر را به وجود می آورد؟ نشانه های آن چیست؟ درمان عارضه جفت سرراهی چیست؟ چه کنم، اگر مبتلا تشخیص داده شدم؟
در این مقاله به سوال های بالا پاسخ داده شده است.
پلاسنتا پرویا یا جفت سرراهی به معنای اول جفت (پیش از بچه) عارضه ی نادری است که در حدود 5/0% از بارداری ها رخ می دهد. جفت به جای جایگزینی در دیواره ی رحم، روی بخشی یا تمامی دهانه رحم جایگزین می شود و می تواند مانع سرازیر شدن بچه به داخل واژن به هنگام زایمان شود. اما اگر مراقب بهداشتی تان از مشکل جفت سرراهی یا جفت قرار گرفته در پایین صحبت کرد، به معنای کاملا سیاه یا کاملا سفید نیست. اگر در تصویربرداری هفته ی هجدهم تا بیستم برای جفت قرار گرفته در پایین تشخیص داده شدید، اغلب هنوز بسیار زود است که معلوم شود چه اتفاقی خواهد افتاد. در سه ماهه ی سوم بارداری (تا حدود هفته ی سی و ششم بارداری) بخش انتهایی رحم بیشترین رشد و کشش را دارد و جفت را نیز با خود حرکت می دهد. جفت به سمت بالا نمی رود، اما با اتصالی که به دیواره ی رحم دارد، با آن به سمت بالا حرکت می کند. فقط در ۵٪ موارد، جفت با رحم به سمت بالا حرکت نمی کند. بنابراین، با درنظر گرفتن آن درصد کوچک، شانس بسیار زیادی وجود دارد که در زمان زایمان، جفت دهانه ی رحم را نپوشانده باشد و شما بتوانید، زایمان طبیعی داشته باشید.
اواخر سه ماهه سوم بارداری اولتراساند به شما و مراقب پزشکی تان تصویر بهتری می دهد و تمام نگرانی هایتان را رفع می کند.
علت جفت سرراهی اغلب ناشناخته است و این مشکل در اولین بارداری ها کمتر دیده می شود. به علت سطح بزرگ تر جفت یا جای زخم روی لایه های رحمی تان، مثلا از سزارین یا کورتاژ قبلی، امکان دارد جفت سرراهی در بارداری های چندقلویی یافت شود. برخی از پژوهش های اخیر نشان داده است، آنها که از فناوری تولید مثلی یاری شده (ART یا (assisted reproductive technology بهره می برند، جفت سرراهی خطر بیشتری برایشان دارد. جایگزینی با تاخیر تخمک بارور شده، برای مثال لقاح جنین در اواخر چرخه، منجر به این می شود که تخمک بارور شده در قسمت پایین رحم جای گزیند. حال اگر لقاح جنین هنگام تخمک گذاری صورت گیرد، تخمک بارور شده بالای رحم سکنی می گزیند. به پزشکان پیشنهاد می شود که برای موفقیت بیشتر، رویان را در بخش پایینی رحم وارد کنند.
با در نظر گرفتن این نکته که تعداد زایمان های سزارینی و روند تولید مثلی یاری شده رو به فزونی است، احتمال این امر باعث رشد رویدادهای پلاسنتا پرویا می شود.

عوامل زیر در افزایش خطر جفت سرراهی موثرند:
- اگر دارای جفتی بزرگ یا غیر معمولی هستید (مثالا بارداری دوقلویی).
- اگر پیشتر زایمانی سزارینی یا جراحی رحمی داشته اید.
- اگر سیگاری هستید یا از مواد مخدر استفاده می کنید.
- اگر سن شما بیش از ۳۵ سال است.
- اگر قبلا بارداری های زیادی داشتید.

نشانه های جفت سرراهی عبارتند از:
خونریزی ناگهانی، بدون درد و خون روشن که عموما نزدیک به آخر سه ماهه ی دوم تا سه ماهه ی سوم نمایان می شود. امکان دارد برخی از گرفتگی ها را نیز احساس کنید. ممکن است خونریزی به خودی خود پایان پذیرد، اما پیش از اینکه به موعد زایمان تخمینی خود برسید، خونریزی های بیشتری داشته باشید. خونریزی می تواند نسبتا شدید باشد، پس باید فورا در پی مراقبت های پزشکی باشید. از سوی دیگر، برخی از بانوان کلا دچار خونریزی نمی شوند تا زمانی که وارد مراحل زایمان شوند.
باید به یاد بسپارید، این خون مادر است که از دست می رود، نه خون بچه. هرچه جفت نزدیکتر به مرکز دهانه ی رحم باشد، خونریزی زودتر و میزان خون از دست رفته بیشتر خواهد بود. علت اصلی مرگ بچه ها در صورت بروز عارضه ی جفت سرراهی این است که بچه نارس به دنیا بیاید، یعنی پیش از هفته ی سی و ششم بارداری.
با در نظر گرفتن اینکه علل چندی برای خونریزی در دوران بارداری وجود دارد، این نشانه به تنهایی تشخیص دقیقی برای جفت سرراهی نیست، یعنی اگر از قبل تشخیص داده نشده اید، آزمایش های تشخیصی دیگری برای تایید آن ضروری است. مثلا، پاره شدن جفت از دیواره ی رحم یا پلاسنتا آبراپشن نیز به خونریزی ناگهانی، شدید و خون روشن منجر می شود.

درمان پلاسنتا پرویا چگونه است؟
اگر به جفت سرراهی دچار هستید، احتمالا بر اساس درجه ی شدت آن، زایمان سزارین را به شما پیشنهاد می کنند. اگر پلاسنتا پرویا از نوع درجه یک یا دو باشد
(جفت سرراهی حداقلی) شاید بتوانید زایمان طبیعی داشته باشید. اما اگر دچار درجه سه یا چهار آن هستید (جفت سرراهی شدید) زایمان سزارینی الزامی است.
اگر پیشتر وارد مراحل زایمان نشده اید، با این مشکل فورا در بیمارستان پذیرش نخواهید شد و احتمالا برای حدود هفته ی سی و هشتم بارداری، یعنی وقتی که فرزندتان بالغ تر شد، به شما وقت می دهند. اگر پیش از این تاریخ وارد مراحل زایمان شوید، سزارینی اورژانسی در انتظارتان خواهد بود.
یک جفت سرراهی درجه چهار اغلب به این معنا خواهد بود که هنگام اولین خونریزی در بیمارستان پذیرش می شوید و تا زمان زایمان در بیمارستان بستری خواهید بود.
امکان دارد برخی از بانوان فکر کردن به سزارین را نیز ناخوشایند بیابند، و تصور کنند که نمی توانند با زایمان طبیعی فرزند خود را به دنیا آورند. اما زایمان فرزندتان از طریق سزارین به هیچ وجه اشتباه نیست. در واقع، این ایمن ترین روش (و شاید تنها روش!) برای آوردن فرزندتان به این دنیاست و برای مادر نیز ایمن ترین خواهد بود. اگر برای کنار آمدن با احساسات خود مشکل دارید، بهتر است در جست و جوی کمک از روانشناس یا گروه های حامی خبره ای باشید که در تفهیم این موضوع، به شما کمک کنند.

منبع: نی نی پلاس