وقتی می گویند سر بچه درگیر شده است، یعنی چه؟
اغلب آخرین ماه بارداری، مشکل ترین ماه است. در این زمان بچه کاملا بزرگ شده و تمام فضای موجود را اشغال کرده است و همین امر باعث می شود که بر قفسه ی سینه، پشت و لگن فشار آورد. این زمانی است که سر بچه در بالای لبه ی لگن درگیر می شود (جا می افتد) تا هنگام زایمان سفر خود را به داخل لگن آغاز کند، از میان آن بگذرد و سرانجام از آن خارج شود. شکاف های ساختار استخوان لگن در حقیقت سر جنین را به وضعیت مناسب برای این سفر راهنمایی می کند. گاهی لگن باردار شکل یا اندازه ی درست ندارد یا در تصادفی آسیب دیده است؛ در این وضعیت زایمان سزارین ضرورت می یابد.

چه اتفاقی می افتد؟
برای ساختن مدل لگن، نوک انگشتان دو دست خود را به هم بچسبانید. شست هایتان استخوان شرمگاهی است و انگشت های نشانه و میانی، پشت یا استخوان خاجی شماست و انگشت های کوچکتان جایی است که استخوان دنبالچه قرار دارد. اکنون توپ تنیسی (این سر بچه ی شماست) را بالای دستتان بگذارید (در این حالت سر بچه درگیر شده است) و توجه کنید که چگونه می تواند به سمت پایین سرازیر و خارج می شود. این وضعیتی است که در آخرین ماه بارداری، وقتی سر بچه درگیر شد، اتفاق می افتد.

چه زمانی اتفاق می افتد؟
اگر اولین فرزندتان است، حداقل چهار هفته قبل از موعد زایمان سر او باید شروع به جا افتادن در لگن کند. برای زایمان، هورمون های بارداری ریلکسن و پروژسترون بافت های ارتباطی پیوندهای لگن را نرمتر می کنند. در بارداری های بعدی، سر بچه می تواند دیرتر درگیر شود، گاهی فقط یک هفته پیش از زایمان.

چگونه از آن باخبر می شوم؟
وقتی سر بچه درگیر شد، ظاهر و احساس شما متفاوت خواهد بود. مردم متوجه تغییر می شوند و می گویند: "بچه افتاده!" ، "فرزندت خیلی پایین آمده؟" یا "به زودی وارد مراحل زایمان خواهی شد." یکی از فواید چنین وضعیتی این است که به راحتی می توانید نفس بکشید، دیگر احساس نمی کنید که رحمتان تا زیر چانه ی شما بالا آمده! اما اگر برای مدت طولانی در یک وضعیت بنشینید، شاید احساس ناراحتی کنید و تلاش برای تغییر وضعیت نیز دشوار خواهد بود. راه رفتن شما نیز متفاوت خواهد بود. ناراحتی های دیگری از جمله پشت درد و انقباض های شدید براكستون هیکز (انقباض های دروغین) نیز بروز می کنند.

اگر بچه خیلی زود درگیر شود یا اصلا درگیر نشود، چه اتفاقی می افتد؟
بانوانی که در یک دوره ی زمانی کوتاه چند بارداری را پشت سر گذاشته اند یا خانم هایی که جنین کوچک یا در حالت بریچ را حمل می کنند، شاید متوجه شوند که فرزندشان خیلی زود درگیر شده است. این حالت می تواند هشداری باشد که شاید تولد فرزندتان زودهنگام شود.
اگر سر بچه کلا درگیر نشد، احتمال می رود که علت بیش از حد کوچک بودن لگن مادر باشد (اغلب در بارداری های سنین نوجوانی این اتفاق می افتد) یا بچه خیلی بزرگ است. در این صورت، آن را CPD cephalopelvic disproportion می نامند. گاه چنین اتفاق می افتد و با وجودی که نشانه ای از CPD وجود ندارد، پسر بچه درگیر نمی شود. در این حالت، دکتر مشکوک می شود که جفت پایین رحم قرار گرفته باشد و مسیر خروج را مسدود کرده است. وقتی جفت سر راهی تشخیص داده شود، زایمان طبیعی (بر اساس درجه ی شدت آن) یا باید با احتیاط ادامه یابد یا از آن صرف نظر کرد. وقتی جنین در حالت بریچ قرار دارد (باسن او مقابل دهانه ی رحم است) یا آرنج او روی دهانه ی رحم قرار دارد، سر جنین با لگن درگیر نمی شود و باید از زایمان واژنی صرف نظر کرد. البته اگر در هفته ی سی و هشتم بارداری سر بچه درگیر نشده باشد، به این معنا نیست که مشکلی وجود دارد. برخی از بچه ها فقط با شروع زایمان درگیر می شوند و اگر مادر و فرزند هر دو سالم هستند، زایمان امکان پذیر است.

پایین آوردن بچه
- ورزش های سبک انجام دهید: تا به باز شدن ناحیه ی لگن و شل شدن ماهیچه ها کمک کنید. این تمرین ها عبارتند از: تکان خوردن از جلو به عقب و چرخاندن لگن در حرکتی دایره وار روی چهار دست و پا و چمباتمه نشستن و برخاستن.
- ماساژ ناحيه ی مچ پا: نقاط فشار خاصی روی مچ پا وجود دارد که ممکن است انقباض های رحم را شروع کند و به بچه اجازه ی پایین آمدن دهد. البته فقط اگر نزدیک به موعد زایمان هستید یا موعد شما گذشته است، باید این کار را انجام دهید.
- تنظیماتی از سوی کایروپراکتیک: بازتاب درمانی یا ماساژ پشت از سوی متخصصی مجرب برای بارداری مفید است. این کار به باز شدن ناحیه ی لگن کمک می کند و فشار را از روی پشت دردناک شما برمی دارد.

منبع: نی نی پلاس