کتاب درمانی یک روش درمانی است که از ادبیات تحقیقی برای بهبود سلامت روانی استفاده می کند. همچنین این روش، یک روش درمانی تطبیقی بوده و دارای کارایی هزینه هم می باشد.

در این رهیافت، از روش های درمانی اصلاح شده و یا از روش های درمانی مکمل به صورت یکجا استفاده می شود.

ارائه کنندگان این رهیافت بر این باورند که برخی از شرایط مزاجی، می تواند از طریق فعالیت های مربوط به مطالعه، به صورت موفق اصلاح شود.

در هر دو مورد فرد درمانی و گروه درمانی می توان از این روش بهره برد.
این روش برای کوکان، نوجوانان و افراد بالغ یک روش مناسب می باشد.

متخصصان سلامت روانی، افراد مراجعه کننده به درمان و همچنین افراد منتظر درمان را تشویق می کنند تا راهنما یا خودیاری و همچنین اهداف توسعه ای این روش را مطالعه کنند، تا از این طریق نگرانی های مربوط به سلامت روان، و مزایای درمانی این روش را که در برخی موارد دارای ادبیات متناقض می باشد، را یاد بگیرند.

• تاریخچه و توسعه کتاب درمانی

• کتاب درمانی به چه نحوی استفاده می شود؟

• مشکلاتی که با استفاده از کتاب درمانی رفع شده اند.

• چه کسانی کتاب درمانی را ارائه می دهند؟

• آیا کتاب درمانی یک روش موثری می باشد؟

تاریخچه و توسعه کتاب درمانی

از زمان شناخت پتانسیل درمانی مربوط به داستان گویی، نوشتن خلاقانه و مطالعه، مدت زمان زیادی می گذرد. تاریخ مربوط به استفاده از ادبیات به عنوان یک روش درمانی، به یونان باستان بر می گردد، زمانی که کتاب خانه های یونانی به عنوان مکان های مقدس در نظر گرفته می شده اند که دارای خواص درمان بخش بود.

در اوایل قرن نوزدهم، پزشکانی از قبیل بنجامین راش و مینسون گالت دوم ، اولین کسانی بوده که از کتاب درمانی به عنوان یک تکنیک درمانی استفاده کردند.

آنها از کتاب درمانی برای توان بخشی بیماران و درمان مشکلات مربوط به سلامتی روان بهره می بردند.

در طول جنگ جهانی اول و دوم، برای کمک به سربازانی که از جنگ بر می گشتند و به مشکلات عاطفی و فیزیکی دچار شده بودند، از کتاب درمانی استفاده می شد.

در یک مقاله که سال 1916 در مجله ماهنامه آتلانتیک چاپ شد، ساموئل کاروترز کتاب درمانی را به عنوان فرآیند استفاده از کتاب ها برای آموزش افرادی تعریف کرد که به دلیل شرایط بیماری شان، از آنها مراقبت های پزشکی بعمل می آید.

در دیکشنری مشهور پزشکی دورلند ، که در سال 1941 منتشر یافت، این روش درمانی به عنوان نوعی درمان سلامت روانی تعریف شده است.

بعد از آن دوره ، استفاده از کتاب درمانی در دهه 1950 توسعه یافت، زمانی که کارولین شوردز یک مدل نظری را بر مبنای این فرض که افراد به شدت تحت تاثیر شخصیت های تعریف شده در داستان ها قرار می گیرند، توسعه داد.

انجمن کتابخانه ایالات متحده در سال 1966 یک تعریف رسمی از کتاب درمانی ارائه داد. همچنین در سال 1969، انجمن شعر درمانی تشکیل شد.

این انجمن، شعر درمانی را به عنوان نوعی کتاب درمانی، و همچنین به عنوان یک روش درمانی معرفی کرد.

در دهه 1970، یک کتاب دار به نام ری روبین ، کتاب درمانی را به دو دسته تقسیم کرد: توسعه ای (برای مجموعه های آموزشی) و درمانی (برای مجموعه های سلامت روان).

کار وی در که 1978 به نام "استفاده از کتاب درمانی: راهنمایی برای نظریه و تمرین" چاپ شد و تاثیر قابل توجهی بر پیشرفت در این زمینه گذاشت.

فدراسیون بین المللی کتاب / شعر دمانی، در سال 1983 تاسیس یافت.

امروزه کتاب درمانی از طریق مدرسان، متخصصان کمک کننده، کتاب داران و حتی والدین مورد استفاده قرار می گیرد.

خواص مربوط به تطبیق پذیری و سازگاری این روش، آن را به یک مکمل مناسب برای تمام روش های خود درمانی تبدیل کرده است.

کتاب درمانی به چه نحوی استفاده می شود؟

کتاب درمانی توسعه ای، که در مراحل اول در مجموعه های آموزشی مورد استفاده قرار می گرفت، برخی از نگرانی های معمولی کودکان و نوجوانان، همانند بلوغ جنسی، کارکردهای بدنی، و یا مراحل رشدی، را شناسایی می کند.

همچنین، مدرسان و متخصصان درمانی، والدین را تشویق می کنند تا کودکان خود را ترغیب به استفاده از این رهیافت کنند.

کتاب درمانی دارای انواع متفاوتی می باشد و می تواند در ترکیب با سایر روش های درمانی متفاوت، به طور همزمان مورد استفاده قرار گیرد.

نشان داده شده است که مطالعه می تواند در شناخت مسائلی که افراد تجربه می کنند، تقویت تاثیرات مربوط به سایر روش های درمانی، تجربیات نرمال مربوط به مشکلات و مراقبت های سلامت روان مفید باشد و می تواند منجر به تغییرات مثبت در افراد شود.

همچنین، کتاب درمانی از طریق فرآهم آوردن یک حالت بالقوه برای درمان در خارج از دوره، می تواند منجر به تسریع و تقویت فرآیند درمانی شود.

این رهیافت می تواند شامل یک یا چند مورد از روش های زیر باشد:

• کتاب درمانی تجویزی، که همچنین با عنوان خود یاری به آن اشاره شده است، شامل استفاده از مطالعه و کتاب های کار خاصی است که برای شناسایی مشکلات سلامتی روانی، مفید می باشد.

خود یاری می تواند با راهنمایی و یا بدون راهنمایی یک درمانگر انجام شود. درمانگر رفتاری شناختی، به افراد تکنیک های تنفس عمیق و تنظیم عواطفی را آموزش می دهد.

برای مثال، این متخصصان یک کتاب کار تمرینی را به فرد می دهد تا در خانه تمرین کنند.

• کتاب های دستوری یک برنامه ای است که هدف از موارد مطالعه، نیاز های سلامتی روانی خاصی است که قبلا توسط متخصصان سلامت روانی "تجویز شده اند".

متخصصان روان می تواند از منابعی همانند پروژه آموزش کتاب درمانی، برای پیدا کردن کتاب های مناسب استفاده کند.

بیشتر کتاب داران در ایالات متحده، یک مجموعه از کتاب هایی را دارند که در بردارنده یک لیست مناسب برای این هدف می باشد، و معمولا به صورت لیست کتاب ها، در وب سایت آنها قابل مشاهده است.
کتاب کار خانه کارنج در پیتزبور، نمونه ای از این کتابخانه ها می باشد.

همچنین کتاب خانه آنها، لیست کتاب های مربوط به کودکان را که موضوعات مختلفی از قبیل سازگاری، عزت نفس، غم، جدایی و غیره را پوشش می دهد، ارائه می دهد.

• کتاب درمانی خلاقانه، از ادبیات تخیلی – رمان ها، داستان های کوتاه، شعر، بازی ها و زندگی نامه ها- برای تقویت بهزیستی فیزیولوژیکی استفاده می کند.

معمولا درمانگر به افراد درمانجو کمک می کنند تا در طول درمان با مطالعه کارهای ادبی مناسب، که درمانگران با دقت و هدفمند آنها را انتخاب کرده اند، روند درمان خود را تسهیل کنند.

این رهیافت درمانی زمانی می تواند موثرتر باشد که افراد قادر به شناسایی یک شخصیت و تجربه یک هیجان عاطفی، به عنوان نتیجه این شناخت، باشند و در نهایت یک بینش مناسبی را در مورد تجارب زندگی خودشان به دست بیاورند.

یک درمانگر می تواند از کتاب عمه گراسیای ما، که توسط جاکولین وودسان نوشته شده است، استفاده کند.

این کتاب یک داستان در مورد خواهر و برادری می باشد که به دلیل بی توجهی مادر خود، با عمه خود زندگی می کنند.

عمه آنها یک بچه دارد که به آن تجاوز شده است. در این داستان بحث ها و فعالیت های تعاملی زیادی در رابطه با تجربیات کودکان بیان شده است.

مشکلاتی که با کتاب درمانی رفع شده اند؟

در حالیکه این روش درمانی، معمولا به عنوان جایگزین برای روش های مرسوم درمانی، توصیه نمی شود ولی توسط افراد تحت درمان و کسانی که منتظر دریافت درمان می باشند، بارها مورد استفاده قرار گرفته است.

در بریتانیا بیماران مراجعه کننده به متخصصان سلامت روانی، برای درمان معمولا شش ماه منتظر می مانند.

در این کشور، برای افرادی که نیاز به کمک فوری ندارند، کتاب درمانی به عنوان اولین مرحله درمانی به کار گرفته می شود.

مطالعه از طریق افزایش خود آگاهی، تقویت عزت نفس و کمک به توانایی مقابله با بحران ها، برای تمامی سنین می تواند مفید باشد.

تحقیقات صورت گرفته بیانگر این است که مطالعه، به عنوان یک روش درمانی می تواند در درمان افسردگی، سوء مصرف الکل، اضطراب، اختلالات تغذیه و مشکلات ارتباطی مفید باشد.

همچنین افرادی که با مشکلات مربوط به چالش های خانوادگی، استرس بعد از آسیب و یا غم و غصه مواجه هستند، می توانند برای درمان، از فعالیت های مطالعه ای و کتاب خوانی، در کنار روش قبلی استفاده کنند و از مزیت های آن بهره مند شوند.

کتاب های می تواند به راحتی در قالب حالت های مختلفی مورد استفاده قرار گیرد. این حالت ها عبارتند از: بهبود وضعیت سیستم های خانوادگی، بازی درمانی، درمان رفتاری – شناختی و سایر حالت ها.

چه کسانی ارائه دهندگان کتاب درمانی هستند؟

در حالی که درمانگران زیادی از ابزارهای مربوط به کتاب خوانی در درمان افراد استفاده می کنند، ولی فدراسیون بین المللی کتاب / شعر درمانی (ifbpt)، استاندارهای رسمی برای این تمرین تعریف کرده است.

افراد علاقمند به دریافت مجوز ها و گواهی نامه های شعر درمانگری (یک عبارت پوششی که شامل زمینه های مربوط به کتاب درمانی، شعر درمانی و روزنامه درمانی می باشد) می توانند از دوره های آموزشی ifbpt استفاده کنند تا گواهی نامه را به دست آورند.

گواهی نامه های ارائه شده عبارتند از:

• گواهی نامه ارائه شده به افرادی کمک کننده به شعر درمانی (capf):

این افراد معمولا دارای مدرک لیسانس و تجربه در زمینه روان شناسی می باشند.

آنها در مراحل اولیه با افرادی کار می کنند که هیچ نوع مشکلی در زمینه سلامت روانی را تجربه نکرده اند، ولی آنها آموزش دیده اند تا زمان و حالتی را که فرد استرس تجربه می کند و می تواند از مراجعه به متخصص سلامت روان، منتفع شود را شناسایی کنند.

آنها معمولا در کتاب خانه ها و یا مدارس کار می کنند، ولی اغلب این افراد قادر به کار در مجموعه های سلامت روان و تحت نظارت یک متخصص صلاحیت دار می باشند.

• شعر درمانگران دارای گواهی نامه (cpt)، شعر درمانگران ثبت شده (ptr):

افرادی که مایل به کامل کردن شرایط لازم مربوط به این گواهی نامه ها هستند، باید دوره آموزشی تکمیلی مربوط به سلامت روان را پشت سر بگذارند.

معمولا به آنها مجوز داده می شود تا خودشان به صورت مستقل، بر روی افرادی که مشکلات مربوط به سلامت روان را تجربه می کنند، کار کنند.

شعر درمانگر ثبت شده، دوره کار و مطالعه پیشرفته را تکمیل می کند تا گواهی نامه "ثبتی" را بدست بیاورد.

آموزش شامل کارگاه ها و دوره ها، تجربه کاری و زمینه کاری است که تحت راهنمایی یک ناظر / مربی کامل می شود.

لزومی ندارد که شعر درمانگر در نوشتار خلاقانه، ماهر باشد. اطلاعات بیشتر در این زمینه، در وب سایت ifbpt قابل مشاهده است.

آیا شعر درمانی موثر می باشد؟

بیشتر متخصصان استدلال می کنند که مطالعه یک فعالیت خلاقانه است که می تواند منجر به بهبود وضعیت سلامت روانی شود. همچنین نشان داده شده است که این روش منجر به افزایش حس همدلی، قوی تر شدن ذهن و رفتار تاثیر گذار می شود.

یک مطالعه نشان داد که افراد مطالعه کننده سریال های هری پاتر، گروه های اقلیت خاص را بهتر می پذیرند.

همچنین روان شناسان مربوط به مکتب جدید در زمینه تحقیقات اجتماعی، نشان دادند افسانه و داستان، توانایی کلی خوانندگان را برای تشخیص بالا می برد و این افراد را قادر می سازد تا عواطف دیگران را تفسیر و توجیه کنند.


مطالعات صورت گرفته در زمینه حکایت ها و ضرب المثل ها نشانگر این است که کتاب درمانی می تواند مزایای قابل توجهی در درمان مشکلات سلامت روان داشته باشد.

همچنین محبوبیت این روش در بین متخصصان سلامت روان، منجر به نتایج مثبت در استفاده از آن شده است.

بیشتر درمانگران بر این باورند که استفاده از کتاب ها در درمان، مشارکت افراد در درمان را بالا می برد و می تواند منجر به کاهش زمان بهبود، ایجاد فرصت مناسب برای تغییر در بینش و رفتار در فرد شود و علاوه بر آن، به افراد اجازه دهد تا در کار درمان خود مسئولیت بیشتری داشته باشند.

مطالعات صورت گرفته در زمینه کارایی کتاب درمان نشانگر این است که این روش درمانی می تواند یک بخش مفید در پروسه درمان افرادی باشد که افسردگی، اضطراب و وابستگی شدید را تجربه می کنند.

مطالعات بیشتر می تواند کارایی و مزیت های مربوط به این روش را با جزئیات بیشتری نشان دهد.

در حال حاضر، باور بر این است که کتاب درمانی یک روش چند بعدی و دارای کارایی هزینه می باشد که می تواند برای درمان برخی از مشکلات مربوط به سلامت روان مورد استفاده قرار گیرد.

ترجمه و گردآوری : دکتر یاسر دادخواه