اگر شبی شوهرتان باشخص کاملا غریبه ای به خانه می آمد و اعلام می کرد: "عزیزم چنان عاشقت هستم ولی فرد دیگری درست مثل شما را به خانه آورده ام تا با ما زندگی کند"، چه احساسی داشتید! خب، این همان احساسی است که وقتی برادر یا خواهر جدید از راه می رسد. بحث، جدل، آزار رساندن، هل دادن، گاز گرفتن و کتک کاری کودکان حالت روانی شما و صلح خانه را تهدید می کند. به گفته ی روان شناس کلینیکی، "روث آنسر"، رقابت برادران و خواهران بسیار طبیعی است و همیشه تاحدودی اتفاق می افتد. ولی روش هایی نیز برای مدیریت جدال وجود دارد تا زندگی را تحمل پذیر کند.
داوری بین برادران و خواهران با پرداختن به چالش های معرفی نوزاد جدید به خانواده کلافه کننده است، اما با حفظ احترام و تفاهم، آفرینش و بقای محیط هماهنگ منزل امکان پذیر می شود. به گفته ی دکتر آنسر، اشتباه است اگر به کودکان اجازه داده نشود تا احساسات طبیعی خود مثل حسادت را آشکار سازند. اگر به جای سرکوب این احساسات شناسایی شود، احتمال بروز آن به شکل منفی کمتر می شود.

احساسات متناقض
برای برادران و خواهران طبیعی است که مراحل شدید احساسی را بگذرانند. امکان دارد آنها نسبت به یکدیگر همزمان عشق و نفرت را احساس کنند. مثلا بزرگترین فرزندتان می تواند کوچک ترین بچه ی شما را آزار دهد، اما اگر شخص دیگری او را بیازارد، غریزه ی پشتیبان او وارد عمل می شود. به گفته ى دکتر آنسر، تصدیق اینکه احساسات منفی، احساسات مثبت را نابود نمی کند، روش سالمی است. در تمام پیوندها احساسات دوگانه در کنار یکدیگرند و باید مجاز باشند.
سعی کنید فرزندتان احساسات خود را، چه منفی و چه مثبت، بیان کند و به آن بپردازد. گاهی در بچه های کوچک تر، فقط بیان احساساتشان در همان زمان کارساز است. توانایی برای سوال کردن و پاسخ گفتن در بحث های مشکل خانوادگی بسیار اهمیت دارد. گذشتن از بیاناتی مثل "آرزو می کردم، برادرم وجود نداشت!" به عنوان حرف چرند یا پاسخی به این شکل "البته که چنین احساسی نداری"، سازنده نیست. به جای آن بپذیرید که ممکن نیست برادران و خواهران تمام وقت یکدیگر را ستایش کنند. می توانید به فرزندتان درباره ی زمانی بگویید که به عنوان خردسال شما نیز احساس مشابهی داشتید و اینکه اکنون چگونه اوضاع را می بینید.
دکتر آنسر می گوید: اگر ما مسائل حل نشده ای از دوران کودکی با برادران و خواهران خود داشته باشیم، این کار دشوار خواهد بود. اگر برادر بزرگترتان شما را اذیت می کرد، احتمال دارد به شدت جانب فرزند کوچکتر خود را بگیرید. ممکن است گاه موارد خاصی را نادیده بگیرید یا حتی بهانه ای برای آنان بیاورید، زیرا این کار ساده تر به نظر می رسد. بنابراین، وقتی به شما گفته می شود: "سارا هر چیزی را که می خواهد دریافت می کند"، شاید این موضوع حقیقت داشته باشد. واکنش نشان دهید، با والدین دیگر حرف بزنید و مهارت های خود را در اجرای وظایف والد بهبود بخشید.

مرزهایی تعیین کنید
به گفته ی دکتر آنسر، باید به بچه ها آموخته شود که می توانند هر احساسی داشته باشند، اما همیشه بر اساس آن احساس عمل نکنند. گرچه شاید برادران و خواهران جدل کنند، ولی استفاده از خشونت فیزیکی یا خنثی (سفت بغل کردن، گاز گرفتن، ضربه زدن، هل دادن) و نیز خشونت زبانی (حرف بد زدن، نفرین) هرگز مقبول نیست. مرزها باید کاملا مشخص شود. رهنمودها را چنین تعیین کنید: "گاهی برادرت می خواهد با دوستانش تنها باشد. وقتی این اتفاق افتاد، نمی توانی اسباب بازی او را از پله پرت کنید. در انتخاب دارید: از دوستی بخواهید که نزد شما بیاید یا چیزی را پیدا کنید و خود را به بازی مشغول سازید."
اگر فرزندانتان با وضعیت خاصی مبارزه می کنند، حواسشان را با چیزی که توجه آنان را جلب می کند، پرت کنید. روش های جایگزین برای فرزندانتان بیابید تا خشم خود را تخلیه کنند، مثل ضربه زدن به درخت با تکه ای چوب یا پاره کردن یا خط خطی کردن تصاویر. اگر فرزند بزرگتر شما خطاکار است، درباره ی رفتارشان حرف بزنید، اما با تنبیه آنان جلوی دیگران، شرمنده شان نکنید. فرزندانتان را تشویق کنید تا مشکلات را خودشان حل کنند. اگر وسوسه شده اید که در مسائل ناچیز مداخله کنید، عقب نشینی کنید؛ آنها خودشان می توانند مشکل را حل کنند. اما اگر کار بالا گرفت، احتمالا به شما نیاز است تا آتش بس دهید.

زمانی با یکدیگر
ناله کردن و بدخلقی کردن فریادی برای جلب توجه است. به گفته ی دکتر آنسر، در صورت امکان، برای پیشگیری از احساس جایگزین شدن، خارج از منزل با هر فرزندتان زمانی مساوی صرف کنید. اغلب این "زمان خاص" را در نظر داشته باشید، پیش بینی پذیر بودن این رفتارتان اهمیت دارد. خصوصا وقتی آنان با بچه جدید مواجهه هستند. حتی پانزده دقیقه بودن با شما برای خردسال ارزشمند است، چه حرف زدن باشد یا خواندن کتاب.
با تمرکز بر توانایی های شخصی شان به آنان تضمین دهید که دوباره به آنان کمک می کنید تا در جایگاه خود در خانواده امنیت بیشتری احساس کنند. دکتر آنسر توصیه می کند: بگویید که عشق مثل بادکنک بزرگ می شود، و فرزند جدید در عشق شما به او خللی ایجاد نمی کند. هر یک باید جایگاه خاص خود را داشته باشد. برگزاری تفریحات خانوادگی، رفتن به باغ وحش، توپ بازی در منزل و ... به فرزندانتان نشان می دهد که می توانند با یکدیگر تفریح کنند.

دگرگونی خانواده
به گفته ی متخصصان، خواهر یا برادر جدید تمام دنیای بچه را دگرگون می کند و در واقع، او مجاز است که کمی کلافه شود. هر چه بیشتر احساسات آنان را بشناسید، کمتر احتمال دارد که بعدها این احساسات به شکل رفتار خشن بروز کند. دکتر آنسر هشدار می دهد: اگر احساسات به وجود آمده بیان نشود، فرزندتان این احساسات را که عمیقا در وجودش نشسته است، با خود به دوران بلوغ می برد.
به یاد داشته باشید که واحد خانواده دنیای کوچکی است که در آن یک شخص نمی تواند همیشه در مرکز توجه ها باشد یا همیشه آنچه را که می خواهد، به دست آورد. این مفهومی است که هر بچه باید آن را بیاموزد. به گفته ی دکتر آنسر، به این ترتیب، رابطه ی خواهر و برادرها، ما را برای تعامل با دنیای واقعی آماده می سازد. این عمل چالش و فرصت سالمی برای کودکان فراهم می آورد تا مهارت های اجتماعی خود مثل شراکت و مباحثه را بهبود بخشد. باید به تمامی احساسات پی ببریم و بدانیم که همه ی آنها واقعی است. احساسات ناخوشایند نیز بخشی از وجود انسان است. برای حفاظت از فرزندانتان در برابر رقابت بین برادر و خواهرها بکوشید. برای درست انجام دادن آن ناامید نباشید. والدین نیز می آموزند و فقط می توانیم بهترین ها را روز به روز ادامه دهیم.

نکاتی برای محدود کردن بدخلقی برادران و خواهران
- فرزندانتان را تشویق کنید تا احساسات خود را بیان کنند: مثلا می دانم که "وقتی خواهرت به شما اجازه ی بازی در اتاقش را نمی دهد، آزرده می شوی". - جلسات هفتگی برای رفع مشکلات ترتیب دهید و سازش به وجود آورید.
- برای رفتار خوب هر یک جوایز کوچکی بدهید.
- شخصی را که می خواهید فرزندان تان آن طور باشند، به عنوان نمونه معرفی کنید.
- افشا کردن راز دیگران را منع کنید، مگر شخصی در خطر باشد.
- برای متعلقات هر بچه مکان مخصوصی درنظر بگیرید، مثل طبقه ای در کمد.
- با فرزندان تان به عنوان شخص خاص (فردیت خاص) رفتار کنید و رفتاری عادلانه داشته باشید.
- از عبارت های مقایسه ای دوری کنید ("چرا نمی تونی مثل خواهرت مرتب باشی؟")، چون باعث رقابت می شود. به جای آن سعی کنید بر توانایی های بی همتای هر فرزند تاکید کنید.
- در صورت امکان فرزندان تان را با یکدیگر ستایش و تشویق کنید: "چه خوب! امشب همه یادشون موند که ظرف های کثیفشون رو توی ظرفشویی بگذارن؟"

منبع: نی نی پلاس