تقریبا هیچ پدیده ای مثل تماشای رشد و یادگیری فرزندتان خوشایند نیست.
هر نقطه ی عطف صرف نظر از اینکه تا چه حد بزرگ یا کوچک باشد، برای خانواده تجربه ای شگفت انگیز است. این لحظات فقط برای ثبت در کتاب کودک نیست، و به شما نشان می دهد که رشد فرزندتان چگونه صورت می گیرد. در دوازده ماه نخست، همان طور که نوزاد به سمت دوران نوپایی می رود، هر مهارت جدید به بروز مهارت بعدی می انجامد. هر نقطه ی عطف نیز به عنوان نشانگری است که رشد او را نشان می دهد.
در حالی که در انتظار هر خنده، صدا درآوردن یا گام مشتاقانه اش هستید، باید بدانید که بچه ها با هم فرق دارند و هر یک به شیوه ی بی همتا و در زمان خاص خود رشد می کند. فرزند شما نیز توانایی ها و استعدادهای بی همتای خود را دارد. برای کسب تبحر در یک مهارت به فرزندتان فشار نیاورید و نخواهید به سرعت به هدف بعدی برسید. نوزادان به زمان نیاز دارند تا از تبحر در مهارت خود لذت برند و بتوانند از این مهارت برای رشد خود استفاده کنند و دیگر نواحی ذهن خود را گسترش بخشند.

اولین خنده/ حدود شش هفتگی
سرانجام، متوجه واکنش اندکی از سوی فرزندتان می شوید! هفته ها سخت کوشش کردید تا به او عشق ورزید و از او مراقبت کنید و شاید احساس کنید که در ازای آن چیز زیادی دریافت نکرده اید. اینک حدود هفته ی ششم تا هشتم فرزندتان به شما می خندد و دنیای شما دگرگون می شود. این مهارت به رشد خود ادامه می دهد و حدود چهار تا پنج ماهگی احتمالا لبخندهای پیاپی او را خواهید دید. این صدایی است که حتی در ساعت پنج صبح نیز از آن لذت خواهید برد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- از صورت تان برای برقراری ارتباط با فرزندتان استفاده کنید، به او بخندید، با چهره شکلک های مسخره بسازید و هر راهکار ابتکاری دیگری را بیازمایید.
- نوزادان عاشق تماشای واکنش های خود هستند، بنابراین، او را در مقابل آینه نگه دارید تا به خودش بخندد.
- اغلب با فرزندتان حرف بزنید، صداهایی عجیب در آورید و منتظر خندیدن یا واکنش او بمانید.

کنترل گردن و پشت/ از دو تا شش ماهگی
بچه در دو ماهگی در حالی که روی شکمش دراز کشیده است، می تواند سر خود را از زمین بلند کند و در دو ماه آینده تمام سینه ی خود را بالا بگیرد. در پی این توانایی یاد می گیرد که در وضعیت متمایل چگونه می تواند وزن را روی دست هایش تحمل کند.
ماندن روی شکم برای رشد ماهیچه های دور شانه و پشت مهم است تا بعدا به خزیدن او کمک کند. بلند کردن سر در برابر نیروی جاذبه ی زمین نیز سیستم حرکتی گوش داخلی او را فعال می سازد. این عمل برای توازن، کنترل وضعیت بدن و کنترل حرکات چشم در مراحل بعدی اهمیت دارد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- هنگام ماندن بچه روی شکمش اسباب بازی محبوب او را جلویش نگه دارید تا او برای نگاه کردن به آن مجبور به بلند شدن روی دست هایش شود.
- زمان ماندن روی شکم در سمت پهلوی او راه بروید یا یک اسباب بازی را از سمت راست یا چپ او تکان دهید تا از چشم خود برای پیگیری حرکات استفاده کند.
- می توانید بچه را روی حوله ی تا شده یا پتویی بگذارید تا از حمایت بیشتری زیر بازوانش برخوردار شود.
- اجازه دهید که فرزندتان با شکمش روی سینه ی شما دراز بکشد تا بتواند صورت شما را ببیند. هم چنین می توانید او را روی ران هایتان بگذارید تا منظره ی جدیدی از دنیای خود را ببیند.

استفاده از دست ها/ حدود چهار ماهگی
وقتی فرزندتان یاد می گیرد که با اراده ی خود از دست هایش استفاده کند، می بینید که او دو دستش را با هم به سمت اسباب بازی می برد تا بتواند به آن دست یابد. حركات واکنشی جمع شدن مشت که در روزهای آغازین وجود داشت اکنون دیگر وجود ندارد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
برای تشویق فرزندتان در استفاده از دست ها، حتی در روزهای نخستین اسباب بازی ها را دور از دسترس و در میانه ی بدنش نگه دارید. میانه ی بدنش را مثل خطی فرض کنید که طول بدنش را از بالا تا پایین طی می کند و آن را به دو بخش مساوی چپ و راست تقسیم کرده است . یادگیری اینکه چگونه از خط میانه ی بدن خود بگذرد، مثلا با دست راست یک اسباب بازی را در سمت چپ خود بگیرد، فواید رشدی و شناختی فراوانی دارد.
- اسباب بازی بزرگی جلوی فرزندتان نگه دارید تا او آن را بگیرد تا او بتواند از دو دستش برای نگه داشتن آن استفاده کند.
- دست های فرزندتان را بگیرید و آنها را روی بافت های متفاوت بمالید (نرم، دانه دار، لطیف، زبر و ...) تا او را تشویق کنید که دنیای اطراف خود را کشف کند.
- اجازه دهید فرزندتان اشیا را در دهان خود بگذارد. به یاد داشته باشید این عمل که به دهان بردن نام دارد، روشی است که او برای شناسایی چیزهای جدید از آن استفاده می کند. همیشه نکات ایمنی را رعایت کنید و مراقب باشید تا از خطرات خفگی دور بماند.
- اگر متوجه شدید که فرزندتان همیشه دست هایش در حالت مشت است و برای باز کردن آن مبارزه می کند و یا بازوانش ظاهرا خشک هستند، به متخصص اطفال مراجعه کنید.

غلت زدن/ از شکم به پشت: بین دو و پنج ماهگی؛ از پشت به شکم: پنج تا هشت ماهگی
غلت زدن برای رشد حرکات، کشف دنیا، برنامه ریزی حرکات و بعدها برای عبور از خط میانه و گسترش هماهنگی دو سوی بدن ضروری است. این نقاط عطف فرزندتان را برای استقلال در حرکات و مهارت های دیگر آماده می سازد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- وقتی پس از تعویض یا چرت زدن فرزندتان را از گهواره پایین می گذارید، او را به پهلو بچرخانید و سپس از آنجا او را بلند کنید. این حرکت به او این احساس را می دهد که می تواند از طریق حرکات بدنش جابجا شود.
- اجازه دهید که فرزندتان روی پهلو بازی کند. با لوله کردن یک حوله، پشت او را حمایت کنید. می توانید این کار را برای هر دو سمت انجام دهید.
- فرزندتان را تشویق کنید تا با هر دو دست در میانه ی بدنش بازی کند و وقتی روی پشتش دراز کشیده است، پای او را از سویی به سمت دیگر حرکت دهید. به این ترتیب، بالا و پایین بدن او به جهات متفاوت حرکت می کند.
- اگر در هفت ماهگی فرزندتان غلت نمی زند، بهتر است نزد پزشک متخصص بروید و از توصیه های وی استفاده کنید.

غرغرکردن/ پنج تا شش ماهگی
شاید متوجه شوید که صدای فرزندتان زیاد و کم می شود که اغلب در واکنش به صدا و شکل های صورت شماست. فرزندتان در حال یادگیری برقراری ارتباط زبانی است تا بعدها بنیان حرف زدن را بگذارد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- فرزندتان عاشق صدای شماست و گفت و گو با شما را لذت بخش می داند. با همانندسازی صداهایی که فرزندتان در می آورد، او را به حرف زدن تشویق کنید و برای "پاسخگویی" به او زمان دهید.
- هنگام انجام کارها به او می گویید که مشغول چه کاری هستید، تمام روز با او حرف بزنید.
- خواندن کتاب به رشد زبانی او کمک می کند.
- اگر فرزندتان اصلا صدایی از خود در نمی آورد و برای تقلید صداها و برقراری ارتباط با شما تلاش نمی کند، پزشک اطفال را مطلع سازید.

نشستن/ از شش ماهگی
حدود شش ماهگی فرزندتان باید بتواند بدون حمایت بنشیند (مثلا روی ران شما یا با یک یا دو بالش اطرافش). در هشت ماهگی فرزندتان با پشتیبانی اندک به خوبی می نشیند و در این وضعیت می تواند به طور مستقل بازی کند.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- گرچه در بازار ابزارهای خوبی برای حمایت هنگام نشستن وجود دارد، استفاده ی طولانی مدت از این وسایل او را به ابزار متکی می کند و رشد ماهیچه های بنیانی و کنترل توازن او را به حداقل می رساند. وقتی او به حمایت نیاز دارد، شما بهترین پشتیبان هستید. برای پیشگیری از آسیب دیدن او هنگام افتادن، گذاشتن بالش هایی پشت او کارساز است.
- اسباب بازی محبوبش را طوری به او نشان دهید که او برای تماشای آن مجبور به نشستن شود. این کار انگیزه ی خوبی برای نشستن در حالت راست قامت است. در نتیجه یاد می گیرد که چگونه در صورت لزوم بیشتر از دست هایش برای پشتیبانی استفاده کند.
- وقتی او به خوبی می نشیند، اسباب بازی را دور از دسترسش قرار دهید تا او بچرخد و به آن برسد و از بدنش در جهات متفاوت استفاده کند. این چرخش و رسیدن به هدف، در خزیدن به او کمک می کند.

خزیدن/ هفت تا ده ماهگی
قدرت حرکت و استقلال، باعث شروع تحرک بیشتر می شود! خزیدن فقط گام دیگری در مسیر نوزاد برای تحرک است. طولی نمی کشد که کوچولوی شما با مهارتهای جدیدش شما را شگفت زده می کند.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- فرزندتان را روی پای خود یا روی حوله ای لوله شده در وضعیت خزیدن قرار دهید (کف دست و زانوها) تا با حمایت ایمن شما، بتواند به قرار گرفتن روی دست و زانو عادت کند.
- چند اسباب بازی با وسایلی را که بچه دوست دارد، جلو و دور از دسترسش بگذارید تا در حالی که خود را به آن می رساند، برای ماندن در این وضعیت انگیزه داشته باشد.
- اگر فرزندتان هیچ تلاشی برای خزیدن نمی کند و ظاهرا در حالت نشسته "گیر" کرده است، از متخصص کودکان کمک بگیرید.

دو انگشتی برداشتن، و بیشتر/ هشت تا دوازده ماهگی
این دوره ی زمانی شاهد جهش بزرگی در توانایی فرزندتان برای استفاده از عملکرد دست هاست. این روند می تواند آشوب زیادی همراه داشته باشد، اما تشویق کردن فرزندتان برای کشف بافت های متفاوت در رشد کارهای ظریفش به او کمک می کند. طی این دوره ی زمانی فرزندتان یاد می گیرد که چگونه با استفاده از شست و انگشت به شکل گیره، اشیای کوچک مثل نخود یا تکه ای از خوراکی را بگیرد و سپس اجسام را از دستی به دست دیگر بدهد یا حتی با استفاده از دست ها دو شیء را به یکدیگر بزند. بین هشت تا دوازده ماهگی او باید بتواند با هدف از اشیا دست بکشد (حتی اسباب بازی های خود را بیندازد و بردارد)، بتواند اجسام را داخل محفظه ای بگذارد که دهانه ی بزرگی دارد و دوباره آنها را بیرون بیاورد، شیشه یا قاشق خود را نگه دارد (حتی با وجودی که هنوز نمی تواند خود را تغذیه کند) و دستش را برای سلام یا خداحافظی تکان دهد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
اگر پیشرفتی در مهارت های مناسب این گروه سنی برای کارهای ظریف فرزندتان مشاهده نمی کنید، با پزشک مشورت کنید.

ایستادن و راه رفتن/ حدود دوازده ماهگی
اکنون فرزندتان می تواند بایستد و احتمالا با استفاده از حمایت مبلمان یا دیوار از گردش اطراف خانه لذت ببرد. این نشانه ای برای راه رفتن است. او می تواند بدون افتادن، خود را پایین بیاورد و به زمین برساند. او می تواند حدود پنج ثانیه به تنهایی نیز بایستد و یا وقتی دست شما را می گیرد، چهار گام به اطراف بردارد. پس از استاد شدن در این مهارت ها، او راه رفتن مستقل را یاد می گیرد.
چگونه به فرزندمان کمک کنیم؟
- اگر در چهارده ماهگی فرزندتان برای ایستادن یا راه رفتن تلاش نمی کند، با متخصص کودکان تماس بگیرید.

سوال های شما را متخصصان پاسخ می گویند
- پرسش: هنگام تولد فرزندم اپیزیوتومی (بریدگی در ناحیه ی میان دوراه) دردناکی داشتم و حتی پس از زایمان که مستقیما او را شیردهی پستانی کردم، به علت ناراحتی، حتى نمی توانستم بنشینم. اکنون نیز روی پهلوی چپ دراز می کشم و به او شیر می دهم، زیرا پهلوی راستم دردناک و متورم است. اکنون، پس از گذشت چند ماه، هنوز فقط او را از پستان چپ شیردهی می کنم، چون اگر او را روی پستان راست بگذارم، گریه می کند و شیر نمی نوشد. به عنوان مکمل به او شیر خشک نیز می دهم. می خواهم از هر دو پستان او را شیردهی کنم تا بدانم به اندازه ی کافی شیر نوشیده است.
پاسخ مشاور شیردهی، ماری "لوییس استین": پس از اپیزیوتومی یا پارگی ناحیه ی میان دوراه شیردهی پستانی چالش انگیزتر است. مسکن درد کافی و ایمن برای مادرانی که این تجربه را دارند، ضروری است. در واقع، درد به خودی خود شیردهی پستانی را تحلیل می برد، زیرا احتمال دارد هورمون های استرس تولید اولیه ی شیر را محدود سازند. داروهای هومیوپاتی و کمپرس یخ تورم را کاهش می بخشد و پس از اپیزیوتومی استفاده از بالش های تیوپ شکل به نشستن کمک می کند.
خودتان هم متوجه شده اید که وضعیت درازکش به پهلو معمولا راحت ترین حالت است. توصیه می کنم مادران جدید در این وضعیت بالشی بین زانوانشان قرار دهند تا فشار را از روی بخیه ها بردارد. اگر یک سمت بسیار آسیب دیده است، می توانید وضعیت درازکش به پشت را امتحان کنید: به پشت دراز بکشید و در حالتی نیمه مایل یا روی بستر یا مبل در زاویه ای که معمولا تلویزیون تماشا می کنید، قرار بگیرید. به جای میان دوراه وزنتان را روی استخوان خاجی بیندازید. بچه را روی بدنتان قرار دهید و بگذارید او خودش جایگاهش را پیدا کند. طبق پژوهش های جدید، دراز کشیدن متمایل غریزه ی تغذیه ی نوزاد (مثل بچه سگ و گربه) را تحریک می کند، حتی در بچه های بزرگ تر.
معمولا نوزادان یک پستان را ترجیح می دهند. از آنجا که از نظر آناتومی (ساختار بدنی) پستان ها متفاوتند، احتمال دارد او جریان یک سمت را ترجیح دهد. احتمال دیگر درد گردن ناشی از آسیب دیدگی زایمان یا وضعیت درون رحم است. اگر گردن فرزندتان خشک به نظر می رسد، با پزشک مشورت کنید.
اکنون که چند ماه گذشته است، اول پستان سمت محبوبش (سمت چپ) را به او بدهید و وقتی خواب آلود و راضی است، در تغییر آن به سمت راست، ترغیبش کنید. اگر دراز کشیده اید، برای دادن پستان دیگر به سمت او متمایل شوید. اگر او در میان بازوهای شماست، بدون چرخاندنش پستان را عوض کنید. امکان دارد تغییر حالت ها نیز او را گول بزند. در حالت ایستاده او را شیردهی کنید، به جلو و عقب یا به جهات تکان بخورید و برای او آواز بخوانید، شاید متوجه نشود که از کدام پستان شیر می نوشد.
اگر همه ی روش ها به خطا رفت، شیردهی فقط از یک پستان مقدور است. مادر دوقلوها نیز همین کار را انجام میدهد. هر پستانی مستقلا عمل می کند و هر دفعه ای که بیشتر خالی شود، شیر بیشتری می سازد. صرف نظر از اینکه چه راهی را انتخاب می کنید، هر قطره از شیر مادر هدیه ای ارزشمند برای نوزاد است.
پاسخ نرس ماما، برجی ایرلند: بر این مشکل کوچک می توانید غلبه کنید. شاید این فقط مشکل فرزندتان نیست. در حقیقت، ممکن است این ناراحتی خودتان باشد که مشکل ساز می شود. واقعیت این است که نوزادان به سرعت با شرایط متفاوت منطبق می شوند، در غیر این صورت زنده نمی مانند. شاید ناراحتی خودتان است که پیام های شیردهی پستانی فرستاده شده به مغزتان را مسدود می کند.

توصیه ی من چنین خواهد بود:
- به فرزندتان شیر خشک ندهید. این ماده فقط شکم او را پر می کند و او را از تلاش برای نوشیدن شیر از پستان دیگر متوقف می سازد.
- در حالت درازکش فرزندتان را شیردهی پستانی کنید، اما روی پهلوی راست تا او بتواند از پستان راست شیر بنوشد.
- در حالی که بچه گرسنه است و قوی می مکد شیردهی را از این سمت شروع کنید.
- پس از اینکه برای تغذیه از خواب بیدار شد، فورا او را شیردهی کنید. صبر نکنید تا گرسنه شود.
- بهر زمان که از پستان راست شیردهی می کنید، هورمون های تولید شیر را تحریک خواهید کرد. حداقل برای سه روز که جریان شیر بیشتر شود، صبور باشید. پستان سمت چپ به تولید شیر کافی برای فرزندتان ادامه خواهد داد، اگر او را با شیر خشک شیردهی نکنید.
- در حال شیردهی آرامش خود را حفظ کنید. به این ترتیب، هر دوی شما آرامش می یابید و با پایداری به زودی مشکل برطرف خواهد شد.

منبع: نی نی پلاس