تنفس درمانی یک عبارت کلی می باشد و برای توصیف هر نوع روش درمانی استفاده می شود که در آن برای بهبود سلامت روانی، فیزیکی و معنوی از تمرینات تنفس استفاده می شود.
امروزه انواع تنفس درمانی زیادی وجود دارد، که هر کدام یک روش منحصر به فردی می باشد و برای اهداف درمانی از تنفس استفاده می کنند.
این رهیافت درمانی از طریق تمرینات فیزیکی از قبیل یوگا و تای چی به دست آمده است و همچنین برای ایجاد خود آگاهی، تکنیک های روان درمانی غرب را هم با این تمرینات ترکیب کرده و هر دو مورد را به صورت یکجا مورداستفاده قرار می دهد.
تنفس درمانی می تواند شامل مواردی از قبیل گفتار درمانی، تمرینات تنفسی، هنر، موسیقی و کار بدنی باشد. این روش درمانی می تواند توسط افراد، زوج ها، و گروه ها استفاده شود و همچنین باید یک متخصص مجاز از این روش درمانی استفاده کند.
• تاریخچه تنفس درمانی
• شناخت فرآیند تنفس درمانی
• چه نوع مشکلاتی در تنفس درمانی درمان شده است؟
• مثال هایی در مورد تمرینات تنفس درمانی
• انتقادات و محدودیت های مربوط به تنفس درمانی
تاریخچه تنفس درمانی
در طی چندین قرن، افراد با استفاده از تکنیک های تنفس درمانی به بیداری روحی، خود درمانی و تهییج ریلکسیشن دست می یافتند.
تنفس درمانی ریشه در تکنیک های شرقی همانند یوگا، تای چی و بودیسم (آیین بودا) دارد.
با این وجود، رهیافت تنفس درمانی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد، در طی افزایش آگاهی عمومی ما بین دهه های 1960 و 1970 ایجاد شده است.
طی این سال ها چندین روش تنفس درمانی به وجود آمده است که شامل تنفس درمانی هولوتروپیک و تنفس درمانی از طریق تنفس مجدد می باشد.
برخی از این روش ها بر روی خود آگاهی و آرامش درونی تاکید دارند، در حالیکه سایر روش ها با وضعیت تغییر یافته آگاهی و سایکدلیک (تغییر وضعیت آگاهی و دریافت از محیط و در برخی موارد جنون) سر و کار دارند.
برای مثال روش تنفس درمانی از طریق تنفس مجدد، توسط لئونارد اور معرفی شد و بر روی تجربه آسیب تنفسی تاکید دارد.
تنفس درمانی هولوتروپیک توسط دکتر استا گروف و همسرش، کریستینا گروف معرفی شد. آنها تحقیقات خود در زمینه آگاهی و تاثیرات داروهای ساکدلیک همانند lsd را توسعه دادند.
از دهه 1970، رشته تنفس درمانی پیشرفت بیشتری تجربه کرد.
در سال 1991، جاکوئلین اسمال تنفس درمانی یکپارچه را تاسیس کرد، که بر مبنای کار تنفس درمانی هلوتروپیک و دکتر گروف بود.
علاوه بر آن، تنفس درمانی تمیز که از طریق تنفس درمانی با تنفس مجدد ایجاد شد، در سال 1999 تاسیس شد.
تنفس درمانی تمیز بر مبنای اصول تنفس مجدد توسعه یافت تا رهیافت های آسیب و درمانی عمومی تری را شامل شود.
امروزه رشته تنفس درمانی، همراه با چندین مدل و برنامه های گواهی نامه ای که برای پزشکان و سایر شرکت کنندگان به صورت یکسان در دسترس می باشد، در حال توسعه و پیشرفت است.
سازمان هایی همانند موسسه استنیزلی و کریستینا گروف (که قبلا به اسم انجمن بین المللی تنفس درمانی هولوتروپیک (ahbi) معروف بود، موسسه بین المللی تنفس درمانی با تنفس مجدد (rbi)، اتحادیه جهانی متخصصان تنفس درمانی (gpba)، و موسسه تنفس درمانی بین المللی (ibf) منجر به پیشبرد آموزش، تحقیق، و توسعه تاثیرات تلاش های درمانگران کار درمانی در سرتاسر جهان می شوند.
شناخت مراحل تنفس درمانی
در حالت کلی، هدف از هر نوع تنفس درمانی حمایت از افراد برای بدست آوردن حس بهتر نسبت به خود آگاهی، افزایش توانایی خود درمانی، و بهبود کلی در وضعیت روانی، فیزیکی و بهزیستی روحی می باشد.
درمانگران تنفس درمانی ، که بعضی مواقع به اسم تنفس درمانگرها معروف اند، از طریق تکنیک های تنفس درمانی مختلفی درمانجو ها را راهنمایی می کنند.
متخصصان تنفس درمانی بر این باورند که این روش در بهبود مشکلات زیادی مفید می باشد. برخی از این مشکلات عبارتند از:
اضطراب
درد مزمن
مشکلات عصبانیتی
افسردگی
آسیب و استرس بعد از آسیب
غصه و زیان
تاثیرات عاطفی مربوط به بیماری فیزیکی
امروزه انواع مختلف روش های روان درمانی در دسترس می باشد که مبنایی بسیاری از آنها شبیه هم می باشد.
برخی از انواع معروف تنفس درمانی در زیر تشریح شده است:
تنفس درمانی هولوتروپیک:
در این نوع از تنفس درمانی، هدف به دست آوردن "کل" مغز، بدن و روح می باشد. این دوره ها با کمک پزشکان دارای گواهی نامه و مجازی صورت می گیرد که برنامه آموزش انتقال شخصیتی گراف را پشت سر گذاشته اند.
با استفاده از موسیقی مهیج و کار بدنی در بعضی مواقع، شرکت کنندگان که همان درمانجوها هستند، در حالیکه دراز کشیده اند از طریق تمرینات تنفسی راهنمایی می شوند تا به یک وضعیت تغییر یافته از آگاهی دست یابند.
تنفس درمانی هولوتروپیک معمولا به گروه ها ارائه می شود و به افراد اجازه می دهد به صورت مشترک کار کنند و در طول فرآیند از یکدیگر حمایت کنند.
شرکت کنندگان بسته به تجربه تنفس درمانی که بلافاصله بعد از تمرینات تنفس گروهی انجام می گیرد، معمولا نوعی شکل ماندالا را ایجاد می کنند.
دوره ها با اشتراک گذاری اطلاعات به دست آمده و بحث خاتمه می یابد تا از این طریق شرکت کنندگان بتوانند مواردی که خود و بقیه شرکت کنندگان یاد گرفته اند را یادداشت کرده و از آن استفاده کنند.
تنفس درمانی از طریق تنفس مجدد: این نوع از تنفس درمانی که به اسم تنفس انرژی هوشیار نامیده می شود، بر مبنای این قضیه می باشد که افراد اسیب مربوط به تجربه تنفس را با خودشان حمل می کنند.
خود لئنورا اور با استفاده از روش، به اصطلاح زمانی را که در کودکی در وان حمام بوده است را هم مجددا تجربه کرد.
بعد از آن، وی به بقیه افراد هم کمک کرد تا به یک آرامش درونی مشابه دست یابند. هدف از تنفس مجدد، کمک به افراد برای آزاد کردن انرژی انسداد یافته ای است که به دلیل آسیب، در مغز و بدن فرد انباشت شده است.
در طول درمان از درمانجوها خواسته می شود تا دراز بکشند، راحت باشند و به آرامی نفس بکشند.
از طریق استفاده از "آگاهی مرتبط با تنفس چرخه ای" ، عامل جلوگیری کننده از بروز احساسات و فشار مربوط به آسیب گذشته از بین می رود.
همچنین برای بهبود وضعیت موج های مغزی، از ریلکسیشن عمیق استفاده می شود. این امر منجر به آزاد سازی مشکلات ناخودآگاه و محصور شده می شود.
تنفس تمیز:
این نوع از درمان بر مبنای تعدادی از اصول تنفس درمانی با تنفس مجدد می باشد، ولی این روش تنها بر روی صدمات مربوط به زایش تمرکز نمی کند.
تنفس درمانی تمیز تمامی مشکلاتی را شناسایی می کند که جریان آزاد انرژی و تنفس را متوقف می کند.
تنفس درمانی تمیز بر مبنای این ایده قرار دارد که بیشتر مردم با ظرفیت کامل شُش خود تنفس نمی کنند.
هدف اصلی درمانگر تنفس درمانی تمیز، آموزش نحوه کامل تنفس به افراد می باشد تا بتوانند انرژی را که در درون خودشان انباشت شده است را آزاد کنند.
درمان با یک بررسی عمیق و کامل در مورد مشکلات فعلی و تجارب گذشته شروع می شود.
دوره ها شامل مشاوره شهودی عمیق، وضعیت ظاهری بدن و یک ساعت تمرین متوالی تنفس می باشد.
تنفس درمانی بیودینامیک:
عنوان کامل این روش سیستم آزاد سازی آسیب و تنفس بیو دینامیک می باشد.
این حالت شامل شِش جزء بوده و منجر به آزاد سازی درد، تقویت درمان طبیعی، ایجاد مجدد ساختارهای درونی بدن می شود.
انواع تنفس درمانی بیو دینامیک عبارت از تنفس، حرکت، صدا، لمس، احساسات و مدیتیشن می باشد.
این رهیافت آسیب هایی را که به صورت فیزیکی و روان شناختی – به صورت الگوهای عاطفی، استرس مزمن و انرژی متوقف شده - در بدن فرد انباشت شده است را شناسایی می کند و هدف آن برگرداندن این سیستم ها به حالت متوازن و بالانس می باشد.
دوره های درمان باید شامل تمریناتی از قبیل تنفس عمیق و پشت سر هم و مرور خاطرات و احساسات گذشته می باشد، ولی می تواند مواردی از قبیل موسیقی یا صدا درمانی، خواندن آهنگ، لرزش کل بدن و حتی رقص درمانی باشد.
گیتن تونکوو ، تاسیس کننده سیستم آزاد سازی آسیب و تنفس درمانی بیو دینامیک، بیان می دارد که این رهیافت درمانی بر خود تبدیلی تمرکز دارد: " افراد توانمندتر می شود تا افراد دیگر را حمایت کنند تا همان کار را انجام دهند.
این روش یک دانش مبتنی بر پایه آموزش های آکادمیک نمی باشد. بلکه این روش بر مبنای ایجاد یک فاصله و راحتی در بدن فیزیکی شما می باشد".
انواع دیگر روش های تنفس درمانی شامل تنفس درمانی یکپارچه، تنفس درمانی شمنی ، ویویشن ، تنفس درمانی زِن یوگا و تنفس درمانی تبدیلی می باشد.
مثال هایی در مورد تمرینات تنفس درمانی
هر چند که در تمامی روش های تنفس درمانی، بر روی نفس کشیدن و نفس بیرون دادن تمرکز می شود ولی هر یک از مدل های آن، تمرینات تنفس درمانی خاصی دارند.
در حالت کلی، تمرینات تنفس درمانی شامل تنفس عمیق و با تمرکز می باشد که در یک دوره زمانی طولانی تر انجام می گیرد. برخی از مثال ها عبارتند از:
تنفس چرخه ای مداوم:
با استفاده از تنفس های عمیق، شرکت کنندگان به صورت مداوم و بدون توقف نفس شان در یک جای خاصی، نفس می کشند و آن را بیرون می دهند.
این تنفس به داخل و بیرون مداوم، منجر به ایجاد یک چرخه تنفسی می شود.
فرو رفتن در آب:
شرکت کننده به صورت جزئی یا کامل در آب فرو می رود و از وی خواسته می شود تا هم در روی آب و هم در زیر آب و با استفاده از لوله تنفس ، تنفس عمیقی بکشد.
هر چند که این تکنیک تنفس مجدد مثل گذشته رایج نمی باشد، ولی استفاده از آن در گذشته منجر به بدست آمدن نتایج قابل توجهی شده است.
20 تنفس پشت سر هم:
از شرکت کننده خواسته می شود تا 20 بار نفس خود را به داخل و خارج بدن بدهند: به صورت 4 بار تنفس کوتاه و 1 بار تنفس عمیق.
همچنین پیشنهاد شده است که تنفس از طریق بینی صورت گیرد. ممکن است شرکت کنندگان با استفاده از این روش وضعیت آگاهی غیر معمولی را تجربه کنند.
انتقادات و محدودیت های مرتبط با تنفس درمانی
در طول چند دهه گذشته، برخی از تمرینات خاص تنفس درمانی بحث برانگیز بوده اند.
با این وجود، حمایت کنندگان از این روش استدلال می کنند که تنفس درمانی می تواند در درمان تعدادی از مشکلات سلامت روانی و فیزیکی کارایی قابل توجهی داشته باشد.
موسسه استنیزلی و کریستینا گروف در حمایت از مزایای مربوط به تنفس درمانی هولوتروپیک، تحقیقات زیر را اشاره کرده است:
• در سال 1994، اسپیواک و همکاران . نتیجه گیری کردند تغییر آگاهی که در طول تنفس درمانی هولوتروپیک صورت می گیرد، نه تنها منجر به تحریک نوعی تاثیر فوق العاده می شود بلکه حتی تاثیرات روان شناختی مناسبی هم دارد.
• در سال 1996 تحقیقی که توسط سارا هولمز و همکاران صورت گرفت به این نتیجه رسید شرکت کنندگانی که از تنفس درمانی هولوتروپیک استفاده کرده اند، یک کاهش در "ترس از مرگ" و افزایش عزت نفس را تجربه کرده اند.
• یک مطالعه که در سال 2003 توسط بینوورا صورت گرفت نشانگر این بود که شرکت کنندگان استفاده کننده از تنفس درمانی هولوتروپیک، به یک وضعیت ارتباطی بهتر با دیگران و شناخت عمیقی نسبت به دنیای پیرامون خود دست یافته اند.
برخلاف این تحقیق و حمایتی که از رهیافت درمانی تنفس درمانی صورت گرفته است، این روش دارای محدودیت ها، مضرات و انتقاداتی هم می باشد.
یک نگرانی مهم شناخته شده در مورد تنفس درمانی این است که این روش منجر به تنفس زیاد در فرد می شود (که در نتیجه میزان دی اکسید کربن در خون افزایش یافته و منجر به سرگیجه و غش کردن فرد می شود).
تنفس زیاد می تواند منجر به مشکلات فیزیکی از قبیل سرگیجه، سوزش های مزمن، تپش قلب یا گرفتگی ماهیچه ها شود.
تنفس زیاد طولانی می تواند منجر به کاهش جریان خون به مغز، دید گرفتگی، ایجاد صدای زنگ در گوش ها و تغییرات شناختی و ادراکی شود.
هر چند مشخص نیست که حتما این عوامل منجر به آسیب های بلند مدت شوند، ولی افراد علاقمند به استفاده از تنفس درمانی باید نسبت به خطرات بالقوه این روش آگاهی داشته باشند.
برای افرادی که سابقه انوریسما (اتساع شریان)، مشکلات قلبی – عروقی، فشار خون بالا، مشکلات بینایی، اوستئو پوروسیس (مشکل از دست دادن بافت های خونی زیاد که منجر به پوکی استخوان می شود و بیشتر در زنان مشاهده می شود)، و هر نوع آسیب یا جراحی فیزیکی جدید دارند، استفاده از روش تنفس درمانی توصیه نمی شود.
همچنین برای افرادی که تجربه علائم روان پزشکی مزمن یا حمله (صرع) دارند و یا از داروهای قوی استفاده می کنند، استفاده از این روش توصیه نمی شود.
شرکت کنندگان بالقوه می توانند با پزشک مراقب اولیه خود مشورت کنند و کار تنفس درمانی خود را با یک متخصص مجاز و دارای گواهی نامه شروع کنند.
ترجمه و گردآوری : دکتر یاسر دادخواه
نظرت چیه؟