در سال 1796، پزشکی انگیسی به نام "ادوارد جنر"، دست به ریسک خطرناکی زد: او پسر خود را با آبله گاو عفونی کرد. زیرا او متوجه شده بود که دختر شیر فروش به آبله مبتلا نشده است. آن زمان، آبله بیماری مرگباری بود که میلیون ها انسان را کشته بود. او فکر می کرد که قرار گرفتن در معرض بیماری مرتبط مثل آبله گاو، انسان را در برابر آبله ایمن می سازد. واکسن ها (این لغت در زبان لاتین به معنای آبله گاو است) کشف شدند و کارساز بودند.
واکسن ها در برابر بیماری های خطرناک از ما حمایت می کنند. آنها جان انسان ها را نجات می دهند و به شکل چشمگیر خطر ابتلای انسان به این بیماری های خطرناک را کاهش می دهند. امروزه حتی اگر یک بچه به این بیماری ها مبتلا باشد (از طریق ناکارایی واکسن یا چون واکسن نزده اند یا احتمالا واکسينه نشده)، بیماری گسترش نمی یابد، زیرا بچه های دیگر واکسن زده اند.
برنامه ی جهانی واکسن
این برنامه جهانی واکسن مجموعا در برابر یازده بیماری از بچه ها حمایت می کند، پنج بیماری دیگر نیز با واکسن ها پیشگیری می شوند که در مراکز بهداشتی خصوصی در دسترس است.
سل/ واکسن ب ث ژ (bcg) هنگام تولد داده می شود. این واکسن ۸۰٪ موثر است، اما متاسفانه از عفونت سل پیشگیری نمی کند. هنوز سل در برخی از نقاط جهان همه گیر است، بنابراین باید آن را دریافت کرد.
فلج اطفال/ واکسن خوردنی (دهانی) فلج اطفال هنگام تولد و هفته ی ششم داده می شود. به عنوان بخشی از واکسن های چندگانه در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم و در هجده ماهگی اجرا می شود. این واکسن غیرفعال است. به گفته ی دکتر "پل سینکلر"، متخصص کودکان، گرچه ایمنی بیشتری در واکسن مرده (غیرفعال) وجود دارد، ولی واکسن ویروس زنده ی فلج اطفال با گسترش از طریق تماس افراد با مدفوع بچه، ایمنی گروهی را افزایش می دهد.
روتا ویروس اسهال و استفراغ/ روتاویروس باعث اسهال شدیدی می شود که برای نوزادان و خردسالان خطرناک است. این عارضه با اسهال شدید یا استفراغ ناگهانی منجر به کمبود آب بدن (و مرگ) می شود. بنابر آمارها، خردسالان زیادی در جهان به این علت جان خود را از دست می دهند. دکتر سینکلر هشدار می دهد که چون این واکسن ویروس زنده است، چند روز اول پس از واکسیناسیون احتمال عملکرد نامناسب دستگاه گوارش انتظار می رود.
بیماری های پنوموکوکی/ این باکتری مسئول بیماری هایی مانند ذات الریه، مننژیت، عفونت های گوش و سینوزیت است. اولین تزریق ها در هفته ی ششم و چهاردهم با تقویت کننده ای در نه ماهگی است.
دیفتری/ از آنجایی که این روزها اکثر بچه ها به طور منظم در برابر این عفونت های بسیار خطرناک گلو واکسن می زنند، اغلب نامی از آن شنیده نمی شود. واکسن علیه دیفتری در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم، با تقویت کننده ای در هجده ماهگی و دوزهای کم تقویتی در شش و دوازده سالگی است.
کزاز/ این بیماری مرگبار باعث گرفتگی عضلات چانه و گردن فرد مبتلا می شود. فرد مبتلا قدرت باز کردن دهان را نداشته و جویدن غیر ممکن می شود. واکسن علیه کزاز از طریق واکسن های چندگانه در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم، با تقویت کننده ای در هجده ماهگی، شش و دوازده سالگی است.
سیاه سرفه/ این بیماری بسیار مسری است که به شکل سرفه های شدید نمایان می شود. واکسن علیه سیاه سرفه از طریق واکسن های چندگانه در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم، با تقویت کننده ای در هجده ماهگی است. بروز سیاه سرفه در نوزادان کشنده است.
آنفلوآنزای هموفیلوس نوع بی/ عفونت بسیار خطرناک باکتریایی است که از طریق سرفه و عطسه منتشر می شود. این بیماری باعث بیماری های تنفسی خطرناک و مننژیت می شود. واکسن علیه این بیماری از طریق واکسن های چندگانه در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم، با تقویت کننده ای در هجده ماهگی است. چهار بیماری ذکر شده به علاوہی فلج اطفال، با واکسن های چندگانه پوشش داده می شوند که در چهار دوز داده خواهد شد. دکتر سینکلر می گوید: احتمالا در آینده با واکسن های ترکیبی بیشتری سر و کار خواهیم داشت. مطمئنا، واکسن های ترکیبی مستلزم ترکیبات فعال بسیار کمتری هستند.
هپاتیت ب/ هپاتیت ب بیماری خطرناک کبد است که از طریق ویروس هپاتیت ب باعث سرطان کبد می شود. انتقال ویروس هپاتیت ب اغلب در دوران خردسالی از برادر یا خواهر یا همبازی، شاید از طریق گاز گرفتن یا زخم های باز، اتفاق می افتد. هپاتیت ب هنگام زایمان از طریق مادر نیز به بچه منتقل می شود و در آینده از طریق آمیزش جنسی، خراش پوست با سوزن و تزریق سرایت می کند. واکسن علیه این بیماری به عنوان واکسن های چندگانهی در سه دوز در هفته ی ششم، دهم و چهاردهم داده می شود.
سرخک/ سرخک بیماری بسیار خطرناک با پیچیدگی هایی مثل ذات الریه، ورم مغز و مرگ است. اولین دوز این واکسن در نه ماهگی، با تقویت کننده ای در هجده ماهگی است.
"واکنش های معمول به واکسن ها عبارتند از درد، سرخی و تورم"
نکات مهم
- واکسن زدن منظم فرزندتان را به تاخیر نیاندازید. فقط اگر بچه تب شدید دارد، چند روزی دست نگه دارید. سرماخوردگی مانع واکسن زدن نمی شود. هیچ وقت فرصت واکسن زدن را از دست ندهید، فقط اگر فرزندتان تب بسیار شدید یا دمای بدن بیش از 39 درجه ی سانتی گراد داشت، واکسن زدن رابه تاخیر اندازید.
- دادن واکسن های چندگانه ایمن است بنابراین علتی برای جداکردن فرزندتان (قرنطینه) وجود ندارد.
- سیستم ایمنی خردسال بدون هیچ مشکلی با واکسن کنار می آید.
- واکنش های متداول به واکسن ها عبارتند از درد سرخی و تورم در محل تزریق و هم چنین تب ملایم گریه و بدخلقی بروز واکنش های جدی بسیار نادر است.
- پیش از واکسن زدن از مصرف پاراستامول يا دیگر ضدالتهاب ها خودداری کنید. در صورت تجویز پزشکه پس از واکسن زدن می توانید از آن بهره گیرید.
- اکثر خردسالان چند روز پس از واکسن زدن سل، بالای بازوی راستشان در محل خراشیدگی واکنش نشان می دهند. به گفته ی دکتر سینکلر، تورم به علت واکسن ب ث ژ به خودی خود باز می شود و کمی چرک بیرون می آید. آن محل باید پاک نگه داشته شود، اما باید باز بماند تا در صورت ضرورت چرک خارج شود. آن را خراش ندهید و نترکانید. در صورت نگرانی و یا اگر برآمدگی بزرگی زیر یا بغل بازو به وجود آمد، به پزشک مراجعه کنید.
اضافه! اضافه! اضافه!
آبله مرغان/ معمولا در خردسالان آبله مرغان نسبتا ملایم است و همراه با تب و التهاب خارش دار خواهد بود. احتمال بروز پیچیدگی ها نادر است، اما اگر عفونت به شش یا مغز برود، آن را جدی بگیرید. هم چنین امکان دارد ورم مغز و ذات الریه را به دنبال داشته باشد. عفونت زخم ها خطر بعدی است و احتمالا جای زخم باقی خواهد ماند.
هپاتیت آ/ در برنامه ی معمول خردسالان در برابر هپاتیت ب واکسن دریافت می کنند. واکسن هپاتیت آ (عفونت ویروسی کبد) به عنوان گزینه ی اضافی به شمار می آید.
آنفلوآنزا و مننژیت مننگوکوکی/ واکسن برای آنفلوآنزا و مننژیت مننگوکوکی با پرداخت هزینه در بخش خصوصی موجود است. بنابراین، با پزشک مشورت کنید.
برنامه ایمن سازی کودکان با توجه به شرایط اپیدمیولوژیک کشور
- بدو تولد؛ نوع واکسن (ب.ث.ژ، فلج اطفال، هپاتیت ب)؛ در کودکان زیر یک سال مقدار واکسن ب.ث.ژ (05/0) میلی لیتر معادل نصف دوز بالغین است
- 2 ماهگی؛ نوع واکسن (سه گانه، فلج اطفال، هپاتیت ب)
- 4 ماهگی؛ نوع واکسن (سه گانه، فلج اطفال)
- 6 ماهگی؛ نوع واکسن (سه گانه، فلج اطفال، هپاتیت ب)
- 12 ماهگی؛ نوع واکسن (MMR: سرخک، اوریون، سرخجه)؛ این واکسن شامل واکسن های سرخک، سرخجه و اوریون می باشد.
- 18 ماهگی؛ نوع واکسن (سه گانه، فلج اطفال)
- 6-4 سالگی؛ نوع واکسن (سه گانه، فلج اطفال، :MMR سرخک، اوریون، سرخجه)
پس از آخرین نوبت واکسن سه گانه، هر ده سال یک بار واکسن دوگانه ویژه بزرگسالان بایستی تزریق شود.
منبع: نی نی پلاس
نظرت چیه؟