درام یا تئاتر درمانی یک رهیافت درمانی است که یک پلت فرم و محیط تئاتری را برای افراد درمانجو ایجاد می کند تا احساسات خود را بیان کنند، مشکلات خود را حل کنند و به اهداف درمانی دست یابند.

انجمن درام درمانی آمریکای شمالی، این رهیافت درمانی را به صورت زیر بیان کرده است: " یک رهیافت فعال و تجربی که هدف آن تسهیل و سرعت بخشیدن به تغییرات می باشد.

از مشارکت کنندگان درخواست می شود تا با استفاده از از طریق داستان گویی، نمایش تصویری، بدیهه گویی هدفمند و عملکرد، رفتار های مورد نظر را تکرار کنند، نقش داشتن در یک رابطه را تمرین کنند، انعطاف پذیری مابین نقش های زندگی را پیدا کنند و گسترش دهند، و تغییراتی را که دوست دارد در جهان پیرامون خود بببند را تکرار و بیان کند."

• درام درمانی چه تفاوتی با ایفای نقش دارد

• ریشه ها و نظریه درام درمانی

• اهداف درام درمانی

• درام درمانی به چه نحوی تاثیر گذار می باشد؟

• آموزش برای درام درمانی

• نگرانی ها و محدودیت های مربوط به درام درمانی

درام درمانی چه تفاوتی با ایفای نقش دارد

به دلیل ماهیت روان پاک سازی اظهارات هنرمندانه دراماتیک، هدف خود درام درمانی عبارت از ترفیع و بهبود سلامت ذهنی و روانی خوب و مناسب می باشد.

با این وجود، درام درمانی شامل موارد فراتر از ایفای نقش و بازیگری می باشد.

همانند هنر، موسیقی و رقص درمانی، درام درمانی هم از فرم های هنری به عنوان مبنای شناخت عمیق تر استفاده می کند و بر روی شرکت کنندگان کارهای معنی داری را انجام می دهد.

درمانگران درام، با استفاده از یک سری فعالیت های هدف مند، افراد را راهنمایی می کنند و به آنها اجازه می دهد تا صحنه ای را نمایش دهند که بیانگر روش هایی می باشد که آنها تمایل دارند بر اساس آن زندگی کنند.

ممکن است که افراد شرکت کننده در درام درمانی، تغییرات در رفتار، وضعیت عاطفی، رشد شخصیتی و سازگاری مهارتی را تجربه کنند.

اغلب شرکت کنندگانی که از درام درمانی استفاده می کنند، قادرند تا مهارت های میان فردی خود را از طریق فعالیت های زیر انجام دهند:

• داستان گویی

• بازی کردن نقش

• عروسک بازی

• تشریفات مذهبی

• بازی ها

• بدیهه گویی

• نمایشنامه

ریشه ها و نظریه درام درمانی

درام درمانی در نتیجه شناخت این موضوع ایجاد شد که برخی از تجارب و آسیب های زندگی، بیش از حد درناک می باشندو نمی توانند تنها با استفاده از مکالمه زبانی مورد شناسایی واقع شوند.

به دلیل اینکه در درام برای بیان کردن احساسات از استعاره ها و کنایه های استفاه می شود، به طور طبیعی با چارچوب درمانی خاص تطابق دارد. موسس درام درمانی، از سلامت روان شناختی و فاصله ای که درام می تواند ایجاد کنند، در ایجاد رهیافت خود استفاده کرده است.

در زمینه این رابطه درمانی امن، درام درمانی به فرد اجازه می دهد تا از هر دو اظهار و بیان زبانی و فیزیکی استفاده کند تا بر روی مشکلات عاطفی کار کنند و آنها را مرتفع سازند.

درام درمانی که در نتیجه توسعه رهیافت درمانی جاکوب ال. مورنو ایجاد شده است، نقش گذاری روانی نیز نامیده می شود، که برای شناسایی مشکلات و نگرانی ها، از اقدامات نمایشی و دراماتیک راهنمایی شده استفاده می شود.

پیشروان اولیه درام درمانی افرادی از قبیل نیکولای اورنوو، ولادیمیر ایجن، برتولت برشت، سندور فرنزی، نوا بوید و ************نستانتین استانیسلوسکی می باشند.

پیشروان دیگر این رهیافت درمانی، تاثیرات مربوط به نظریه نقش، روان شناسی تحلیلی و هنر درمانی های خلاقانه را با یکدیگر به اشتراک گذاشتند و منجر به پیشرفت زمینه و رشته "تئاتر به عنوان یک درمان" شدند که در زمان حاضر به اسم درام درمانی معروف است.

این افراد شامل نظریه پردزان و متخصصانی از قبیل پیتر اسلید، کارل جانگ، تی . دی نوبل، وینفرد وارد، ماکسول جونز، گرترود شاتنر و سو جنینگز می باشند.

در سال 1979، انجمن درام درمانی آمریکای شمالی (nadta) که بعدا به انجمن ملی درام درمانی تغییر یافت، تاسیس شد.

امروه، nadta ارائه دهنده آموزش، و گواهی نامه هایی در زمینه درام درمانی می باشد و از آن حمایت می کند.

اهداف درام درمانی

هدف اولیه درام درمانی فراهم کردن یک تجربه امن و ایمن برای افراد است تا آنها را تشویق کنند که احساسات خود را از طریق بازی و فعالیت نمایشی، به طور کامل بیان کنند.

پیامدهای مطلوب درام درمانی برای هر شرکت کننده ای متفاوت می باشد، ولی یک مدل مبنایی طراحی شده است تا درمان و رشد را از طریق بکارگیری بازی، نقش و روابط نمایشی، بهبود دهد. درام درمانی، به عنوان یک روش تاثیر گذار اهداف زیر را دنبال می کند:

• پیشرفت تغییرات رفتاری مثبت

• ترفیع مهارت های رفتاری بین فردی

• ترکیب و ادغام بهزیستی های عاطفی و فیزیکی

• دستیابی به رشد شخص و خود آگاهی

• بهبود کیفیت کلی زندگی

درام درمانی تا جایی ادامه می یابد تا زمینه ایجاد یک بعد و شرط درمانی را تامین کند.

این روش در مجموعه های مختلف، همانند مدارس، کلینیک ها سلامت روانی، زندان ها، بیمارستان ها و مراکز عمومی می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

درام درمانی، به عنوان یک روش درمانی در موارد زیر کاربرد دارد:

• استرس بعد از آسیب

• اضطراب

• افسردگی

• مشکلات رابطه ای بین شخصی

• سوء استفاده های مهم

• مشکلات رفتاری مربوط به اوتیسم

• توان بخشی

• اسکیزوفرنی (جنون جوانی)

• دیوانگی

• اختلالات تغذیه ای

• مشکلات یادگیری

• ناراحتی و زیان

این موارد بیان شده یک لیست کامل نیست، ولی شامل برخی از مشکلات سلامتی روان مرسومی می باشد که در درمان آنها از درام درمانی استفاده می شود.

درام درمانی به چه نحوی تاثیر گذار می باشد؟

هر چند که درام درمانی به عنوان یک روش تقریبا تازه و نوظهور در نظر گرفته می شود، ولی مطالعات صورت گرفته از کارایی آن حمایت کرده اند.

موارد لیست شده در زیر، برخی از مثال های در مورد یافته های تحقیقی در زمینه درام درمانی می باشد:

• یک مطالعه که در مجله رسمی nadta ، بررسی درام درمانی، چاپ شد، نتیجه گیری کرد که درام درمانی می تواند یک رهیات درمانی موثر برای کودکان دارای اوتیسم می باشد.

نتایج این تحقیق نشانگر پیشرفت قابل توجه در تعاملات اجتماعی و همچنین کاهش رفتارهای افراطی مربوط به اوتیسم، همانند بیش فعالی و بی توجهی، می باشد.


• روان پزشکی اروپا، که مجله رسمی انجمن روان پزشکی اروپا (epa) می باشد، یک مطالعه ای را در سال 2009 چاپ کرد که نتیجه آن نشانگر کاهش علائم اضطراب اجتماعی شرکت کنندگان در درام درمانی می باشد.

• یک مطالعه موردی کیفی که در بررسی درام درمانی چاپ شد، نشانگر این بوده است که تکنیک های درام درمانی می تواند در مشاوره زوج ها به کار گرفته شود. زوج های شرکت کننده در این مطاله موردی، پیشرفت مثبت را در نتیجه استفاده از درام درمانی گزارش کرده اند.

آموزش درام درمانی


انجمن درام درمانی آمریکای شمالی، معیار های و رویه های مربوط به درمانگران درام مجاز را اداره می کند.

به منظور تامین الزامات بیان شده توسط nadta، فرد باید یک روان درمانگر ثبت شده (rdt) باشد.

گواهی نامه های rdt می تواند از طریق حضور در برنامه های پیشرفته تایید شده ای به دست بیاید که آموزش ها و کار آموزی هایی را در زمینه روان شناسی، تئاتر و درام درمانی ارائه می کند.

همچنین nadta یک برنامه آموزشی جایگزین را به افرادی ارائه می دهد که درجه ارشد برنامه مورد تایید adta را کسب نکرده اند.

نگرانی ها و محدودیت ها

ادبیات در دسترس مربوط به درام درمانی نشانگر محدودیت ها و نگرانی های اندکی در رابطه با این رهیافت می باشد.

با این وجود، همانند بیشتر روش های درمانی، برای ارائه مناسب تکنیک ها، آموزش یک عامل حیاتی و مهمی می باشد.

برای برخی از متخصصان بالینی استفاده از "تئاتر به عنوان درمان" یا تکنیک های نمایشی در درمان وسوسه انگیز می باشد، ولی استفاده از این روش بدون داشتن آموزش و کار آموزی مناسب، می توان افراد درمانجو را با ریسک های جدی مواجه کند.

در هنگام انجام درمان، افراد باید درمانگر مناسب را از طریق گواهی نامه های مربوط به روان درمانگران ثبت شده، پیدا کنند.

علاوه بر آن، هر چند که درام درمانی به عنوان یک روش درمانی مبتنی بر مشاهده، دارای کاربردهایی زیادی می باشد ولی در این زمینه نیاز به مطالعات بیشتر وجود دارد.

با این وجود، از زمانی که رشته روان درمانی به رشد خود ادامه داده است و همچنین به کمک انتشار یافتن مجله رسمی nadta، بررسی درام درمانی، اطلاعات بیشتری در دسترس افراد مراجعه کننده به درمان و همچنین متخصصان علاقمند به این روش درمانی قرار گرفته است.

ترجمه و گردآوری : دکتر یاسر دادخواه