وقتی نوزادتان را به خانه می آورید، بی شک احساسات و هیجان زیادی دارید و درباره ی چگونگی مراقبت از فرزندتان با تردید روبه رویید. ما به شما کمک می کنیم تا نخستین هفته های نگهداری از زندگی فرزندتان را به خوبی سپری کنید.
پیش از اینکه پول زیادی برای وسایل جدید مراقب از نوزاد هدر بدهید، به یاد داشته باشید که بهترین ابزار مراقبت از کودک را در خانه دارید؛ یعنی خود شما. نوزاد به در آغوش گرفتن و تماس محبت آمیز شما نیاز بسیاری دارد.

از بالا به پایین
پیش از اینکه فرزندتان غلت زدن، یادگیری خزیدن یا خوردن غذای سفت را شروع کند، فرصت بسیار کمی دارد تا بتوانند خود را کاملا کثیف کند یا همه جا را به هم بریزد. در نخستین هفته ها و ماه ها، نوزادان یا در آغوش گرفته یا حمل می شوند و این کار به معنای آن است که بزرگترین منبع قرار گرفتن در معرض میکروب ها و باکتری ها از طریق افرادی خواهد بود که او را نگه می دارند، در آغوش می گیرند و حمل می کنند. بنابراین، لزومی ندارد که نوزادان هر روز حمام کنند، بلکه پاک کردن سریع و ساده ی آنان از بالا تا پایین کافی خواهد بود. در ادامه چگونگی تمیز کردن نوزادان را از بالا به پایین می خوانید:
- مطمئن شوید اتاقی که در آن هستید، گرم است و پوشک تمیز، یکدست لباس پاکیزه و حوله در دسترس است.
- لگن یا دستشویی را با آب گرم (نه داغ) پر کنید.
- فرزندتان را لخت کنید و او را روی حوله تمیز قرار دهید، زیرا این کار خشک کردن او پس از حمام را بسیار سهل تر خواهد کرد.
- برای تمیز کردن نوزادتان می توانید از گلوله های پنبه یا حوله ی صورت استفاده کنید.
- گلوله ی پنبه یا حوله ی صورت را در آب گرم مرطوب کنید و آب اضافه را از آن خارج سازید.
- به آرامی چشمان فرزندتان را پاک کنید، از گوشه ی داخلی نزدیک به بینی شروع و به سمت بیرون تمیز کنید. برای هر بار پاک کردن از پنبه ی جدید یا گوشه ی دیگری از حوله استفاده کنید.
- با استفاده از گلوله ی جدید پنبه، گوش های نوزاد را پاک کنید و تمیز کردن پشت گوش او را فراموش نکنید. در اینجاست که اکثرا شیر و عرق تجمع می کند و اگر تمیز نشود، خشک و پوسته پوسته می شود و فرزندتان را ناراحت خواهد کرد. داخل گوش نوزاد را پاک نکنید، زیرا نیازی به این کار نیست و خطر آسیب زدن به پردهی گوش نوزاد زیاد است.
- با استفاده از تکه ی جدید پنبه یا گوشه ی دیگری از حوله ی صورت، چروک های گردن، دست ها و بین انگشتان او را پاک کنید. در اکثر اوقات الياف ظریفی از پتوها و لباس ها در بین انگشتان نوزاد جمع می شود، بنابراین از پاک و تمیز کردن آنها مطمئن شوید.
- همین طور برای بخش پایین بدن، باسن و اندام تناسلی نوزاد را درست همان طور که هنگام تعویض پوشک انجام می دهید، پاک کنید. شاید برای پاک کردن این بخش استفاده از دستمال های پاک کننده ی کودکان را آسان تر بیابید، اما مطمئن شوید که آنها عطردار نیست و عاری از الكل باشد. همان طور که پس از تعویض پوشک انجام می دهید، لایه ی خوبی از کرم به آن ناحیه بمالید.
- وقتی فرزندتان پاک شد، اگر پوست او خشک است، شاید بخواهید از کرم مرطوب کننده ای استفاده کنید، اما این کار ضروری نیست. حوله را دور او بپیچید و پوست او را خشک کنید، اما در حالی که او در حوله پیچیده شده است و همان طور که او را بر می دارید، مهم ترین بخش را فراموش نکنید در آغوش گرفتن محکم!

تعویض پوشک
- در هر تغذیه فرزندتان به تعویض پوشک نیاز دارد و شاید حتی دفعات بیشتر. پوشک های یک بار مصرف برای جذب ادرار و پوست حساس ناحیه باسن فوق العاده است، اما هنوز باید در هر تعویض پوشک از آن ناحیه به خوبی مراقبت و آن را پاک کنید.
- ناحیه ی تعویض پوشک را با گذاشتن دو پوشک دم دست آماده سازید (این احتمال وجود دارد که اگر نوزاد در میان تعویض پوشک ادرار کرد، مجبور شوید که از پوشک دوم استفاده کنید).
- در چند هفته ی اول از تکه های پنبه و آب استفاده کنید که جوشیده و خنک شده است و اگر فرزندتان در نخستین چند هفته دچار التهاب پوشکی نشد، سپس آن را با دستمال پاک کننده کودک عوض کنید.
- ناحیه ی پوشک را به خوبی پاک کنید، همان طور که در دستورالعمل های از بالا به پایین گفته شد.
- برای کمک به حمایت از پوست نواحی که در زیر پوشک قرار دارد، از کرم مناسبی برای باسن استفاده کنید.

علاج التهاب
التهاب پوشکی گاهی رخ می دهد و احتمالا در مقطعی با این مشکل روبه رو خواهید شد. به گفته ی خانم "مگ فائور"، نویسنده ی کتاب حواس کودکان، التهاب پوشکی نگران کننده است، زیرا اغلب پس از دوره ی کوتاهی از ناکجا ظاهر می شود و سپس مادر یا پدر برای علت آن یا واکنش نشان ندادن زودتر خود را مقصر می دانند. مهم ترین نکته درباره التهاب پوشکی این است که برای مدت طولانی نگذارید ادرار اسیدی و مرطوب یا مدفوع در پوشک باقی بماند، پس اگر فرزندتان در برابر التهاب ها آسیب پذیر است، تعویض منظم پوشک ضروری خواهد بود. سعی کنید تا در هر روز مدتی بچه را بدون پوشک رها کنید تا آن ناحیه کاملا خشک شود والدین حتی می توانند برای کمک به خشک شدن آن ناحیه از پودر بچه (یا آرد ذرت) استفاده کنند. اگر پوست فرزندتان حساس است، وقتی پوشک نوزاد را عوض می کنید، از پاک کننده های مرطوب استفاده نکنید ترجیحا برای پاک کردن آن ناحیه از پنبه استفاده کنید. اگر فرزندتان در برابر التهاب ها آسیب پذیر است، باید کرمی بیابید که برای او کارساز است. اگر التهاب پوشکی فرزندتان شدید است، برای درمان از پمادهای مطمئن استفاده کنید. اگر التهاب پوشکی ادامه یافت یا بسیار سرخ و همراه با لکه های پوستی است، باید به پزشک مراجعه کنید، زیرا احتمال دارد به علت برفک (نوعی قارچ) باشد که بدون کرم ضدقارچ از بین نمی رود.

مراقبت از بند ناف
معمولا حدود ده روز زمان می برد تا انتهای بند ناف خشک شود و بیفتد، اما در این حین، به کمی مراقبت نیاز دارد.
- آن را پاک نگه دارید
در هر تعویض پوشک و پس از هر حمام انتهای بند ناف را بلند کنید و با استفاده از الكل پزشکی و تکه ای پنبه اطراف بند و انتهای آن را پاک کنید.
- آن را خشک نگه دارید
در هر زمان ممکن انتهای بند ناف را در معرض هوا قرار دهید. اگر هوا گرم است، به فرزندتان پوشک و تیشرت بپوشانید تا جریان هوا اطراف انتهای بند ناف را بهبود بخشد. قسمت جلوی پوشک بچه را به س مت پایین بفرستید تا به انتهای بند ناف مالیده نشود و اینکه در معرض هوا و قرار گیرد نه ادرار
- عفونت را زود درمان کنید
اگر فرزندتان تب دارد یا متوجه تورم دور ناف او شدید یا اگر انتهای بند ناف خونریزی کرد یا از آن چرک بیرون زد، پس پزشک را خبر کنید.
- بگذارید انتهای بندناف به خودی خود بیفتد
انتهای بند ناف فرزندتان را نکشید، حتی اگر به مو بند باشد. این تکه به طور طبیعی می افتد و وقتی افتاد، امکان دارد از ناف کوچولوی او کمی خون و مواد بیرون آید. به پاکیزه کردن آن ناحیه ادامه دهید، به همان ترتیب انتهای بند ناف را تمیز می کردید و مراقب نشانه های عفونت باشید.

نکاتی در باب شیردهی پستانی
با اینکه شیردهی به فرزندتان امری طبیعی است، این کار برای درست انجام شدن به کمی تلاش نیاز دارد. زمان بگذارید تا اصول صحیح را بیاموزید. برای کمک به سهولت شیردهی پستانی، خانم "مگان فائور"، پنج نکته مهم را توصیه می کند:
1. پیش از تولد فرزندتان خود را برای شیردهی پستانی او آماده سازید. جلسه ای نزد مشاور شیردهی بروید. او به شما اصول را نشان خواهد داد یا از مادر مجربی بخواهید که شیردهی به فرزندش را به شما نشان دهد. طی یک ساعت از زمان زایمان، بچه را برای پستان به دهان گرفتن روی سینه خود قرار دهید. از پرستار، نرس یا مشاور شیردهی کمک بگیرید تا آن را درست انجام دهید.
2. برای شش هفته ی نخست، بر اساس تقاضای بچه شیردهی کنید تا زمانی که تولید شیرتان تثبیت شود. این کار به معنای آن نیست که با هر ناله ی فرزندتان او را روی سینه بگذارید، اما وقتی فرزندتان حدود وقت تغذیه گریه می کند، او را شیردهی کنید.
3. مایعات فراوان بنوشید، مثل آب (یا حتی آبمیوه)، خوب بخورید و حداقل وقتی فرزندتان خوابیده است، بخوابید این کار به بدنتان برای تولید شیر کمک می کند.
4. انتظارات واقعی داشته باشید، شیردهی پستانی زمان بر و الزام آور است و گاهی آزار می رساند و وظیفه ی ساده ای نیست، اما ارزشش را دارد که زمان صرف آن کنید.
5. در نهایت، احساس گناه نکنید وظایف والدین امری ورای فقط تغذیه ی بچه است.

برقراری پیوند با فرزندتان
هر مادری برای برقراری پیوند راهی متفاوت را تجربه می کند. برخی مادران در رحم عاشق فرزندشان می شوند، مدت ها پیش از اینکه او متولد شود. برخی دیگر هنگامی که به موعد زایمان نزدیک می شود از اینکه نتوانند عاشق فرزندشان شوند، مضطرب می شوند و در نهایت روزی که فرزندشان متولد شد، با اولین نگاه عاشق او می شوند. گاهی نیز این روند طبیعی برقراری ارتباط بلافاصله پس از زایمان پدیدار نمی شود. این حالت می تواند باعث تنش شود، زیرا شروع به نگرانی می کنید که اگر آن غریزه ی مادرانه ی "طبیعی" هرگز پدیدار نشود چه خواهد شد. نگران نباشید، عاشق خواهید شد، فقط گاهی زمان بر است. این حقیقتی تحقیق شده است که تماس پوست با پوست در نخستین چند روز پس از تولد باعث رها شدن هورمون های "احساس خوب" و عشق می شوند و به تثبیت شیردهی پستانی نیز کمک می کنند. تماس، زبانی است که نوزادان می فهمند. به نوازش، مهربانی، ماساژ و در آغوش کشیدن او بپردازید اینها روش هایی است که شما و شوهرتان می توانید با فرزندتان عشق را در میان بگذارید و آن پیوند ویژه را گسترش دهید.

سالم نگه داشتن نوزاد
سیستم ایمنی نوزاد هنوز کاملا رشد نیافته است و در نتیجه، برای مدتی به حمایت نیاز دارد. این کار را می توانید با کمک گرفتن از نکات زیر انجام دهید:
- پس از هر تعویض پوشک و تمیز کردن او دست هایتان را بشویید.
- همیشه پیش از تهیه ی غذا دست هایتان را بشویید.
- تا سن شش ماهگی عروسک ها و هر چیزی را که او به دهان می برد، پاکیزه نگه دارید. این کار را با محلول های استریل و آب می توانید انجام دهید.

خواب
در صد روز اول ورود فرزندتان آنچه بیشتر از همه از دست می دهید و به طرز دیوانه واری فکر به آن باعت خنده ی شما می شود، خواب است. خواب پاداشی است که تمام والدین جدید در پی آن هستند، اما اکثر اوقات این پاداشی است که نمی توان مدعی آن شد.
داشتن یک برنامه منظم برای خواب و اجرای و تثبیت آن می تواند نجات بخش روان شما باشد. اما برای نوزاد این برنامه کارساز نیست. بنابراین، حداقل برای چند هفته ی نخست، همان طور که فرزندتان به دنیای خارج از رحم عادت می کند، از نشانه های او پیروی کنید. به یاد داشته باشید که او اغلب برای تغذیه از خواب بیدار می شود. نوزادان زیاد می خوابند. نکته ی از همه مهم تر است اینکه زمانی است که بچه خوابیده است، شما نیز بخوابید. حتی اگر نتوانید به چرتی واقعی دست یابید، از زمانی که فرزندتان خوابیده است، برای آرامش و استراحت کردن استفاده کنید و انرژی خود را دخیره کنید. درباره ی تمیز کردن خانه و پذیرایی از مهمان ها هراسان نباشید همه ی این کارها باید صبر کنند!
هنگام روز، یا شب هنگام در پی نشانه های خواب آلودگی فرزندتان باشید. برای نوزادان خسته بسیار معمول است که چشمان خود را بمالند، گوش خود را بکشند، خمیازه بکشند یا حتی نسبت به معمول آرام تر باشند. نوزادان خسته عموما بدخلق نیز هستند، بنابراین امکان دارد وقتی تحریک شوند یا از صدایی هراسان شوند، اعتراض کنند، حتی شاید پس از آن به گریه و ناله ادامه دهند. هر چه سریع تر پس از دیدن این نشانه ها، فرزندتان را در آغوش گیرید و او را برای خواب در گهواره اش بگذارید. به زودی یاد خواهید گرفت که چه زمانی او خسته است و زمان خواب او فرا رسیده است نوزادان و نونهالان معمولا در چرخه ی سه تا چهار ساعته کار می کنند، بنابراین تشخیص اینکه چه زمان فرزندتان هنگام روز به خواب نیاز دارد، بسیار ساده خواهد بود. برای نوزادان نسبتا معمول است که الگوی خواب شب و روز خود را عوض کنند. وقتی فرزندتان هنگام روز زیادتر می خوابد و ظاهرا شب هنگام هوشیارتر است، برای تغذیه بیشتر از خواب بیدار می شود. تغذیه ی شبانه را آهسته و آرام انجام دهید، زیرا هر محرکی او را از خواب بیدار می کند.
از حدود دو ماهگی، مطمئن شوید که هر شب کارهای مشابهی انجام می دهید، زیرا این کار به فرزندتان نشانه هایی می دهد که زمان خواب فرا رسیده است. او را حمام کنید و لباس خواب بپوشانید، لالایی بخوانید، تغذیه کنید و اگر دوست دارید، او را تکان دهید در این سن است که می توانید برنامه وقت خواب او را تثبیت کنید.
صد روز نخست ورود فرزندتان مجموعه ای از آموزش ها، اعجاب و دوران تطبیق با شرایط جدید است، بنابراین از همه مهم تر به یاد داشته باشید که زندگی جدیدی را آفریده اید. به فرزندتان عشق بورزید، حتی وقتی چنان محروم از خواب هستید که فکر می کنید، نمی توانید کارایی داشته باشید. پیش از اینکه متوجه شوید، این دوران به پایان خواهد رسید.

از خودتان مراقبت کنید
طی هفته های نخستین ورود فرزندتان فراموش کردن این موضوع که شما هم به مراقبت نیاز دارید، ساده است. هر مادر و پدر تایید می کند که روزی را تا شب با لباس خواب گذرانده اند، زیرا نتوانستند زمانی بیابند تا به حمام بروند. این عادی است. اولویت شما فرزندتان است، هر چیز دیگر باید پس از آن باشد.

پاسخگویی به ملاقات کنندگان
ورود نوزاد جدید در خانواده دلیلی مناسب برای جشن و سرور است و احتمالا خانواده و دوستانتان پشت در منزل تقاضایی مصرانه دارند تا نگاهی به این جواهر ارزشمند بیندازند. اگر نمی توانید ملاقات ها را تحمل کنید، از رد کردن بازدید کنندگان شرمنده نباشید و برای درخواست کمک هراسان نشوید. اگر دوست دارید، قانونی برای خانواده و دوستان بگذارید و از آنان بخواهید که وقتی برای بازدید می آیند، وعده غذایی همراه بیاورند یا در حالی که از آرامش حمام لذت می برید، فرزندتان را برای مدت کمی نگه دارند.

مراقب بدنتان باشید
وقتی زایمان کردید، تا مدتی شکمتان آنچنان عقب نمی رود که تخت شود. در حقیقت، نسبتا معمول است که مادران جدید هنگام ترک بیمارستان فرزندشان را در آغوش حمل کنند، اما هنوز باردار به نظر رسند! نگران نباشید، رحم برای منقبض شدن به بیش از دو هفته نیاز دارد و دوباره سفت شدن ماهیچه های شکم زمان بر است. اگر پس از زایمان ورزش می کنید، آن را آرام برگزار کنید. هیچ کس انتظار ندارد که ظاهری مثل سوپر مدل داشته باشید! برای مادران بسیار معمول است که برای شش هفته پس از زایمان فرزندشان ترشحات واژن داشته باشند. این ترشحات لوچیا نام دارد و حاوی خون، باکتری ها و لایه های رحم است که پس از زایمان از آن جدا می شود. همان طور که زمان سپری می شود، این ترشحات باید رقیق و کمتر شوند، اما اگر هنوز پس از چند هفته، نسبتا شدید و غلیظ بود، پزشک را آگاه سازید.
معاینه ی هفته ششم پس از زایمان با پزشک زنان و زایمان را از دست ندهید. می توانید آن را با ملاقات پزشک اطفال نیز هماهنگ کنید. به این ترتیب، مجبور نیستید که برای معاینه ی هفته ی ششم دوباره از منزل خارج شوید.

منبع: نی نی پلاس