زایمان را بیشتر باید يک فرآیند دانست تا يك اتفاق سريع. فرآیندی که در آن تغییرات متعدد فیزیولوژیکی در بدن شما دست به دست هم می دهند تا نوزادی به دنیا آید. بنابراین بهتر است پیش از اینکه به موعد زایمان نزدیک شوید، بدانید که از زایمان چه انتظاری باید داشت و اعتماد به نفس خود را تقویت کنید.
بی دلیل نیست که زایمان را در زبان انگلیسی "کار سخت" می خوانند. این عمل مستلزم کار زیاد است اما وقتی به آنچه در بدنتان روی می دهد، دقت کنید، زایمان واقعا مانند یک معجزه به نظر می رسد.
در دوران بارداری بدنتان به طور دائم در حال آماده شدن برای زایمان است و شما را برای گذراندن مراحل زایمان آماده می کند. در حقیقت مشکلات و ناراحتی های هفته های آخر بارداری، شما را برای زایمان آماده می سازد، بدنتان چنان ذهن شما را درگیر می کند که فقط به فرارسیدن موعد زایمان فکر می کنید.
هورمون هایی که طی زایمان رها می شوند، برای مادر مسکن های درد طبیعی فراهم می آورند. هورمون عشق یا اکسی توسین نیز رها می شود. این هورمون باعث احساس خوب می شود، این همان هورمونی است که باعث رسیدن به اوج لذت جنسی می شود. و از همه مهم تر، برای گذر از آخرین و مشکل ترین بخش زایمان آدرنالین رها می شود. این هورمون به شما و فرزندتان کمک می کند تا زایمان را تحمل کنید و اوضاع را نیز برای وابستگی سریع (شما و فرزندتان) هنگام تولد نوزاد آماده می کند. این هورمون شروع شیردهی پستانی را نیز تقویت می کند.
شاید بدنتان برای زایمان آماده باشد؛ آیا ذهن شما نیز آمادگی دارد؟ در ادامه معمول ترین نگرانی ها و سوال های مادران درباره ی زایمان پاسخ گفته شده است. پس بخوانید و اعتماد به نفس کسب کنید.

زایمان چگونه احساس می شود؟
یکی از سخت ترین سوال ها برای پاسخگویی توضیح چگونگی احساس زایمان است، زیرا این تجربه ای کاملا شخصی (ذهنی) است. بنابراین، بر آنچه در روز موعود رخ می دهد، عوامل بسیاری اثرگذارند عواملی مثل آخرین بار چه وقت و چه چیزی خورده اید؟ ممکن است زایمان را پس از روزی طولانی آغاز کرده اید و از قبل خسته اید. هنگام زایمان تا چه حد فعال بوده اید؟ آیا سر بچه درگیر شده است یا خیر؟ تمامی این عوامل بر چگونگی تجربه ی زایمان اثر دارد.

چگونه بدانم که وارد مراحل زایمان شده ام؟
وقتی بچه ای سه کیلوگرمی (یا بیشتر) وارد مسیر ورودی به دنیا می شود، قطعا شما متوجه آن خواهید شد. اما یکی از اولین نشانه هایی که مشخص می کند خانمی وارد مراحل زایمان شده است، این حقیقت است که او آن را انکار می کند. همان طور که ترکیب هورمون هایی که قبلا توضیح داده شد، در بدنتان شروع به ترشح می کنند، باعث می شوند که مادر وارد حالت خلسه گونه ای شود که آن را "قلمرو زایمان" می خوانند. در واقع مادر با دنیای درون بدن خود منطبق می شود. زمان و جزئیات برای او معنایی ندارد. حتی پاسخگویی به سوال های ساده نیز دشوار خواهد بود. این حالت حساسی است که به سادگی مختل می شود. شوهران باید این مرحله را درک کنند و بشناسند. وقتی مادر رفتاری "غريب" را شروع می کند، نباید هراسان شوند.
دیدن ترشحات آغشته به خون نیز نشانه ای دیگر از آغاز زایمان است. این حالت را نمایش می خوانند و این ترشحات هنگامی صورت می گیرد که دهانه ی رحم شروع به باز شدن می کند و از جدا شدن دریچه ی مخاطی که دهانه ی رحم را پوشانده است حاصل می شود. انقباض هایی طولانی تر، قوی تر و نزدیک تر به هم که حتی وقتی مادر دراز می کشد یا به حمام می رود ناپدید نمی شوند نیز یکی دیگر از نشانه های زایمان است. اینها علایمی هستند که نشان می دهند زایمان به درستی در مسیر خود پیش می رود. وقتی کیسه ى مایع آمنیوتیک باز می شود (ترکیدن کیسه ی آب)، اکثر مراقبان پزشکی به مادر توصیه می کنند که هرچه سریع تر خود را به بیمارستان برساند. در برخی موارد، وقتی مواد مخاطی رها می شوند، زایمان به سرعت پیشرفت می کند، در حالی که برای عده ای دیگر، اصلا نشانه ای از شروع زایمانشان دیده نمی شود.

چه زمانی باید به بیمارستان بروم؟
وقتی انقباض ها منظم و بسیار نزدیک به هم می شوند یا درد در نقطه ی کوچکی از پشتتان شروع و به اطراف تا جلوی شكم و بالای استخوان شرمگاهی پراکنده می شود، مراقب بهداشتی خود را خبر کنید. وقتی در ده دقیقه دو تا سه انقباض را تجربه می کنید، بهترین زمان برای رفتن به بیمارستان است. اگر مطمئن نیستید، به بخش زایمان بیمارستان تلفن کنید و از آنان کمک بخواهید.

وقتی کیسه ی آب پاره می شود، چه احساسی خواهم داشت؟
این اتفاق زمانی می افتد که غشای مخاطی اطراف فرزندتان که حاوی مایع آمنیوتیک گرم است، پاره می شود و ترشح مایعات به بیرون آغاز می شود. این رخداد ناراحت کننده نیست، اما برخی بانوان احساس خاصی را تجربه می کنند. برخی تصور می کنند که این حالت با جریان شدید مایع همراه است، اما بسیار کمتر از آن است که فکرش را می کنید. معمولا حدود یک فنجان پر، مایع خارج می شود. چنان که گفتیم، ترشح مایع شروع زایمان نیست؛ برخی از بانوان هفته ها پیش از شروع زایمان دچار پارگی کوچکی می شوند و اغلب ترشحات زودهنگام خود را ترمیم می کند. در صورت نگرانی، با مراقب پزشکی خود مشورت کنید. وقتی کیسه ی آب پاره شد، ممکن است بصورت پارگی بزرگی یا شکاف کوچکی رخ دهد. اندازه این شکاف مشخص می کند که آیا جریان شدیدی از مایعات در راه است یا چکه های متناوبی خواهید داشت. ولی پاره کردن هدفمند کیسه آب از سوی پزشک یا ماما، ناراحت کننده تر است، زیرا بسیار تهاجمی و گاهی روندی دردناک است.

زایمان تا چه حد دردناک است؟
درد زایمان ناشی از چندین منبع است. علاوه بر انقباض های رحم، ترس نیز درد را تشدید می کند، همان طور که گرسنگی، تشنگی، احساس سرما یا نبود حامی و همراه باعث تشدید آن خواهد شد. وضعیت بچه و مادر نیز باعث کمک یا مانع پیشرفت زایمان می شود و بر چگونگی احساس مادر از درد اثرگذار است. از آنجا که زایمان بسیار مدیریت پذیر است، آگاهی از موارد زیر به شما کمک می کند:
- در حد امکان فعال باشید و وضعیتی راحتی را انتخاب کنید که به پایین آمدن فرزندتان کمک می کند (وضعیت راست قامت).
- بهتر است آرام و آسوده باشید استرس (اغلب به علت ترس) مانع زایمان خواهد شد. بدانید که همه چیز در صلح و آرامش است. هیاهو، نور زیاد و تعدد افراد پیرامونتان نیز درد را تشدید می کند.
- به کمک مهارت های کنار آمدن با درد که شامل تنفس و تحرک است، اوضاع را مدیریت کنید.
- تماس با ماساژ، گرما یا حتی سرما، همگی به چگونگی احساس شما کمک می کنند.
- در روز زایمان، داشتن همراه بسیار مفید خواهد بود.

آیا در طول زایمان درد خواهم داشت؟
در واقع، اکثر مراحل زایمان بی درد است. لحظات بسیاری وجود دارد که در آن دردی وجود ندارد. این وقفه ها را جشن بگیرید این روش بدن شماست تا پیش از شروع درد بعدی، زمان تنفسی برای بهبودی به شما بدهد. بنابراین بر اتفاق های دردناک زایمان تمرکز نکنید، بلکه بر لحظاتی متمرکز شوید که اصلا دردی ندارید. بهترین زمان برای دریافت اپیدورال را بگویید.
اپیدورال یکی از قوی ترین، موثرترین و قابل اعتمادترین مسکن های درد زایمان است. این مسکن با مسدود کردن مسیر انتقال پیام های درد به مغز کار می کند. بسیاری از بانوان بدون استفاده از اپیدورال وارد مراحل نهایی زایمان می شوند ولی هنگامی که وارد مرحله ی نهایی و شدید درد می شوند، درخواست اپیدورال می کنند. اگر دهانه ی رحم کاملا باز شده باشد، برای دریافت اپیدورال خیلی دیر شده است، زیرا تاثیر کامل این ماده سی دقیقه زمان می برد و تا آن وقت، دیگر بچه متولد شده است.
معمولا توصیه می شود که مادر در مرحله ی فعال زایمان بین باز شدگی پنج تا شش سانتی متری دهانه ی رحم اپیدورال دریافت کند. امکان دارد دریافت زودهنگام (در مراحل اولیه ی زایمان) شما را از مسیر زایمان منحرف کند، یعنی برای به جریان انداختن دوباره ی زایمان مداخلات بیشتری ضرورت یابد. زمان در خواست اپیدورال برای هر خانمی متفاوت است. در مقایسه با شدت زایمان، تزریق اپیدورال تقریبا بی درد است. اکثر بانوان از سوزش بی حسی موضعی در پوستشان سخن می گویند که ناشی از سوزن اپیدورال است و این آخرین چیزی است که احساس می کنند. شاید همان طور که سوزن اپیدورال فرو می رود، کمی فشار احساس کنید. آنچه ممکن است چالش برانگیز باشد، ثابت ماندن مادر در هنگام اجرای آن است. از آنجایی که احتمالا انجام این کار هنگام انقباض ها دشوار است، معمولا پزشک برای اجرای آن از فاصله زمانی بین دو انقباض استفاده می کند. وقتی نوبت به مسکن درد می رسد، از افکار بیهوده پرهیز کنید. نمی دانید که زایمان چه عواقبی همراه دارد. شاید ساده تر یا سخت تر از آن باشد که انتظارش را داشتید. و تا زمانی که واقعا به آن مرحله نرسید، نمی دانید که احساستان چگونه خواهد بود!

آیا دچار پارگی خواهم شد؟
اگر بخت یارتان باشد، پارگی کوچک یا اپیزیوتومی (برشی کوچک برای بزرگتر کردن بازشدگی واژن) خواهید داشت. مهم ترین کار برای پیشگیری از آن، پرهیز از فشار آوردن زودهنگام یا خودداری از فشار آوردن مدت طولانی است. هم چنین باید سعی کنید که با ماهیچه های شکمی فشار بیاورید و شش ها خالی باشد. با قرار گرفتن در وضعیت راست قامت و آهسته فشار آوردن به احتمال زیاد ناحیه ی میان دوراه (بين واژن و مقعد) یکپارچه باقی می ماند. بافت واژن ماهیچه ای است و در صورت زایمانی صبورانه و قرار گرفتن در وضعیت مناسب، می تواند به شدت کشیده و باز شود. بارداری به خودی خود بر کف لگن فشار می آورد، پس بهتر است در دوران بارداری تمرین کگل را انجام دهید.

برای جفت چه اتفاقی می افتد؟
زایمان جفت بین پنج تا بیست دقیقه پس از زایمان نوزاد رخ می دهد. این کار بیشتر ناراحت کننده است تا دردناک. همان طور که سر بچه بیرون می آید، تزریقی در باسن شما انجام خواهد شد که باعث منقبض شدن رحم و جدا شدن جفت از دیواره ی رحم می شود. پس از خروج جفت پزشک آن را به دقت بررسی می کند تا مطمئن شود که جفت کامل است و چیزی درون بدن باقی نمانده است.

با تولد فرزندم، چه اتفاقی می افتد؟
در بسیاری از بیمارستان ها، چه زایمان واژنی داشته باشید و چه زایمان سزارین، کارکنان بخش زایمان فورا نوزاد را برای تماس پوست با پوست روی بدن مادر قرار می دهند. بر اساس پژوهش ها، این کار اثر زیادی بر وابستگی زودهنگام دارد و به شیردهی پستانی بهتر و افزایش توانایی مادر برای برقرار پیوند بانوزاد می انجامد. به این ترتیب، نوزاد زودتر آرام می گیرد و امتیازات آپگار (امتیازاتی که وضعیت زیستی نوزاد را در یک دقیقه، پنج دقیقه و ده دقیقه پس از زایمان اندازه گیری می کند) در حالتی سنجیده می شود که نوزاد روی سینه ی مادر قرار دارد. تقریبا در همه ی موارد، وقتی مادر و نوزاد نزد یکدیگر هستند، شادترند و امتیازات مطلوب تر است. در موارد اضطراری، امکان دارد تماس پوست با پوست فوری امکان پذیر نباشد و در مراحل بعدی صورت پذیرد. طی یک ساعت پس از زایمان، همه ی نشانه های حیاتی مادر و نوزاد بررسی می شود و به مادر غذا و نوشابه می دهند و پاکیزه اش می کنند.

منبع: نی نی پلاس