برای اولین بار دانشمندان سازوکاری در بدن انسان کشف کردند که توضیح می دهد، چگونه امکان دارد شیوه ی زندگی والدین بر ژن های فرزندان و نسل های بعدی آنان تاثیر گذارد.
طبق شواهد بسیار، عوامل محیطی مثل سیگار کشیدن، رژیم غذایی و استرس بر ژن های فرزندان و نسل های بعدی شما تاثیر دارد. مثلا دختران متولد شده از خانم های هلندی که در انتهای جنگ جهانی دوم در شرایط قحطی باردار بودند، به احتمال دو برابر بیش از حد معمول در خطر ابتلا به بیماری شیزوفرنی (روان گسیختگی یا اسکیزوفرنی) بودند. به همین ترتیب، موش های نر که در اوایل زندگی خود دچار استرس بودند، دو نسل فرزندانی را پرورش دادند که به شدت دلواپس و مضطرب بودند، به رغم اینکه در محیطی با مهر و محبت بزرگ شدند. این موضوع بسیاری از پژوهشگران ژنتیکی را سرگردان کرد، زیرا بر اساس اصولی به نام "برییر آگوست وایزمن" (The August Weismann Barrier) اطلاعات ژنتیکی موجود در اسپرم و تخمک ها قرار نیست که از محیط تاثیر پذیرند.
اما می دانیم که از طریق سازوکار اپی ژنتیک، فعالیت های ژن های ما نیز با محیط اطرافمان تغییر می کند. این عمل معمولا با روشن و خاموش کردن یک ژن از طریق افزایش گروهی متیلی به دی ان ای یا کاستن از آن کار می کند. این گروه های متیلی از طریق جمع کردن (حلقه کردن) دی ان ای خود می توانند ژن ها را غیرفعال سازند، بنابراین آن آنزیم ها دیگر نمی توانند به ژنها دسترسی داشته باشند و دستورهای آنها را بخوانند.
وقتی نوبت به تاثیر عوامل محیطی بر والدین میرسد، می تواند بر فرزندان آنان تاثیر بگذارد، مثل مطالعه ی جنگ جهانی دوم هلندی ها. چنین سازوکارهای اپی ژنتیکی در راس موارد مشکوک قرار دارند، اما چگونگی انتقال احتمالی این تغییرات ژنتیکی به نسل های بعدی معماست. شواهدی درباره ی موش ها وجود دارد که این تغییرات به ارث رسیده اند، اما ژنتیک کلاسیک اعتقاد دارد که این احتمال نباید وجود داشته باشد، زیرا پس از بارورسازی، نشانه های اپی ژنتیک بر اسپرم و تخمک ها پاک می شوند. اکنون برای اولین بار، پژوهشگران برخی از ژن های انسان را مشاهده کرده اند که از این روند پاکسازی سر باز می زنند.

ژن های فراری
دکتر عظیم سورانی و همکارانش در دانشگاه کمبریج ثابت کرده اند که برخی ژن های جنین در حال رشد از این سازوکار پاکسازی فرار می کنند.
گروه دکتر سورانی الگوهای "متیلاسیون" در نوعی از سلول جنین را تجزیه و تحلیل کردند که بعدا اسپرم و تخمک های خود جنین را شکل می بخشد. دکتر سورانی می گوید: ما انتظار داریم که وقتی اپی ژنوم سابقه ی تغییرات ژنتیکی در دی ان ای جنین در مراحل اولیه ی رویانی دوباره تنظیم می شود، این سلول ها کاملا پاک شده باشند. اما حدود ۲٪ تا ۵٪ متیلاسیون در سراسر ژنوم (ساختار ژنتیکی) از این برنامه ریزی دوباره فرار کردند.
بنابراین احتمال دارد هر متیلاسیون (ژنی) در این نواحی از ژن ها بر نسل های بعدی اثر گذارد و بتواند نشانه های غایب را فراهم آورد، درباره ی اینکه چگونه شخصی می تواند دگرگونی های ارثی را که محیط اطراف مسبب آن بوده است به فرزندان و نسل های بعدی خود منتقل کند.

شیزوفرنی و چاقی
دکتر سورانی می گوید: چون این فقط بخش کوچکی از ساختار ژنتیکی است، اکثر تغییرات اپی ژنتیکی که محصول محيط اطراف ماست، به احتمال بسیار کمی بر نسل های آینده اثر می گذارد، اما با این حال امکان دارد برای انتقال برخی از اینها فرصت اندکی وجود داشته باشد.
نگاهی دقیق تر به این "فراری ها" نشان داد که آنها اکثرا ژن هایی هستند که در مشکلات مغزی مثل اختلال دوقطبی و شیزوفرنی و نیز ژن هایی درگیر در اختلالات سوخت و ساز بدن مثل چاقی نقش دارند.
دکتر سورانی هشدار می دهد: تا زمانی که کشف شود چگونه این ژن ها از تنظیم دوباره سرباز می زنند و چرای نتیجه گیری های بیشتر درباره ی اینکه آیا اینها عملکرد چشمگیری بر سلامت نسل های آینده دارند یا خیر، اشتباه است.

منبع: نی نی پلاس