خیال پردازی (تخیل و تجسم) چیزی ورای پرورش کودکی خلاق است . این ابزاری برای زندگی است.
با مشاهده پیشرفت چشمگیر تکنولوژی در سال های اخیر می توان متصور شد که در آینده نه چندان دور فعالیت در محیط کار و اجتماع نیازمند مهارت ها و توانایی هایی جدیدی خواهد بود. تغییراتی که در آن انعطاف پذیری، تخیل وخلاقیت، مهارت هایی سودمند و ضروری اند. پس باید این توانایی ها را در فرزندتان پرورش و گسترش دهید.

فواید خیال پردازی
به گفته ی "سارا کوهن"، مشاور متخصص در هنردرمانی کودکان، تخیل فعال فواید بسیاری برای کودکان دارد. طبق مطالعات، بچه هایی که خلاقیت آنان به شکل فعالانه طی زمان گسترش یافته است، مبتکرتر (کاردان تر) بوده اند. خلاقیت اعتماد به نفس می سازد، به بچه ها اجازه میدهد تا اشتباه کنند و از آنها بیاموزند. خردسالان هم چنین یاد می گیرند که بازخورد سازنده، بخشی از یادگیری است و نباید آن را شخصی قلمداد کرد. وقتی بچه های دیگر وارد بازی می شوند، خلاقیت آنان موجب همدردی می شود و فرزندتان نحوه برقراری ارتباط و مهارت های اجتماعی و هنر مذاکره را می آموزد. پرسیدن سوال هایی مثل "چگونه این گل را به مجسمه تبدیل کنم؟" مهارت هایی موجب رشد منطق و درک کودک می شوند، ابزارهای ضروری برای زندگی موفق به شمار می رود. حل مشکلات نیز یکی از فواید اصلی و طبیعی خلاقیت است.
خلاقیت سبب گسترش مهارت هایی مثل پایداری، فداکاری و تمرکز می شود. بر اساس پژوهش ها و به گفته ی دکتر" لامپرشت"، مشارکت تمرکز را بهبود می بخشد. کودکان هنگام بازی با یکدیگر با بیان نظریات خود همکاری، شراکت در مسئولیت و سازش برای هدفی مشترک را تمرین می کنند.

تمرین دادن مغز
در حالی که تخیل و خلاقیت مهارت هایی هستند که بچه ها با آن متولد می شود، ولی مغز برای تکامل به تمرین نیاز دارد. طی چند سال اول زندگی، اعصاب کودک بسیار قوی و بیش از حد نیازش هستند. در نتیجه، مغز بر اساس "از آن استفاده کن یا آن را از دست بده" هرس می شود. به گفته ی دکتر لامپرشت، البته با بزرگتر شدن کودک نیز تا حدودی توانایی شکل پذیری در مغز وجود دارد، اما آنچه گسترش نیافته باشد، دیگر از بین رفته است. بنابراین، هر چه روش های خلاقانه ی تفکر گسترش یابد، مسیرهای عصبی در مغز فعال خواهند شد و گسترش می یابند. خردسالان از طريق تجربه می آموزند. خلاقیت به مغز اجازه می دهد تا به روشی منحصر به فرد توسعه یابد. در واقع، برای یادگیری، بازی خلاقانه اگر هم ضروری نباشد، بسیار مهم است.

پرواز در رویا هدفی واقعی دارد
آیا هرگز بازی های فرزندتان را باور کرده اید؟ وان حمام پناهگاه پری دریایی است و یا به ناگهان تختخواب به جایگاه اژدها مبدل می شود. این نوع از وانمود کردن، نقشی کلیدی در یادگیری او دارد. به گفته ی خانم کوهن، بیان خود به عنوان بخشی از یک بازی، روشی برای درک اتفاقاتی است که در زندگی رخ می دهد. این کار به بچه ها فرصت می دهد تا در حین شادی، قوانین دنیای بزرگ ترها را درباره ی مشارکت، تعامل اجتماعی و حل منازعات بیاموزند.
خانم کوهن می گوید: این بازی با توانایی هایی مثل خودانظباطی، توجه و استدلال مرتبط است. رویاپردازی وضعیت های تخیلی که او دوستانش را از چنگ غریبه ها نجات می دهد، به فرزندتان حتی در وضعیت های ترسناک احساس کنترل بیشتر می دهد. یا در حالی که وانمود می کند دکتر است، او مهارت های گفتاری و اجتماعی خود را گسترش می دهد. بازسازی اتفاقات روشی از بازی کردن است که به او یاد می دهد چگونه وضعیت ها را مدیریت کند، انضباط را تمرین کند و علت و معلول را بفهمد.
به گفته ی دکتر لامپرشت، این بازی، بازی تجسمی یا نمادین نیز خوانده می شود و عموما بين هجده تا بیست و چهار ماهگی پدیدار می شود. این مرحله در رشد جسمی و ذهنی فرزندتان ساختاری است. به علاوه، دو سوم از بچه های نوپا بین دو تا پنج سالگی دوستی خیالی را اختراع می کنند. این دوست به این معنا نیست که فرزندتان تنها یا از اجتماع جدا مانده است، بلکه اجتماعی شدن و رشد خلاقیت او را نشان می دهد. و معمولا این گام ها را در پی دارد:
حدود هشت ماهگی
فرزندتان با زدن و تکان دادن اسباب بازی هایش از نواختن "موسیقی" (صدا) لذت می برد.
حدود هجده ماهگی
متوجه می شوید که فرزندتان شروع به کارهایی می کند که قبلا دیده است، شما آنها را انجام می دهید، مثل حرف زدن با تلفن یا "شیردهی" به عروسک. با تهیه ی اسباب بازی هایی که مشابه اشیای دنیای واقعی است مثل تلفن اسباب بازی، پیشبرد این مرحله را تشویق کنید.
حدود بیست و چهار ماهگی
اکنون فرزندتان می تواند از اشیا به طریقی استفاده کند، مثل گذاشتن مکعبی کنار گوش خود به عنوان تلفن همراه.
از دو تا سه سالگی
تخیل در کمال خود است و همان طور که فرزندتان از نظر زبانی، شناختی و اجتماعی پیشرفت می کند، معمولا بازی های او شامل رویا، افسانه و تقلید است. در واقع متوجه خواهید شد که او صحنه هایی از داستان ها یا اتفاقات زندگی واقعی را در عمل بازسازی می کند.
از چهار سالگی
او در پیشرفته ترین شکل بازی اجتماعی- نمایشی قرار دارد و به تداوم خطوط داستانی و شخصیت ها علاقه بیشتری دارد. دوستان تخیلی می توانند بخشی از دنیای رویایی او شوند.

چه کار می توانید انجام دهید؟
واقعا در دنیای هیجان انگیز و در حال رشد تخیلات فرزندتان چه نقشی می توانید داشته باشید؟ روش های بسیاری وجود دارند که می توانند به رشد این مهارت کمک کنند. در واقع، باید همان طور که این روند رخ می دهد، آن را تشویق کنید. به گفته ی خانم کوهن، رفتار شما بسیار اهمیت دارد. فرزندانمان برای آموزش و فراگیری همه چیز به ما می نگرند. ستایش فراوان، توجه کردن به رویاهایشان و اعتماد به توانایی های خلاقانه ی آنان بسیار ضروری است.
اگر فرزندتان می خواهد در اتاق پذیرایی خانه قلعه ای بسازد، به او آزادی دهید تا با همه ی محدودیت ها آن طور که می خواهد آن را انجام دهد و به او اطمینان دهید که اگر به کمک نیاز داشت، شما در دسترس هستید. وقتی هم که کارش را تمام کرد، از استفاده ی خلاقانه ی او در انتخاب مصالح قلعه (استفاده از بالش ها به عنوان قلعه، یا انداختن ملافه روی زمین به عنوان خندق) و ساختن قلعه اش از او تعریف کنید. از او سوال هایی درباره ی روند ساختن قلعه اش بپرسید. وقتی نوبت به تخیل می رسد، نباید رقابت وجود داشته باشد. فرزندتان باید بداند که وقتی نوبت به خلاقیت می رسد، محدوده ای وجود ندارد و همه ی مسیرها باز است. به گفته ی خانم کوهن، از بین بردن هیجان برنده شدن یا بهترین بودن، به بچه آزادی می دهد تا بدون ترس و قضاوت به خلاقیت بپردازد.

فواید بیشتر بازی خلاق ...
- حافظه را بهبود می بخشد و رشد قشر مغز را فعال می سازد که مسئول اعمالی مثل زبان و پردازش اطلاعات است.
- آغازگر رهایی عوامل نوروتروفیک است، یعنی ماده ای ضروری برای رشد سلول های مغز.
- وقتی کودک فرصت های کوتاهی برای بازی آزاد می یابد، توجه زیادی به وظایف تحصیلی نشان داده می شود.
- رابطه ای قوی بین رشد زبان و دایره كلمات وجود دارد. تجربیات آموزشی اکتشاف، تحقيق و خودانگیزشی را بهبود می بخشد.
- موسیقی به پردازش ریاضیات و گسترش مسیرهای عصبی برای رشد شناختی کمک می کند.

فرزندم اصلا خلاق نیست!
به گفته ی دکتر "لوک لامپرشت"، همه ی خردسالان به طور بالقوه خلاق هستند فقط باید روش درست را برای فرزندتان بیابید. انتظارات خود را مدیریت کنید. انتقاد افراد بالغ غالبا مانع خلاقیت در خردسال می شود. حضور داشته باشید ولی فقط بازی کنید. با رهنمودهای زیر فرصت هایی برای بازی خلاق بیافرینید:
- کتاب بخوانید
هر روز فرزندتان را با نویسندگان و انواع نوشته ها آشنا کنید. داستان بگویید. مشارکت در داستان ها مستلزم تفکر مبتکرانه است.
- موسیقی بنوازید
بخوانید، حرکات موزون انجام دهید و موسیقی بنوازید.
- از وسایل دم دست استفاده کنید
حوله به شنل، گلوله های شیشه ای به جواهرات نایاب و حیوانات اسباب بازی به حیوانات بیمار بدل می شوند.
- بازی جدیدی پیشنهاد ندهید
وقتی فرزندتان برای سرگرم کردن خود مجبور به بازی جدیدی می کند، بازی های جذابی را می آفریند و به مشارکت شما نیازی نیست.
- همراهی کنید
اگر "ملکه ی قصه ها" تصمیم می گیرد فقط صورتی بپوشید، با او همکاری کنید.

منبع: نی نی پلاس