آیا باید بمانند یا بروند؟ توصیه های متناقضی درباره ی این عارضه ی دردناک وجود دارد. بنابراین، نظر متخصصان را پرسیدیم.
دخترم از هنگام تولد خرناس می کشید. او مثل مادر بزرگ کوچولویی بود که سراسر شب با تنفس خود مشکل داشت. همان طور که بزرگتر شد، صدایش نیز بلندتر شد. ما با توصیه ی معلمش، او را برای آزمون شنوایی اش بردیم و متوجه شدیم که نه فقط گوش او پر از مواد است (فقط با ۵۰ شنوایی)، بلکه لوزه ها (برآمدگی کوچکی در هر دو سوی انتهای گلو) و لوزه ی سوم (یا آدنوئید، پنهان شده در گلو، بین بینی و دهان) او نیز باید برداشته شود. بنابراین، به اتاق عمل رفتیم و پس از برداشتن هر دوی آنها و جایگزینی لوله ای، با دختر کوچولوی جدید و سالم خود روبه رو بودیم. او سراسر شب بدون صدا می خوابید.
طبق پژوهش ها، لوزه ها و آدنوئید متورم، علت اصلی اختلال خواب در خردسالان است که شامل آپنه ی خواب _توقف غیرعادی در تنفس هنگام خواب) می شود. یافته ها نشان می دهد که جراحی لوزه ها و آدنوئید (روند برداشتن آنها) سبب بهبودی عملکرد روزانه، حساسیت زیاد به بوها، توازن بدن و رفتار می شود که البته شامل بچه های مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه نیز می شود. اما این موضوع به معنای آن نیست که بچه ی نوپای پرهیاهو نیز ضرورتا به جراحی نیاز داشته باشد.

نشانه های آن
وجود دردی در گردن. واقعا دلیل وجود لوزه ها و لوزه ی سوم چیست؟ به گفته ی دکتر ورماک، متخصص جراحی، آنها بافت های لنفاوی هستند (مثل غدد در گردن، زیر بغل یا در ناحیه ی اندام تناسلی) و بخشی از دایره ی بافتی در گلو و بینی به نام حلقه ى والداير را شکل می بخشند. هر آنچه تنفس می کنید یا می بلعید باید از این حلقه عبور کند تا بدن بداند که چه وارد بدن شده است و ایمن سازی کند. اما حتی اگر لوزه ها و لوزه ی سوم برداشته شوند، هنوز هم به اندازه ی کافی بافت لنفاوی در حلقه ى والدایر وجود دارد تا با برداشتن آنها نیز به سیستم ایمنی کمک کند.
گاهی مهاجمان خارجی چنان قوی اند که برای مقابله با آنان به اندازه ی کافی توانمند نیستند و دچار عفونت می شوند. اکثر موارد مشکلات لوزه در اثر ویروس هاست که در این موارد نوشیدن مایعات و استراحت برای کمک به بهبود خردسال کافی خواهد بود. به گفته ی دکتر ورماک، اغلب عفونت های باکتریایی ثانویه که به آنتی بیوتیک ها نیاز دارد پس از آن رخ می دهند. باکتری های استرپتوکوکی گلو نیز باعث این عارضه می شوند. پزشکان ترجیح می دهند که نمونه برداری کنند تا علت عفونت شناسایی شود، اما برای نتیجه گیری، دو روز زمان لازم است. بنابراین، بسیاری از پزشکان آنتی بیوتیک هایی مانند پنی سیلین تجویز می کنند که در برابر اکثر باکتری ها بهبودی حاصل می کند.
اما عفونت ها همیشه باعث بافت های متورم نیستند. به گفته ی دکتر ورماک، هر ناراحتی، آلرژی، ریفلکس یا عفونت می تواند باعث تورم شود. اگر این بافت مانعی برای مجرای هوا باشد، باید برداشته شود. هرچند برداشتن لوزه ها و لوزه سوم آلرژی را درمان نمی کند، اما مجرای هوا را بهبود می بخشد و نشانه ها را کاهش می دهد.

تصمیم گیری
پنجاه سال پیش، پزشکان فکر نمی کردند که حضور لوزه ها هدفمند است. بنابراین، خردسالی که به طور مداوم دچار ناراحتی می شد، لوزه هایش را بر می داشتند. اما اکنون نقش آنان در ساختن سیستم ایمنی بدن فرزندتان مهم شمرده می شود. افزون بر این، چون جراحی نیز با خطر همراه است، این روزها امکان دارد پزشک فقط اگر فرزندتان چهار تا هفت عفونت در سال، پنج عفونت سالانه طی دو سال گذشته و یا سه عفونت سالانه طی سه سال گذشته داشته باشد، جراحی را توصیه کند. هر پزشکی معیارهای شخصی خودش را دارد.
عوامل دیگری که برای این تصمیم در نظر می گیرند، مشکلات تنفسی هنگام خواب، تاخیر رشد، خیس کردن بستر و مشکلات رفتاری است.

اهمیت اندازه ی لوزه ها
در خردسالان، بافت های لنفاوی بسیار حساسند و حتی شاید پس از سرماخوردگی ساده متورم شوند. لوزه ی سوم و لوزه ها چنان بزرگ می شوند و چون در فضای نسبتا کوچکی جا گرفته اند، مزاحم محسوب می شوند. لوزه ی سوم نزدیک به بازشدگی گوش جای دارد و اگر به طور منظم عفونی شود، باعث عفونت گوش خواهد شد. اگر فرزندتان دچار عود دوباره ی عفونت گوش یا عارضه ای به نام گرفتگی گوش است، احتمال می رود پزشک قرار دادن لوله ی کوچکی در گوش را توصیه کند تا مسیر خروج مایعات را فراهم آورد و اگر لوزه ی سوم بزرگ شده باشد یا مانع آن شود، در همان زمان آن را برمی دارد بهبودی پس از این جراحی دو تا سه روز است. به گفته ی دکتر ورماک، کودکانی که به علت گرفتگی
گوش لوله درون گوش آنها جاگذاری می شود، اغلب دچار لوزه ی سوم متورم نیز هستند. بافت لوزه ی سوم جایگاهی برای تجمع میکروب هاست و باعث عفونت می شوند. بر اساس مطالعات، اگر هنگام قرار دادن لوله، لوزه ی سوم برداشته شود، احتمال جاگذاری لوله ی دوم کمتر می شود.
اگر تشخیص داده شود که برداشتن لوزه ها نیز ضرورت دارد، در همان زمان این کار را انجام می دهند که دوره ی بهبودی یک هفته تا ده روز طول می کشد. الوزه یا لوزه ی سوم متورم باعث می شوند که خردسالان از دهان تنفس کنند (زیرا مجرای بینی آنان بسته است!). اگر این اتفاق چندین ماه پیاپی رخ دهد، این مشکل به خشکی دهان می انجامد و خطر خرابی دندان ها را افزایش می دهد.

خطرات چیست؟
شاید از پزشک بخواهید که این مزاحم را خارج سازد، اما همیشه در نظر داشته باشید که هر جراحی با خطری همراه است. دکتر ورماک می گوید: این جراحی با استفاده از ابزار جراحی استیل، با لیزر یا قطع (بریدن) سرد انجام می شود. تفاوت زیادی در این روش ها وجود ندارد، فقط با روش قطع سرد سه روز نخستین درد کمتری احساس می شود.
همه ی ارزیابی ها نمایانگر خطرات نسبتا اندک در برابر فواید احتمالی است. ولی تا پیش از یکسالگی به دلیل وجود خطرات بیشتر، معمولا جراحی توصیه نمی شود. اما وقتی کودک دو ساله باشد یا وزنش بیش از دوازده کیلوگرم شود، امکان جراحی وجود دارد.
حقیقت: در گذشته حدود %90 از اعمال جراحی در خردسالان با عود دوباره عفونت انجام می شد این و آمار به %20 کاهش یافته است. امروزه %80 از جراحی های لوزه ی به دلیل اختلالات در خواب صورت می گیرد.

منبع: نی نی پلاس