استفاده بیش از حد از کامپیوتر، تلویزیون و تلفن تا آنجایی در کیفیت خواب موثر است به خصوص اگر تا قبل از به خواب رفتن با موضوع هیجان انگیزی مثلا یک مکالمه خیلی ناراحت کننده یا دیدن فیلم ترسناک در این وسایل درگیر باشیم تمام خواب شب ما تحت تاثیر این مسله خواهد بود (مدام خواب جریان را می بینیم)و صبح که بیدار می شویم احساس می کنیم به شدت خسته ایم.
بد خوابی:
این روزها زیاد به گوشمان می خورد من بد خواب شم ، بد می خوابم و... در واقع نه در شب خواب کاملی داریم و نه در روز کاملا بیداریم.
به نظر شما اینکه می گوییم ما بد خواب هستیم و عده ای خوشخواب درست است؟
در واقع می توان جور دیگری نگاه کرد. افرادی با توجه به اهمیت خواب در زندگی می دانند چگونه بخوابند اما عده ای نمی دانند و باید خوب خوابیدن را بیاموزند.
به طور کلی فرد بد خواب کسی است که از خوابیدن خود احساس رضایت نمی کند و وقتی بیدار می شود احساس سر حال بودن ندارد بد خوابی و بی خوابی نزدیک به هم هستند و گاهی به جای هم به کار برده می شوند اما لزوما فردی که بد خواب است بی خوابی ندارد و ممکن است عمق و زمان خوابش هم خوب باشد اما کیفیت خوابش مناسب نیست.
بدخوابی بیشتر خودش را به صورت کم خوابی، با خستگی از خواب بیدار شدن، کسلی و سر درد هنگام بیداری نشان می دهد. فردی که بد خوابیده است مجبور است انرژی بیشتر از کسی که به اندازه او ولی خوب خوابیده است صرف کاری مشترک کند ممکن است ناشی از علت های مختلف باشد اما مهمترین آنها که بین بیخوابی و بد خوابی مشترک است استفاده از وسایل ارتباط جمعی و محیط نا مناسب برای خواب است
استفاده بیش از حد از کامپیوتر، تلویزیون و تلفن تا آنجایی در کیفیت خواب موثر است به خصوص اگر تا قبل از به خواب رفتن با موضوع هیجان انگیزی مثلا یک مکالمه خیلی ناراحت کننده یا دیدن فیلم ترسناک در این وسایل درگیر باشیم تمام خواب شب ما تحت تاثیر این مسله خواهد بود (مدام خواب جریان را می بینیم)و صبح که بیدار می شویم احساس می کنیم به شدت خسته ایم.
علاوه بر این عدم رعایت اصول اولیه خواب مثل مکان خوابیدن، تغذیه سالم و...از دلایل کم خوابی محسوب می شود.
عوارض بد خوابی:
1-عوارض جسمی: بد خوابیدن یعنی خوابی که کیفیت مناسبی ندارد منجر به بهم خوردن تعادل حیاتی بدن می شود در طول روز احساس اضطراب، افسردگی و عصبانیت و تحریک پذیری ایجاد می کند . فردی که خوب نمی خوابد در وضعیت هئشیاری نامناسبی به سر می برد.
2-به لحاظ ذهنی: فرد به خوبی مطالب را یادآوری نمی کند، قدرت درک فرد پایین میاید و نمی تواند به درستی روز مطلبی تمرکز کند و به درستی فکر کند.
3-پیری زودرس: خواب حمام جوانی است و انسان بد خواب هم به لحاظ ذهنی و درونی و هم به لحاظ بیرونی و ظاهری و هم در ارتباط با علایق و فعالیتش زود پیر می شود و بد خوابی مانند این است که ما دست به کار خودکشی تدیجی شویم.
4-موفقیتها در زندگی: همه دور بر خود افراد موفق سراغ داریم کنکاش کردن در زندگی افراد موفقی که شاید اکثر ما می شناسیم یک ویژگی مشترک در سبک زندگی آنها خوب خوابیدن(نه کم یا زیاد خوابیدن ) یا به نوعی خوش خواب بودنشان است. پس برای موقث شدن علاوه بر هوش و خلاقیت بهتر است خوب خوابید
نکته: بدن ما برای 130 سال عمر کردن ساخته شده است و یکی از مهمترین دلایلی که باعث می شود این عمر را نداشه باشیم، بد خوابی است و اینکه خواب برای ما ارزش واقعی خود یعنی یک سوم از زمان زندگی مارا ندارد.
راهکار برای مقابله با بد خوابی:
تنظیم با خود:
انسان تنها موجودی است که بر خلاف ریتم و آهنگ طبیعی خود زندگی می کند و یکی از دلایل اصلی بیماری ها همین عدم هماهنگی و توازن با خودمان است.
اگر رانندگی یاد نگرفته باشید و در جاده پشت فرمان بشینید ماشین را مثلا به سمت چپ جاده هدایت می کنید و دچار تصادف می شوید. در مورد خواب هم این تصادف به صورت بدخوابی اغلب یا کم خوابی و پر خوابی خود را نشان می دهد بنابراین این ما هستیم که خوابمان را هدایت میکنیم.
همین طور که در جاده علایمی را نصب می کنند برای خواب خود هم بهتره علایمی نصب کنیم.
حالا تنظیم با خود یعنی چه؟
یعنی ما خوابی که مختص خودمان و جنبه شخصی دارد کشف کنیم، چرا که اگر از این خواب به هر دلیلی محروم شویم، بد خوابی را تجربه می کنیم. اگر خواب شخص خود را کشف نکرده اید مشخص کردن خواب مطلوب خود و احترام به تفاوتها"مثلا یک نفر زیاد می خوابد" احترام بگذاریم.
برای این کار بهتر است:
1- با دقت خواب شب گذشته خود را مرور کنیم و بدانیم چقدر و چگونه خوابیده ایم. مثلا یک کاغذ و قلم کنار محل خواب خود بگذاریم و نکات مربوط به زمان خوابیدن، زمان بیدار شدن، مقدار کم خوابی، عمق خواب و زمان آن را در آن یادداشت کنیم تا با رعایت ریتم خواب خود با خواب آلودگی به رخت خواب برویم و زمانی برخیزیم که احساس نیاز به خواب نمی کنیم.
2-آمادگی برای خواب:
1- از نظر احساسی و عاطفی برای داشتن یک خواب خوب در شب علاوه بر جسم یک ساعت قبل از خواب هیجان شدید را تجربه نکنید مثلا فیلم ترسناک نبینید. خوابیدن یعنی بی توجه شدن اگر هم فکر می کنید فقط به مسایل خوشایند و مثبت زندگی توجه کنید.
2- از نظر فکری و ذهنی قبل از خواب افکار خود را بخوابانید و کار فشرده ذهنی که نیاز به تمرکز دارد، نکنید زیرا اگر مثلا آخر شب بازی فکری می کنید تا صبح بازی می کنید .
رومیها در زمان قدیم اتاق های مخصوصی داشتند که قبل از اتاق خواب بود و در آن خود را برای خوابیدن آماده می کردند چه خوب است ما هم حداقل در ذهنمان اتاقی برای آمادگی خواب خالی می کردیم.
3- توجه به علایم خواب:
زمانی که خواب سراغتان میآید چه علایمی دارید؟
مثلا سنگینی پلکها، خمیازه های زیاد، احساس خالی شدن ذهن و.... همه ما این علایمان شبیه به هم نیست و هر یک از ما با تعدادی از این نشانه ها متوجه نزدیک شدن خواب خود می شویم. اما مهم جدی گرفتن این علایم است بارها پیش می آید که این علایم سراغ ما می آید اما آن را جدی نمی گیریم و نتیجه بد خوابییا بی خوابی است.
نکته: در ارتباط با بد خوابی برخی به این دلیل چند بار در طی شب بیدار شده اند یا اینکه خواب آنها سبک بوده احساس می کنند بد یا کم خوابیده اند اما بهتره بگیم هیچ یک از این دو مساله، به خودی خود منجر به بد خوابی نمی شود بلکه این نوع فکر کردن ماست که مارا به این سمت می برد از آن جهت که بیدار شدن پس پایان یک دوره کامل خواب به معنای مساله داشتن نیست همه بعد از یک دوره کامل خواب( خواب بدون حرکت سریع چشم ها و خواب با حرکت سریع چشمها) بیدار می شوند عده ای این بیداری به خاطر می آورند و عده ای نه زمانی این بیدار شدنها ایجاد اشکال می کند که فرد نتواند دوباره به خواب برود.
در مورد اینکه احساس می کنید شب گذشته کم خوابیده اید و بیدار بوده اید چون تمام صداهای دوروبر را شنیده اید و فکر نمی کنید خواب بوده اید می توان گفت در مراحل اولیه خواب حس شنوایی کامل از بین نمیرود شنیدن صداها دلیل بر نخوابیدن نیست بلکه نشانه بودن در خواب سبک است
خواب نیمروزی:
اغلب ما ممکن است در محل کار، سر کلاس، توی اتوبوس یا تاکسی و... با خواب نیمروزی غافل گیر شده ایم آیا چرت زدن نیمروزی نشانه تنبلی است؟ بعد از بیدار شدن از این خواب کوتاه چه احساسی داریم؟
تحقیقات نشان می دهند که خواب نیمروزی به شادابی ذهن و سلامت عمومی کمک می کند و به نوعی خلاقیت و بهره وری و خلق و خوی ما را بالاتر می برد.
اما خواب نیمروزی نیازمند وقت گذاشتن و شناخت بدن خود است تا بدانیم چگونه بهترین خواب نیمروزی را داشته باشیم مثلا زمان این خواب نیمروزی چقدر باشد؟ و در چه شرایطی؟
45 تا 90 دقیقه برای خواب نیمروزی کافی مناسب است و اگر زمان کمتری دارید تا 20 دقیقه هم این خواب می تواند اثر مطلوب خود را بگذارد. بهتر است در جای آرامی قرار بگیریم تا تاثیرات این خواب را بعد از برخاستن به خوبی حس کنیم